TY - JOUR TT - Türkiye'de Tarım Sektörünü Desteklemeye Yönelik Sağlanan Çeşitli Araçların Tarımsal Üretim Değeri Üzerine Etkilerinin Analizi AU - Yılmaz, Halil İbrahim AU - Çobanoğlu, Ferit PY - 2017 DA - December DO - 10.24181/tarekoder.364880 JF - Tarım Ekonomisi Dergisi JO - TJAE PB - Tarım Ekonomisi Derneği WT - DergiPark SN - 1303-0183 SP - 145 EP - 155 VL - 23 IS - 2 KW - Agricultural Supports KW - Producer Support Estimate KW - Political Tool KW - Sustainability N2 - Tarım sektörü sahip olduğu stratejik önem ve taşıdığı yüksek belirsizliklerden (özellikle iklim ve fiyat riskleri)dolayı, ülkeler tarafından çeşitli araçlar ile desteklenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de tarım sektörünesağlanmakta olan çeşitli destekleme araçlarının, oluşturulan çiftlik avlusu tarımsal üretim değeri üzerine etkilerianaliz edilmiştir. Bunun için, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (EKİÖ) (OECD: Organisation forEconomic Co-operation and Development) tarafından üye ülkelerin tarım sektörüne yönelik hazırlanmış olanverilerden yararlanılmıştır. Söz konusu veriler 1986-2015 arasındaki yıllık verilerden oluşturulmuştur. Bağımlıdeğişken olarak yıllık toplam tarımsal üretim değeri alınırken, bağımsız değişkenler olarak ise pazar fiyatdesteği, çıktıya dayalı ödemeler, değişken girdi kullanımı, sabit sermaye formasyonu, çiftlik içi hizmetlerinkullanımına dayalı destekler, mevcut ekili alan/hayvan sayısı/kazançlar/gelirlere dayalı ödemeler, mevcut ekilialana/hayvan sayısına/kazançlara/gelirlere-üretime gereksinim duymayan ödemeler, tarımsal bilgi ve yeniliksistemi, denetim ve kontrol, kalkınma ve alt yapı bakımı, pazarlama ve tanıtım, diğer destekler alınmıştır. Sözkonusu analiz, doğrusal formdaki en küçük kareler yöntemi ile yapılmıştır. Yıllık cari veriler, Türkiye İstatistikKurumu (TÜİK) tarafından 1982-2017 yılları için hazırlanmış olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ile reel halegetirilmiştir. Regresyon analizinde ortaya çıkabilecek hatalar olan çoklu doğrusallık, değişen varyans veotokorelasyon incelenmiş olup, gerekli düzenlemeler yapılarak en uygun model oluşturulmuştur. Sonuç olarak,yıllık tarımsal üretim değeri üzerinde, pazar fiyatı desteği (p<0.01), değişken girdi kullanımı (p<0.10),pazarlama ve tanıtım (p<0.10) desteklerinin etkisinin pozitif yönde, diğer desteklerin (p<0.01) ise negatif yöndeistatiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir. Geriye kalan diğer değişkenlerin ise tarımsal üretim değeriüzerine etkilerinin istatiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir. CR - Aktaş, E., Altıok, M., Songur, M. 2015. Farklı ülkelerdeki tarımsal destekleme politikalarının tarımsal üretim üzerine etkisinin karşılaştırmalı analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4):55-74. CR - Civan, A. 2010. Türkiye'de tarımsal destek politikaları, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1):127-146. CR - Erdal, G., Erdal, H. 2008. Türkiye'de tarımsal desteklemeler kapsamında prim sistemi uygulamalarının etkileri, GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1):41-51. CR - G T H B , 2 0 1 6 . T . C . G ı d a , T A R I M v e H a y v a n c ı l ı k B a k a n l ı ğ ı 2 0 1 6 Y ı l ı F a a l i y e t R a p o r u . http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2016%20YILI%20BAKANLIK%2 0FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf CR - Gujarati, D.N., 2004. Basic Econometrics, 4th Edition, The McGraw-Hill Companies, 2004. CR - Hasdemir, M., Miran, B., Hasdemir, M, Polat, K., 2016. Baklagil (nohut, kuru fasulye, kırmızı mercimek) üretiminde fark ödemesi desteklerinin etkisi, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) Yayın no: 265, s. 128, Ankara. Işık, H.B., Bilgin, O, 2016. The effects of agricultural support policies on agricultural production: The case of Turkey, RSEP CR - International Conferences on Social Issues and Economci Studies, 2nd Multidisciplinary Conference, 2-4 November 2016, Madrid, Spain, p. 111-119. CR - Kimura, S. 2017. Turkey: Estimates of Support to Agriculture, OECD. https://www.oecd.org/tad/agriculturalpolicies/ TUR_cookbook_2016.pdf CR - Korkmaz, V., 2015. Tarım Ürünleri Destekleme Politikaları: Türkiye ve AB Karşılaştırması, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 192. CR - Kutlar, A., 2005. Uygulamalı Ekonometri, 2. Basım, Nisan 2005, s.429. CR - Nelson, A., 2003. PAD 705 Handout: Multicollinearity. Rockefeller College University at Albany. http://www.albany.edu/faculty/kretheme/PAD705/SupportMat/Multicollinearity.pdf CR - OECD, 2017. Agricultural support (indicator). doi: 10.1787/6ea85c58-en (Accessed on 10 April 2017). http://stats.oecd.org/ CR - Özüdoğru, T., Miran, B., Top, B.T., Uçum, İ., 2015. Pamuk, Ayçiçeği, Soya Üretiminde Fark Ödemesi Desteklerinin Etkisi, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) Yayın no: 262, s. 168, Ankara. CR - Scotti, E., Queiroz, Ö.J., 2013. Evaluation of the Structural Effects of Direct Support, Final Report. July 2013. https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/evaluation/market-and-income-reports/2013/structural-effectsdirect- support/fulltext_en.pdf CR - STATA, 2016. STATA 14, Data Analysis and Statistical Software. Tan, S., Everest, B. 2015. Türkiye'de tarımsal destekleme politikaları, International Conference on Eurasian Economies 2015, Session 4B: Tarım Ekonomisi, s. 266-270. CR - TÜİK, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1645 Vozarova, I.K., Kotulic, R. 2016. Quantification of the effect of subsidies on the production performance of the Slovak agriculture, Procedia Economics and Finance 29(2016):298-304. CR - Williams, R., 2015. Heteroskedasticity. University of Notre Damme, Last revised January 30, 2015. http://www3.nd.edu/~rwilliam/ CR - Yavuz, G.C., Miran, B., Gürer, B.B., Yüksel, N.Y., Demir, A., 2016. Buğday, dane mısır ve çeltik üretiminde fark ödemesi desteklerinin etkisi, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) Yayın no: 266, s. 168, Ankara. UR - https://doi.org/10.24181/tarekoder.364880 L1 - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/381171 ER -