TY - JOUR TT - Amerika’dan Boğaziçine Uzanan Bir Eğitimci Mary Mills Patrick’in “Amerika’da Kadinlara Mahsus Yüksek Tahsil” Risalesi AU - Koçak, Ahmet PY - 2017 DA - October Y2 - 2017 JF - Dil ve Edebiyat Araştırmaları JO - DEA PB - Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği WT - DergiPark SN - 1308-5069 SP - 67 EP - 81 VL - 16 IS - 16 KW - Mary Mills Patrick KW - eğitim tarihi KW - edebiyat KW - Üsküdar Amerikan Koleji N2 - Eğitim, sözlüklerde özellikle çocukların vegençlerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri veanlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veyadışında, doğrudan veya dolaylı yardım etme şeklinde tanımlanmaktadır (Günay1992: 17-18). Birey hayatının her yönünü kuşatan eğitim, önce ailede başlar;daha sonra okullarda eğitimcilerin ellerinde şekillenir.      Toplumlarınhayatlarında bazı dönemlerin büyük önemi vardır. Bu dönemlerde kısa zamandabüyük değişimler, yenilikler gerçekleşir. Türk eğitim tarihi açısındanTanzimat’tan sonra Mekteb-i Sultani, Dâru’l-Fünun, Dârülmuallimât, (Kız)okulları gibi yeni kurumlar açılmış, Batılı eğitim verilmeye başlanmıştır. Bueğitim kurumlarında ya Batı diliyle eğitim yapılmaya başlanmış ya da bir Batıdili öğretilmeye çalışılmıştır. Bu arada özellikle yabancı dil dersleri içinBatı’dan öğretmenler getirtilmiştir. Bunlar arasında gönüllü olarak Türkiye’yegelen, okullarda eğitimci olarak görev yapan isimler de olmuştur. Bunlardanbirisi de Amerika’dan Boğaziçi’ne uzanan hayat hikayesiyle Mary Mills Patrick(1850-1940)’tir.     Aslenİrlanda’dan Amerika’ya göç etmiş bir ailenin kızı olan Patrick yükseköğrenimini Amerika’da yapmıştır. Eski Yunan Felsefesi üzerine İsviçre’nin Bernşehrinde doktora öğrenimi gören Patrick, Fransızca, Almanca, Ermenice, Yunancave Türkçe gibi dilleri de öğrenmiştir.     Doktoraeğitiminden sonra Türkiye’ye gelerek Erzurum’da öğretmen olarak göreve başlar.Daha sonra 1876 yılında henüz 26 yaşında genç ve idealist bir kadın eğitimciolarak Üsküdar’daki İstanbul Kız Koleji’nde felsefe hocalığına başlar. Kolejde1890’da müdireliğe başlayan Patrick, 1924 yılına kadar bu görevde kalır ve aynıyıl görevini devrederek Amerika’ya döner.      Türkiye’defeminizm hareketini başlatan ilk isim olarak da anılan Patrick’in Türkiye’deözellikle kızların eğitimi noktasında büyük gayretleri olmuştur. Daha sonramodern Türkiye’nin önemli isimleri arasında yer alacak olan, edebiyatçı yazarHalide Edip Adıvar, gazeteci yazar Nilgün Cerrahoğlu, gazeteci Leyla Umar, ilkkadın doktor Safiye Ali gibi isimler onun Üsküdar Amerikan Kız Koleji’ndenmezun ettiği ilk öğrenciler arasındadır. Patrick’in Türkçeye İstanbul Kız Koleji/Bir Boğaziçi Macerası(1871-1924) ve Son Sultanlarınİstanbulu'nda Siyaset Modernleşme Yabancı Okullar adlı eserleri vardır.Onun 1928 yılında Osmanlıca kaleme aldığı Amerika’daKadınlara Mahsus Yüksek Tahsil adlı risalesi bugüne kadar üzerinde hiççalışılmamış bir metindir.      Bumakalede Mary Mills Patrick’in kısa hayat hikayesiyle beraber Türk eğitimsistemine ve onun özellikle kızların eğitimine yaptığı önemli katkılara işaretedilecek. Ayrıca yukarda adı geçen eseri çerçevesinde Türk kızlarının eğitimhayatına dahil olmalarında oynadığı rol üzerinde durulacaktır. Bu katıkılarıişaret edilmimiş CR - Adıvar, H. E. (1950), “Kadın Tahsilinin Bir Büyük Bayraktarı”, Akşam, 9 Mart 1950, s.5. CR - Akyüz, Y. (1994), Türk Eğitim Tarihi, 5. bs. İstanbul: Kültür Koleji Yay. CR - Antel, S. C. (1940), “Tanzimat Maarifi”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, s.441-462. CR - Binbaşıoğlu, C. (1995), Türkye’de Eğitim Bilimleri Tarihi, İstanbul: MEB Yay. CR - Ergin, O. N. (1977), Türkiye Maarif Tarihi, C. 1-2, Eser Matbaası, İstanbul 1977. CR - Gemici, N. (2010), II. Meşrutiyet Döneminde Darülfünûn’da Alman Müderrisleri, Osmanlı Araştrmaları Dergisi, sy. 35, s. 287-301. CR - Gemici, N. (2016), An Evaluation of The Report Prepared By Franz Schmidt About Te German Scholars Preparing to Work at Istanbul University, edit: Eyüp Sarıtaş, İshpeming /USA, BookVenture Publishing LLC, s. 24-40. CR - Günay, Ü. (1992), Eğitim Sosyolojisi Dersleri, Kayseri: Erciyes CR - Haydaroğlu, İ. P. (1990), Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. JENKINS, H.D (2008), Robert Kolej’in Kızları, İstanbul: Dergâh Yay. CR - Koçak, A. (2013), Türk Romanında Avrupa, İstanbul: Kitabevi Yay. CR - Koçak, A. (2016), “Osmanlı Türk Toplumunun Modernleşmesinde Yeni Bir Model: Avrupalı Mürebbiyeler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmalar Dergisi/Selcuk University Jounal of Studies in Turcology (SUTAD), S.40, Güz 2016, s. 59-71. CR - Okay, M. Orhan (2005), Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yay. CR - Palmade, Guy (1995) Les Methodes En Pedagogie/ Pedogojinin Metotları, çev. Hikmet Y. Celkan, Ankara: TDV Yay. CR - Patrick, M. M. (2009), Son Sultanların İstanbul’unda Siyaset - Modernleşme-Yabancı Okullar, çev. Ayşe Aksu, İstanbul: Dergâh Yay. CR - Patrick, M. M. (1927), Amerika’da Kadınlara Mahsus Yükses Tahsil, İstanbul: Selamet Matbaası. CR - Patrick, M. M. (1934) , Boshporus Adventure: Istanbul (Constantinople) Woman’s College, USA, California: Stanford University. Patrick, M. M. (2001), Bir Boğaziçi Macerası İstanbul Kız Koleji (1871-1924), Çev. Şeyma Akın, İstanbul: Tez Yay. Üniversitesi Yay. CR - http://www.star.com.tr/pazar/alti-asirda-bir-tek-mary-girebildi-haber-1041495/ (erişim: 05.03.2017 ) UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/diledeara/issue//349228 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/358951 ER -