TY - JOUR TT - Tekirdağ Ekolojik Koşullarında Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) Popülasyonlarının Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi AU - Karık, Ünal AU - Sağlam, Ayşe Canan PY - 2017 DA - December DO - 10.21566/tarbitderg.366403 JF - Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi PB - Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü WT - DergiPark SN - 1302-4310 SP - 203 EP - 215 VL - 26 IS - 2 KW - Marmara Bölgesi KW - Anadolu adaçayı KW - Salvia fruticosa Mill. KW - verim N2 - Bu çalışmada Marmara Bölgesi Florası’ndabulunan Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) popülasyonlarının verim ve kalite özelliklerinibelirlemek amaçlanmıştır. Floradan toplanan 10 adet Anadolu adaçayı (Salviafruticosa Mill.) popülasyonunaait tohumlar çalışmada materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada popülasyonlarınyeşil herba verimi (kg/da),kuru herba verimi (kg/da),yeşil yaprak verimi (kg/da),kuru yaprak verimi (kg/da),uçucu yağ oranı (%), ve uçucuyağ bileşenleri (%) saptanmıştır. Çalışmada ilk yıl kuru yaprak verimi ve uçucu yağ oranı sırası ile 439.86-691.62 kg/da ve %3.26-4.34arasında, ikinci yıl 507.74-986.70 kg/da ve %2.53-3.88 arasındagerçekleşmiştir. Uçucu yağın ana bileşenleri 1,8-cineole, camphor ve β-caryophylleneolarak belirlenmiştir. Yıllara vepopülasyonlara göre 1,8-cineole oranı %23.2-37.3, camphor oranı %8.1-29.1 veβ-caryophyllene oranı %2.8-14.8 arasında değişim göstermiştir. CR - Anonim, 2012. TÜBİTAK -Türkiye Bitkileri Veri Servisi.http://www.tubitak.gov.tr/tubives/ CR - Anonim, 2013. Tekirdağ Meteoroloji Müdürlüğü 2011-2012 kayıtları CR - Aşkun T., Başer K. H .C., Tümen G. and Kürkçüoğlu M., 2010. Characterization of essential oils of some Salvia L. species and their antimycobacterial activities. Turkish Journal of Biology, 34: 89-95 CR - Başer K. H. C. and Kırımer N., 2006. Essential oils of Lamiaceae plants of Turkey. Acta Horticulture, 723: 163-172 CR - Başer K. H. C., 2002. Aromatic biodiversity among the flowering plant taxa of Turkey. Pure Applying Chemistry, 74 (4): 527-545 CR - Baydar H., Marquard R. A. ve Karadoğan T., 1999. Isparta yöresinden toplanarak ihracat edilen bazı önemli Origanum, Coridothymus, Thymbra, Salvia L. türlerinin uçucu yağ verimi ve kompozisyonu. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım, Adana (Poster bildiri), Cilt II, Endüstri Bitkileri, 416-420 CR - Bayrak A. ve Akgül A., 1987. Composition of essential oils from Turkish Salvia L. spp. Journal of Phytochemistry, 26 (3): 846-847 CR - Bayram E., 2001. Batı Anadolu florasında yetişen Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.)’nda uygun tiplerin seleksiyonu üzerinde araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25: 351-357 CR - Bayram E., Ceylan A. ve Geren H., 1999. Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) ıslahında geliştirilen klonların agronomik ve kalite özellikleri üzerinde araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, 212-217 CR - Baytop T., 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün. Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti. İstanbul, 550 s. CR - Ceylan A., 1987. Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ İçerenler). Ege Üniversitesi Yayınları Yayın No: 481, İzmir,188s. CR - Ceylan A., Kaya N. ve Çelik N., 1989. Anadolu adaçayı (Salvia triloba L.) üzerinde agronomik araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25 (3): 167-184 CR - Chalchat J.C., Michet A. and Pasquier B., 1998. Study of the clones of Salvia officinalis L. Yields and chemical composition of essential oil. Flavour and Fragrance Journal, 13: 68-70 CR - Çiçek F., Tutar M., Sarı A. O. ve Bilgiç A., 2011. Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) yapraklarında uçucu yağ oranlarının aylara göre değişimi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011 Bursa. Endüstri Bitkileri ve Biyoteknoloji, Cilt: 2 s. 1287-1290 CR - Davis P. H., 1982. Flora of Turkey and The East Egean Island. Edinburg University University Press. Vol: 7, p. 400-439, Edinburgh CR - Demirci B., Başer K. H. C. and Tumen G., 2002. Composition of the essential oil of Salvia aramiensis Rech. Fil. growing in Turkey. Journal of Flavour and Fragrance, 17: 23-25 CR - Güner A., Özhatay N., Ekim T. and Başer K. H. C., 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 11 (supplement 2): pp. 35-37. Edinburgh: Edinburgh University Press CR - Güner A., Aslan S., Ekim T., Vural M., and Babaç M. T., 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul, Turkey: Flora Araştırmaları Derneği ve Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayını. CR - Hedge I. C., 1982. Salvia L. In P. H. Davis (ed.) Flora of Turkey and the East Agean Islands, Vol. 7, University Press, Edinburg, pp. 400-461 CR - İpek A., ve Gürbüz B., 2010. Türkiye florasında bulunan Salvia L. türleri ve tehlike durumları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19: 30-35 CR - Kalafatcılar Ö. A., 1996. Uçucu yağ bitkileri ekotiplerinin bazı morfolojik, anatomik ve kalite kriterleri üzerinde araştırma. