TY - JOUR TT - Dede Korkut Kitabında Saygı AU - Özdemir, Cafer PY - 2017 DA - October Y2 - 2017 JF - Dil ve Edebiyat Araştırmaları JO - DEA PB - Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği WT - DergiPark SN - 1308-5069 SP - 7 EP - 29 VL - 16 IS - 16 KW - The Book of Dede Korkut KW - value KW - respect N2 - Türkkültürünün önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut kitabı, halk bilimiaçısından zengin bir malzemeye sahiptir. Yurt içi ve dışında hakkında birçokçalışma yapılan ve her okunduğunda farklı güzellikleri keşfedilen bu eser, Türktoplumunun bir aynası konumundadır. Eserde toplum yapısına ait çeşitli ögelerinaraştırılması, Türk toplumunda kültürel değişme ve devamlılığın izlenmesi açısındanbüyük yararlılıklar sağlayacaktır. Toplumsal yaşamın önemli değerlerinden olanve toplumun her kesiminde önem verilen saygı kavramı bu çalışmanın hareketnoktasını oluşturur. Bireyler arası sağlıklı iletişimin temelini oluşturan bukavram, öncelikle toplumun temel taşı kabul edilen aile kurumunun sağlamlığı vedevamlılığının vazgeçilmez şartlarından biridir. Yaşanılan olumsuzluklarınbertaraf edilmesi, özelde bireyin, genelde toplumun mutluluğu büyük orandasaygı duygusuna bağlıdır. Dede Korkut kitabında saygının büyük oranda çocuklarve ebeveynleri ile eşler arasında belirginleştiği görülür. Bunun yanındabüyüklere ve Tanrının yeryüzündeki temsilcileri sayılan yöneticilere de büyüksaygı duyulduğu tespit edilmiştir. Anlatılarda saygının konuşulan dileyansıdığı, bunun yanında kahramanların eylemsel saygıyı ifade eden davranışlarsergilediği de görülür. Bedensel saygıyı gerektirecek olaylar yaşandığı haldeolayların ve kahramanların tasvirinde bu ayrıntıya değinilmemiştir. Türktoplumunun vazgeçilmez bir değeri olan saygı kavramı, toplumun kültürelmirasının bir parçası olarak bu hikâyeler vasıtası ile geleceğe taşınmıştır.Saygı duygusu muhafaza edildiği müddetçe Türk ailesi ve milletinin gelecekkaygısı taşımayacağı aşikârdır.Türkkültürünün önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut kitabı, halk bilimiaçısından zengin bir malzemeye sahiptir. Yurt içi ve dışında hakkında birçokçalışma yapılan ve her okunduğunda farklı güzellikleri keşfedilen bu eser, Türktoplumunun bir aynası konumundadır. Eserde toplum yapısına ait çeşitli ögelerinaraştırılması, Türk toplumunda kültürel değişme ve devamlılığın izlenmesi açısındanbüyük yararlılıklar sağlayacaktır. Toplumsal yaşamın önemli değerlerinden olanve toplumun her kesiminde önem verilen saygı kavramı bu çalışmanın hareketnoktasını oluşturur. Bireyler arası sağlıklı iletişimin temelini oluşturan bukavram, öncelikle toplumun temel taşı kabul edilen aile kurumunun sağlamlığı vedevamlılığının vazgeçilmez şartlarından biridir. Yaşanılan olumsuzluklarınbertaraf edilmesi, özelde bireyin, genelde toplumun mutluluğu büyük orandasaygı duygusuna bağlıdır. Dede Korkut kitabında saygının büyük oranda çocuklarve ebeveynleri ile eşler arasında belirginleştiği görülür. Bunun yanındabüyüklere ve Tanrının yeryüzündeki temsilcileri sayılan yöneticilere de büyüksaygı duyulduğu tespit edilmiştir. Anlatılarda saygının konuşulan dileyansıdığı, bunun yanında kahramanların eylemsel saygıyı ifade eden davranışlarsergilediği de görülür. Bedensel saygıyı gerektirecek olaylar yaşandığı haldeolayların ve kahramanların tasvirinde bu ayrıntıya değinilmemiştir. Türktoplumunun vazgeçilmez bir değeri olan saygı kavramı, toplumun kültürelmirasının bir parçası olarak bu hikâyeler vasıtası ile geleceğe taşınmıştır.Saygı duygusu muhafaza edildiği müddetçe Türk ailesi ve milletinin gelecekkaygısı taşımayacağı aşikârdır. CR - Abdulla, Kamal (2012), Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut, (Akt. Ali Duymaz), İstanbul: Ötüken Yayınları. Aydemir, Adem (2014), “Divanü Lûgati’t-Türk’e Göre İnsanlar Arasındaki İlişkilerde Nezaket”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 3/3, s. 14-36. Başgöz, İlhan (1998), Dede Korkut Destanında Epitetler, (Çev. Nebi ÖZDEMİR), Millî Folklor, C. 5, S.37, s. 23-35. Birgül, Alev Kâhya (2000), “Dede Korkut Hikâyelerinde Kadının Konumu”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, (19-21.10.1999, Ankara), s. 229-244. Çetinkaya, Gülnaz (2013), “Dede Korkut Hikâyelerinde Sembol Olarak Meydan”, Millî Folklor, C. 12, S. 98, s. 73-86. Demirbilek, Salih (2006), “Dede Korkut Oğuznamelerinde Aile”, VII. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Gaziantep (27 Haziran-1 Temmuz 2006). s. 1-11. Demirci, Kerim (2006), “Toplumsal Yapıların Saygı İfadesi Formlarında Dile Yansıması”, Millî Folklor, C. 9, S. 69, s. 38-45. Deveci, Handan-BELET, Dilek (2013), “Dede Korkut Hikâyelerinde Yer Alan Değerler”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C. 12, S.46, s. 294-321. Duymaz, Ali (2002), “Dede Korkut Kitabı’nda Alplığa Geçiş ve Topluma Katılma Törenleri Üzerine Bir Değerlendirme”, İslâmiyet Öncesi Türk Destanları, (Ed. Saim Sakaoğlu, Ali Duymaz), İstanbul: Ötüken Yayınları, s. 125-137. Ekici, Metin (2000), “Dede Korkut Kitabı’nda Kadın Tipleri”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, (19-21.10.1999, Ankara), s. 123-138. ___________ (2001), “Dirse Han Oğlu Boğaç Han Anlatmasında Bireysellik ve Toplumsal Bütünlük”, Millî Folklor, C.7, S.52, s. 50-59. Erdoğan, Hilal (2014), Dede Korkut Oğuznamelerinde Doğa, İnsan ve Mekân İlişkileri, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ergin, Muharrem (2014), Dede Korkut Kitabı 1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Gökyay, Orhan Şaik (2007), Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Günay, Umay T. (2000), “Dede Korkut Kitabı ve Toplumsal Değerlerin Tahlili”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, (19-21.10.1999, Ankara), s. 191-202. ¬¬¬¬¬¬¬¬_______________(1998), “Dede Korkut Hikâyelerindeki Karakterlerin Tahlili”, Millî Folklor, C. 5, S. 37, s. 3-12. Kant, Immanuel (1995), Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, (Çev. İ. Kuçuradi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Kâşgarlı Mahmud (2013), Divanü Lûgati’t-Türk, (Çev. Besim Atalay), Cilt I-IV, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kırman, Ümral (2004), Dede Korkut Anlatılarının Karşıtlıklar Kuramına Göre Çözümlemesi ve Bu Kuramın Anlatı Öğretiminde Kullanımı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: (yayımlanmamış doktora Tezi). Kocakaplan, İsa (2004), “Dede Korkut’un Delileri”, Millî Folklor, C. 8, S. 64, s. 18-24. Kuzay Demir, Gonca-DURANLI, Muvaffak (2015), “Dede Korkut Anlatmalarında Küçük Düşme Motifi”, Millî Folklor, C. 14, S. 107, s. 49-59. Oğuz, M. Öcal (1996), “Manas Destanı ve Dede Korkut Kitabı’nda Kardeşler Arası İlişkiler”, Millî Folklor, C. 4, S. 31, s. 37-41. Öncül, Remzi (2000), Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Yayınları. Özdemir, Cafer (2016), “Hacı Bektaş Veli’nin Velâyetnâme Adlı Eserinde Yer Alan Halk Kültürü Unsurlarına İşlevsel Bir Bakış”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S. 78, s. 197-217. Özbay, Murat-KARAKUŞ TAYŞİ, Esra (2011), “Türkçe Öğretiminde Dede Korkut Hikâyeleri”, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, C. 1, S. 1. s. 21-31. Özkartal, Mehmet (2009), İlköğretim Sanat Etkinlikleri Dersinde Dede Korkut Destanı’nın Millî Değerlerin Kazanılmasına Etkisi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: (yayımlanmamış doktora tezi). Savran, Hülya (2004), “Dede Korkut Kitabı’nda Anne-Çocuk İlişkisi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 7, S. 12, s. 89-103. Şahin, Veysel (2010), “Dede Korkut Hikâyelerinde İyilik İmgesinin Görüntü Seviyeleri”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 29, s. 43-54. Yalçınkaya, Fatoş (2015), “Geleneği Geleceğe Taşıyan Oğullar: Dede Korkut Kitabı’nda Baba-Oğul İlişkisi”, Millî Folklor, C. 14, S. 107, s. 60-71. Yaylagül, Özen (2005), “Eski Türkçede Nezaket İfadeleri”, Millî Folklor, C. 9, S. 68, s. 151-165. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/diledeara/issue//349917 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/360014 ER -