TY  - JOUR
T1  - MUSA HORNASİ (MUSA HORANÎ)’NİN TARİH-İ ERMENİSTAN ADLI ESERİ
TT  - Tarih-i Ermenistan (History Of Armenıa), Work Of Musa Hornasi
AU  - Cin, Ali
PY  - 2017
DA  - December
DO  - 10.30622/tarr.354329
JF  - Turkish Academic Research Review
JO  - tarr
PB  - Mehmet ŞAHİN
WT  - DergiPark
SN  - 2602-2923
SP  - 11
EP  - 24
VL  - 2
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Ermenitarihi üzerine bilinen en eski eser MusaHornasi'nin Tarih-i Ermenistan adlı eseridir. Eserin yazarı olan Musa Hornasihakkında yazılı kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak bilimadamları onun yazdıklarına dayanarak Yunan, Süryani ve Pehlevi dillerini iyi bildiğinive Mısır, Şam ve İran gibi geniş bir coğrafyada 5. yüzyılda yaşadığınısöylemektedirler. Eserin önemli hususiyetlerinden biri Ermeni tarihini milattanönceki dönemlerden efsanelerle başlatması ve eserin eski Ermeni diliyle yaniGrabarca ile yazılmış olmasıdır. Eser Ermeni tarihi ile ilgili bilgi bilgilerinyanı sıra tarih boyunca Ermenilerin ve Ermenilerle ilişkide olan milletlerintarihi hakkında da bilgiler vermiştir. Hornasi'nin eseri üç ana bölümdenoluşmaktadır. Birinci bölümde Ermenistan'ın tarihi büyük şahsiyetlerininşeceresi, Ermenilerin büyük dedesi I. Haik'ten Makedonyalı İskender'e kadargeçen olaylar anlatılır. İkinci bölümdeErmenistan'ın tarihi şahsiyetleri, Ermenistan’da Arşakoni Hükümetininkurulmasını ve üçüncü Tirdad (M.S. 318) hükümdarına kadarki dönem anlatır.Üçüncü ve son bölümde ise Ermenistan’ınTarihî büyük şahsiyetlerinin sonu, III. Tirdad döneminden Arşakonihükümdarlığı (M.S. 428) ve Gerigor’un soyunun ve saltanatının sona ermesinekadar olan dönem detaylı bir biçimdeanlatılır.
KW  - Ermenistan Tarihi
KW  - Musa Horani
KW  - Musa Hornasi
KW  - Ermeni
N2  - The oldest work on the history of the Armeniais undoubtedly work of Musa Hornasî called as Tarih-i Ermenistan (History ofArmenia). There is no information about Musa Hornasi, the author of work, inany written sources. However scientists are saying that he was knowing Greek,Syriac and Pahlavi languages well and lived in awide geography comprisedcountries such as Iran, Egypt and Damascus in 5th century. One of the importantcharacteristics of the work is that work was starting the Armanian historybefore the Christ and was written in Grabar which is old Armenian Languge.Author has given information about history about nations which had relationshipwith Armenians throughout history as well as information about Armenianhistory. Hornas's work consists of three main sections. In the first part, ofthe genealogy of the greatest men in the history of Armenia and events fromHaik I, the Armenians' great-grandfather, to Alexander of Macedon. In thesecond part comsists historical figures of Armenia, establishment of theGovernment Arşako and the perion untill Tirdad III The Ruler (AD 318). In thethird and last part, the ending of great figures of historical Armenia, from thirdperod of tirdad to Arşako descedants (AD 428) and period which is descendantsof Gerigor and the their era up to the end is described in detail.
CR  - Attar A. (2007) "Ermeni Tarih Yazıcılığı", Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt/Volume XXII, 1, 1-18.
CR  - Gedikli Yusuf. (2007) "Hun Türkçesi Üzerine Araştırma ve İncelemer- 3: Yabgu Unvanının Mana ve Menşeyi" YOM Türk Dünyası Medeniyet Dergisi, 8,18.
CR  - Ercilasun A. (2008). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları
CR  - Keçiş M. (2008). Ortaçağ Türk Tarihi Ana Kaynakları, "Ermeni Kaynakları", İstanbul: Kriter Yayınları, 146-151.
CR  - Kurat A.N. (1972). IV-XVIII Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları
CR  - Sargisyan G.H., Hakubiyan, Abrahamiyan, S.T. Yermiyan, Nersisyan, Dr. K.S.Hodaverdiyan, Tarih-i Ermenistan I, II., (Tercüme: A. Germanik) Hicrî Şemsi 1360 (M. 1981) Tahran.
CR  - Pastırmacıyan H. (1949). Ermeni Tarihi, (ilk baskı) 1949 Fransa., (Tercüme: Muhammed Gazi) 1987, İran.
CR  - Üren U. (2012). "Kafkasyalı Eski Türk Kavimlerinden: Burcanlar", Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 24, 47-65.
CR  - Üren U. (2010). İrnek'in Hunları ve Bulgarlaşma Hadisesi, Tarih Okulu Dergisi, VII, 39-46.
CR  - Tökel, A. D.,  (2002). "Alfabeden Simgeye, Simgeden Şifreye: Kadim Milletlerin Alfabelerine Dair Arapça Bir Risale" Nüsha, 6, 169-174.
Budagova Z.İ., Gukasyan, V.L. (2011). "Azerbaycan-Ermeni Dil Temasları Üzerine" (Çev: Sevinç Üçgül) Karadeniz 12,  197-211.
UR  - https://doi.org/10.30622/tarr.354329
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/397378
ER  -