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı (doktora tezi, basılmamış), 56 s. CR - Karık U. ve Öztürk M., 2010. Tıbbi ve aromatik bitkiler ile uçucu yağ sektörünün ülkemiz dış ticaretindeki yeri ve önemi. 19. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Mersin. Bidiri Kitabı s. 182-197 CR - Karık Ü., 2015. Some Morpholocigal, Yield and Quality Characteristics of Anatolian Sage (Salvia fruticosa Mill.) Populations in Aegean and West Mediterranean Region. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 12 (02): 32-42 CR - Karioti A., Skaltsa H., Demetzos C. and Perdetzoglou D., 2003. Effect of nitrogen concentration of the nutrient solution on the volatile constituents of leaves of Salvia fruticosa Mill. in solution culture. Journal of Agriculture Food Chemistry, 51: 6505-6508 CR - Karoussou R. and Kokkini S., 1997. Distrubition and clinal varitian of Salvia fruticosa Mill. (Labiateae) on the Island of Crete (Greece). Willdenowia, 27: 113-117 CR - Kırımer N., Cingi M. I., Öztürk N., Aydın S., Özkul H. ve Başer K. H. C., 1991. Salvia sclarea, Salvia fruticosa Mill. ve Dorystoechas hastata uçucu yağlarının farmakolojik etkileri. 9. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 16-19 Mayıs 1991. Eskişehir. 382- 388 CR - Kocabaş F. I., Kaplan M., Kürkçüoğlu M. and Başer K. H. C., 2010. Effects of different organic manure applications on the essential oil components of Turkish sage (Salvia fruticosa Mill.). Asian Journal of Chemistry, 22 (2): 1599-1605 CR - Kocabaş I., Sönmez A. İ., Kalkan H. ve Kaplan M., 2007. Farklı organik gübrelerin adaçayı (Salvia fructicosa Mill.)’nın uçucu yağ oranı ve bitki besin maddeleri içeriğine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (1): 105-110 CR - Lu Y. and Leap F. L., 2002. Polyphenolics of Salvia L.– a review. Phytochemistry, 59: 117–140 CR - Mossi A. J., Cansian R. L., Paroul N., Toniazzo G., Oliveira J. V., Pierozan M. K., Pauletti G., Rota L., Santos A. C. A. and Serafini L. A., 2011. Morphological characterisation andagronomical parameters of different species of Salvia L. sp. (Lamiaceae). Brazilian Journal of Biology, 71 (1): 121-129 CR - Nakiboğlu M., 2002. The Classification of the Salvia L. (Labiatae) Species Distributed in West Anatolia According to Phenolic Compounds. Turkish Journal of Botanic 26: 103-108 CR - Nakipoglu M., 1993. Türkiye’nin Salvia L. Türleri Üzerinde Karyolojik Araştırmalar. Türk Botanik Dergisi, 17 (1): 21-25 Naser A., Arikat A., Fawzia M., Jawad B., Nabila S., Karama R. A. and Shibli A., 2004. Micropropagation and accumulation of essential oils in wild sage (Salvia fruticosa Mill.). Scientia Horticulturae, 100: 193–202 CR - Perry N., Bollen C., Perry E. K. and Ballard C., 2003. Salvia L. for dementia therapy: review of pharmacological activity and pilot tolerability clinical trial. Pharmacology, Biochemistry and behavior, 75: 651-659 CR - Pignatti S., 1982. Flora d’ Italia, Vol. 2, Edagricole, Bologna CR - Putievsky E., Ravid U. and Dudai N., 1986. The essential oil and yield components from various plant parts of Salvia fruticosa Mill. Journal of Natural Products, 49: 1015–1017 CR - Rivera D., Obon C. and Cano F., 1994. The botany, history and traditional uses of three-lobed sage (Salvia fruticosa Mill.) (Labiateae). Economic Botany, 48: 190-195 CR - Seçmen Ö., Gemici Y., Görk G., Bekat L. ve Leblebici E., 2000. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116. İzmir CR - Skoula M., 1994. Indigenous knowledge in the use plants in human health in Crete, Greece. In Proceedings of the International Seminar on Indigenous Knowledge on Adaptation and Development-Interdisciplinary Perspective on Subsistence and Sustainability in Developing Countries (Bandung, 11-15 July 1999), pp. 459-468 CR - Şenkal B. C., İpek A. ve Gürbüz B., 2012. Türkiye florasında bulunan adaçayı (Salvia L. spp.) türlerinin uçucu yağ içeriklerinin değerlendirilmesi. Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 13-15 Eylül 2012 Tokat. Bildiri Kitabı, s. 166-176 CR - Topçu G., 2006. Bioactive triterpenoids from Salvia L. species. Journal of Natural Products, 69: 482–487 CR - Ulubelen A., 1964. Cardioactive and antibacterial terpenoids from some Salvia L. species. Phytochemisry, 64: 395-399 UR - https://doi.org/10.21566/tarbitderg.366403 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/383514 ER -