TY  - JOUR
TT  - Yapay Yağış: Yağmur Bombası Hakkında Fıkhî Bir Değerlendirme
AU  - Düzenli, Pehlul
PY  - 2017
DA  - October
DO  - 10.15869/itobiad.339275
JF  - İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
JO  - itobiad
PB  - Mustafa Süleyman ÖZCAN
WT  - DergiPark
SN  - 2147-1185
SP  - 2795
EP  - 2821
VL  - 6
IS  - 5
KW  - Artificial Rain
KW  - Cloud Seeding
KW  - Drought
KW  - Supplication for Rain
KW  - Wind
KW  - Cloud
KW  - Rain
N2  - Kuraklıktan kurtuluş yolları, kuraklığın söz konusu olduğu her dönemproblemi olmuştur. Peygamber sünnetinde bu kendisini tevbe, namaz ve duaşeklinde göstermiş, diğer geleneklerde sihir ve büyü hâkim olmuş, on dokuzuncuyüzyıldan itibaren de bunlara yapay yağış eklenmiştir. 1881’de temelleri atılan yapay yağışuygulaması, daha sonraki yıllarda daha da geliştirilerek dünyanın çeşitliyerlerinde denenmiş, günümüzde de bunun olumlu-olumsuz yönleri tartışılmayabaşlanmıştır. Bu yönlerden birisi de fıkhîboyuttur. Bu makalede, yağış ve kuraklık ile ilgili temelkavram ve konulara, Kur’an-ı Kerim ve hadislerışığında kısaca temas edildikten sonra, yapay yağışın tarihi gelişimi, uygulamalarıve bugünki durum özetlenecek, ardından fıkhî açıdan yapılan yorumlar elealınarak değerlendirilecektir.
CR  - Abdurrezzâk, Musannef, (thk: Habîburrahman el-A’zâmî), Beyrut, 1403.
Asım Efendi, Kamus, İstanbul, 1304.
Bacanlı, Hayrettin; “Suni Yağış”, http://docplayer.biz.tr/22351-Hayrettin-bacanli-telekomunikasyon-sube-mudurlugu-ankara.html (09.01.2017)
Baktır, Mustafa, “İstiskâ”, DİA, İstanbul, 2001, XXIII, s. 381-383.
Beyzâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, (nşr: Muhammed Abdurrahman el-Mer’aşlî), Beyrut, ts.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meal-i Âlîsi ve Tefsiri, İstanbul, 1985.
Boratav, Pertev Naili, “İstiska”, İA, Eskişehir, 1997, V/II, 1221-1224.
Buhârî, el-Câmiu’s-sahîh, (nşr: Ebu Abdillah Abdisselâm b. Muhammed b. Ömer Allûş), Riyad, 2006.
Çeker, Orhan, Wed, 28 May 2008 13:48:13 +0300 (EEST); Subject: Ynt: Yağmur Bombası; From: "oceker" oceker@mynet.com; To: "BehlulDuzenli"  <erist67@yahoo.com.
Çelebî, İlyas, “Mugayyebbât”, DİA, İstanbul, 2005, XXX, 374-375.
Dâru’l-iftâi’l-Mısriyye, Mayıs 1997 tarih ve 33 nolu fetvâ; https://islamqa.info/ar/119296 (16.01.2017)
Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, 1996.
Ebu Davud, Kitâbü’s-sünen, (thk: Muhammet Avvâme), Beyrut, 2004, Tıb, 21.
Ebu Hayyân, el-Bahru’l-muhît, (thk: Âdil AhmedAbdülmevcûd vd.), Beyrut, 1993.
Fatıma binti Abdülaziz b. Halid er-Raşîd, “Hükmü istimtâri’s-suhub”, Mecelletü’l-hicâc el-âlemiyye el-muhakkeme li’d-dirâsâti’l-İslâmiyye ve’l-Arabiyye, 2016, sayı 16.
Heyfâ Muhammed Abduzzebîdî, el-İstimtâru’s-sınâî li’s-suhub vifka’l-manzûri’ş-şer’î, www.iasj.netiasjfunc=fulltext&aId=43792 (30.01.2017).
