TY  - JOUR
TT  - Isparta’da Mutaflık ve Son Mutaf Nuri Akkulak Mutaflık
AU  - Genç, Mustafa
AU  - Öztürk, Noman
AU  - Çeliker, Deniz
PY  - 2017
DA  - December
Y2  - 2017
DO  - 10.21602/sduarte.358725
JF  - Art-e Sanat Dergisi
JO  - Art-e
PB  - Süleyman Demirel Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1308-2698
SP  - 354
EP  - 371
VL  - 10
IS  - 20
KW  - Mutaf
KW  - Weaving
KW  - Goat Hair
KW  - Isparta
KW  - Ottoman Archive.
N2  - Ispartageçmişten günümüze önemli bir dokuma merkezidir. 1204 yılında Kılıç Arslandöneminde Anadolu Selçuklularına katılmıştır. 13. yüzyıl başlarında yöreyeyerleşen Teke Aşiretine bağlı Türkmenler 1300 yıllarında Hamitoğullarıbeyliğini kurmuşlardır. Dokuma kültürünü konargöçer aşiretlerden Melli,Sarıkeçili, Saçıkaralı, Karahacılı, Horzumlu, Tüngüşlü, Eskiyürük, Honamlı,Karakoyunlu, Fettahlı, Tırtar, Karaçakal, Kütüklü aşiretleri oluşturur. Türkmenyerleşimleri ile ilgili kayıtlar bu bölgenin dokuma kültürünü aydınlatabilecekdüzeydedir. Isparta dokumaları denince Şark Halı kumpanyasının etkisiyle 19.yüzyıl sonundan itibaren Batı Anadolu dokuma merkezlerinde başlatılan tamamenticari özellikte desen, ip ve boya renkleri Londra’da belirlenen halılar aklagelmektedir. Ticari halıların dışında geleneksel halılar, kilimler ve muytabdokumalar da önemli bir konumdadır. Araştırmada Yörükler alanda araştırılmış vefotoğraflarla belgelenmiştir.Mutafdokumanın temel hammaddesinin kıl olmasından dolayı bu dokumalar yaygın olarakyapılmıştır. Isparta ve çevresi Yörük yaşamının yoğun olduğu bir bölgedir. Buçalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinde yer alan Mutaf ile ilgili yaptığımızaraştırmalarda birçok belge bulunmuş ve yöreyle ilgili olanlardeğerlendirilmiştir. Literatür çalışması yapılarak konu ile ilgili çalışmalarkarşılaştırılmıştır. Mutaf dokumaların tüm üretim süreçlerinin dokümantasyonuyapılmıştır Isparta mutaf dokumaları, mutaflığın temel hammaddesi kılınkırkımından dokuma oluncaya kadar geçirdiği aşamalar, kullanılan aletler veIsparta’nın yaşayan son mutafı Nuri Akkulak ile yapılan çalışmalar incelenmişve değerlendirilmiştir. Isparta’nın sadece halılarının değil mutafdokumalarının da önemli bir yeri olduğu ortaya konulmuştur.
CR  - KAYNAKÇA
Aksu, F., (1934). Isparta’nın Ekonomik Hayatıyla İlgili Tarihi Vesikalar, Ün Dergisi,  Isparta Halkevi Mecmuası, Cilt 4, S:39, Haziran 1934, s.554- BOA, Şer’i sicil defterleri No: 7, Isparta.
Arseven, C E., (1998). Sanat Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi), ML. VRD. TMT( Maliye Nezareti Temettuat Defterleri ) / 10118,Tarih: 1260-1261
Böcüzade, S S., (1983). Kuruluşundan Bugüne Kadar Isparta Tarihi, (Çeviren ve Yayınlayan Dr. Suat Seren) Serenler Yayınevi, İstanbul.
Çavdar, N.,(2016). 19. Yüzyıl Ortalarında Çorum Sancak Merkezinde Nüfus Ve Ekonomi (H.1260-1261/M.1844-1845 Tarihli Temettüat Defterlerine Göre, Uluslararası Bütün Yönleriyle Çorum Sempozyumu Bildirileri, Çorum.
Dilmen, h., (1936). Urgancılık, Ün Dergisi, Isparta Halkevi Mecmuası, Cilt2, S:22-23-24, Şubat, Mart, Isparta.
Faroqhi, S., (2015). “Fatih Döneminden Evliya Çelebi Seyahatine Kadar Çorum”, 5. Hitit Festivali Komitesi Çorum Tarihi, Çorum Belediyesi yayınları, Çorum.
Genç, M., (2016). Anadolu Türk Halılarının (14-15.Yüzyıl Hayvan Figürlü Halılar) Motif ve Renk Özelliklerinin İncelenmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Genç, S., (2016). 19. Yüzyıl Ortalarına Doğru Kemer Edremit Esnafı Üzerine Bir Değerlendirme, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, - BOA, Kamil Kepeci Tasnifi (KK), nr. 7478, Balıkesir.
Genç, M-Göçmen., (2007).  19. Ve 20.Yüzyıllara Ait Hamid Sancağı Kadı Sicillerinde Yer Alan Dokuma Ve Boyar Maddelerle İlgili Kayıtlar, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara.
Güllü, Ö., (1937). Isparta İktisadiyatının Tarihsel Durumuna Bir Bakış, Ün Dergisi, Isparta Halkevi Mecmuası, Cilt 3, S:34, İkinci kanun, 1937,Isparta.
Faydalı, K G., (2007) 10597 Numaralı Temettuat Defterine Göre Yalvaç Kazası’nın Sosyal Ve Ekonomik Yapısı, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Katırcıoğlu, n., (1937). Eski Çağlarda Isparta’da, Sanat ve Sanatkârlar, Ün Dergisi, Isparta Halkevi Mecmuası, Cilt 4, S:38, Mayıs, Isparta.
Katırcıoğlu, N., (1958).  Bütün Isparta,  Bereket Matbaası,  Ankara.
Kodau, t., (1998). Atatürk Döneminde (1923-1938) Denizli Sanayisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Denizli.
Özkarcı, m., (1993). Eski Türkçede Kullanılan Sanatkâr Terimleri, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Tetkikleri Dergisi, Erzurum.
Pakalın, M Z., (1983).  Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
Sami, Ş., (1996). Kamus-i Türki, Çağrı Yayınları, İstanbul.
Sümer, F., (1984). “Anadolu’daki Türk Halıcılığına Dair En Eski Kayıtlar”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Ankara.
Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Türkçe Sözlükler Dizisi:1, Ankara, 1998, C:1, s.1595.
Kaynak Kişiler
Akkulak, Nuri, 1927 Isparta Doğumlu, Mutaf.
Genç, Gülveren, 1944 Silifke Doğumlu.
Genç, Mehmet, 1941, Silifke Doğumlu.
UR  - https://doi.org/10.21602/sduarte.358725
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/390899
ER  -