Hoşgören, M. Yıldız, Jeomorfolojinin Ana Çizgileri, İstanbul, 2003.
http://almoslim.net/node/84368 (Erişim tarihi: 30.01.2017).
http://bayanelislam.net/ Suspicion.aspx?id=04-02-0014; (30.01.2017).
http://elibrary.mediu.edu.my/books/MAL03876.pdf (30.01.2017)
http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/makaleler/7.php (16.01.2017)
http://www.aliftaa.jo/index.php/fatwa/show/id/2573 (16.01.2017)
http://www.alriyadh.com/359356:  الثلاثاء 12 رجب 1429هـ -15 يوليو2008م - العدد 14631 (16.01.2017).
http://www.islam***.net/ver2/fatwa/S...Option=FatwaId (16.01.2017).
http://www.nawmc.org/aboutus/ (12.06.2017)
http://www.nwp.gov.eg/a/modules/newb..._id=28&forum=1 (16.01.2017).
http://www.weathermodification.org/faq.php (12.06.2017)
https://islamqa.info/ar/119296 (16.01.2017)
https://www.mgm.gov.tr/genel/sss.aspx?s=suniyagis (23.06.2017)
İbnÂşûr, et-Tahrîr ve’t-tenvîr, Tunus, 1984.
İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec, Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr, Beyrut, 1984.
el-Isfehânî, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, (thk: Muhammed Seyyid Geylânî), Beyrut, ts.
İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelâm, Ankara, 1981.
Kadıoğlu, http://bianet.org/bianet/cevre/1463-bulut-tohumlama-kurakliga-care-mi (25.12.2016)
Kadıoğlu, Miktat, “Yağmur Bombası Çözüm Değil Cahil Ülkeleri Sömürme Aracı”, Hürriyet, 21 Mayıs 2007.
Kadıoğlu, Miktat, http://bianet.org/bianet/cevre/1463-bulut-tohumlama-kurakliga-care-mi (25.12.2016)
Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul, 1997.
Karslı, Bahset; “Tarımsal Üretim Faaliyetinde Çiftçilerin Dua Ritüellerinin Analizi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 2007, cilt 8, sayı 19, s. 227-242.
Kaşgarlı Mahmut, Divanı Lugati’t-Türk Dizini, ,(Sadeleştiren: Mehran Bahari), Türk Dil Kurumu, 2003.
Kobya, Elif Şebnem, Türkiye’de Yağmur Törenleri ve Yağmurla İlgili İnanışlar, Basılmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 2014.
Müslim, Sahîh-i Müslim, (nşr: Muhammed Fuad Abdülbâkî), Beyrut, 1991.
Öztürk, “Hava Modifikasyon İşlemlerinde Yapay Yağış Tekniği”, s. 32.
Sinanoğlu, Mustafa, “Şirk”, DİA, İstanbul, 2010, XXXIX, 195-198.
et-Tehânevî, Muhammed Ali, Mevsûatü Keşşâf i ıstılâhâti’l-funûn ve’l-ulûm, (thk: Ali Dahrû vd.), Beyrut, 1996.
Teftâzânî, Sadüddîn, Şerhu’l-Akâidi’n-Nesefiyye, (thk: Ahmet Hicazi es-Sekâ), Kahire, 1987.
Turan, Osman, Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi, İsanbul, 1969. 
Uman Müftülüğü, 28 Şevval 1345 / 25 Ağustar 2014 tarihli fetvası. www.avb.s-oman.net/showtread.php?t=2220407 (Erişim tarihi: 30.01.2017).
Vahîd Muhammed Mufaddal, http://www.aljazeera.net/news/scienceandtechnology/2016/4/23/ لاستمطار-الصناعي-آفاق-وتحديات (Erişim tarihi: 16.01.2017).
Yakıcı, Ali, “Kuraklığın Kültürel Hayattaki Yeri ve Konyalı Âşık Mehmet’in Kıtlık (Kuraklık) Üzerine Söylediği Destanlar”, Millî Folklor, Yıl 13, sayı 51, s. 96-99.
Yaman, Ahmet, "ayamanselcuk" ayaman@selcuk.edu.tr; To: "BehlulDuzenli"  <erist67@yahoo.com; Date: Wed, 28 May 2008 14:35:05 +0300; Subject:  Re: Yağmur Bombası.
Yasin Muhammed el-Ğâdî, Hükmü’l-İstimtârfi’l-İslâm, www. elibrary.mediu.edu.my/boks/MAL03892.pdf (Erişim tarihi: 30.01.2017)
Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul, 1979.
Zindânî, Abdülmecid, Tevhîdü’l-Hâlik, baskı yeri ve tarihi yok, s. 260-261.
UR  - https://doi.org/10.15869/itobiad.339275
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/379894
ER  -