TY - JOUR TT - ARAL GÖLÜ FELAKETİ: BEKLENTİLER VE ÖNCELİKLERDE FARKLILIKLAR DEVAM EDERKEN NE YAPILMALI? AU - Yalçınkaya, Alaeddin AU - Mehmetcik, Hakan PY - 2017 DA - December JF - Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi JO - INTERNATIONAL JOURNAL OF AFRO-EURASIAN RESEARCH PB - Hakan ARIDEMİR WT - DergiPark SN - 2602-215X SP - 150 EP - 162 VL - 2 IS - 4 KW - Aral Sea KW - Desertification KW - Central Asian Republics KW - Afro-Eurasia KW - Environmental Protection N2 - Çevre sorunları 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren varlığını duyurmaya başlamış ve 21. Yüzyıl başı itibarıyla uluslararası politikanın temel sorunlarından biri haline gelmiştir. Sorunun önde gelen konuları arasında küresel ısınma, hava kirliliği, çölleşme, mevcut su kaynaklarının, bitki ve hayvan türlerinin azalması gibi başlıklar sayılabilir. Öncelikle öngörüsüz, plansız sanayileşmenin sonucu olan bu durum, daha çok eski sömürgeci/sanayileşmiş ülkelerin doğal kaynakları hesapsız kullanması sonucu ortaya çıkmıştır. Afro-Avrasya’da çevresel sorunların temelinde ise Avrupa’nın Afrasya’yı sömürüsü yer almaktadır. Bu çalışmada SSCB döneminde Moskova’nın aşırı pamuk üretimi programı sonucu Aral Gölü’nün kuruma sürecine girmesi ele alınmaktadır. Bağımsızlık sonrası başta Kazakistan olmak üzere Orta Asya cumhuriyetlerinin, Aral Gölü’nü kurtarma yolundaki girişimleri ile bu çabaların ulaştığı sonuçlar, bugünkü durum çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu yöndeki girişimlerin sonucu dikkate alınarak Aral Gölü kaynaklı çevresel felaketlerin sona erdirilmesi konusunda kararlı işbirliğinin gereği üzerinde durulmaktadır. Bu programın maliyetine Rusya’nın da katılması gereğine işaret edilmektedir. CR - Aral Sea “one of the planet’s worst environmental disasters,” 2010. CR - 66. Regular Meeting of the Interstate Commission for Water Coordination (2015), http://sic.icwc-aral.uz/releases/eng/258.htm 25.09.2016 (28.09.2016) CR - Baburajan, R. (2016). Kazakistan to Continue Renewable Energy Regardless of Oil Prices, http://www.greentechlead.com/renewable-energy/kazakhstan-continue-renewable-energy-development-regardless-oil-prices-30837 (21.09.2016) CR - Doğan, İ. (2013). Devletler Hukuku. Ankara, Astana. CR - Dugin, A. (1999). Geopolticheskoe Budushee Rossii, Myslit Prostranstovm. Arktogeya, Moskova. (Rus Jeopolitiği ve Avrasyacı Yaklaşım (2005). Beşinci Baskı. Terc.: Vugar Imanov. İstanbul, Küre Yayınları). CR - Gamba-Stonehouse, V., 1992. Environmental Crisis Cause or Consequence of International Conflict? Gleditsch NP Convers. Environ. Oslo IPCRI. CR - Gao, H. (2011). “On the Case of the Shrinking of Lake Chad”. IOP PUBLISHING ENVIRONMENTAL RESEARCH LETTERS Environ. Res. Lett. CR - Gleditsch, N.P., (1997). Conflict and the Environment. Springer Science & Business Media. CR - Hauge, W., Ellıngsen, T., 1998. Beyond environmental scarcity: Causal pathways to conflict. J. Peace Res. 35, 299–317. CR - History of IFAS and its Executive Committee (2016), http://ec-ifas.waterunites-ca.org/about/organization/history/97-history-of-ifas-and-its-executive-committee.html (25.09.2016) CR - Koşan, E. (2015). Russia’s Policies with regard to UNFCCC: An Entireliy Different Path from the EU?”, Enerji ve Diplomasi, Cilt 1, Sayı 2, Yaz, ss.66-87 CR - Micklin, D.P., (2004). The Aral Sea Crisis, in: Nihoul, J.C.J., Zavialov, P.O., Micklin, P.P. (Eds.), Dying and Dead Seas Climatic Versus Anthropic Causes, NATO Science Series: IV: Earth and Environmental Sciences. Springer Netherlands, pp. 99–123. doi:10.1007/978-94-007-0967-6_5 CR - Milman, O., (2016). Oil industry knew of “serious” climate concerns more than 45 years ago. The Guardian. CR - Raleıgh, C., Urdal, H., (2007). Climate change, environmental degradation and armed conflict. Polit. Geogr. 26, 674–694. CR - Sakson-Boulet, A., (2016). Water Deficit as a Security Threat. Przegląd Strateg. 239–251. CR - Sencar, P. (2007). Türkiye’de Çevre Koruma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, SBE. CR - Small, Ian, J. Van Der Meer, And R. E. Upshur. (2001) "Acting on an environmental health disaster: the case of the Aral Sea." Environmental Health Perspectives 109.6 (2001): 547. CR - Subregional Action Programme for the Central Asian Countrie on Combating Desertification within the UCCD Context (2003). http://www.unccd.int/ActionProgrammes/srapcd-eng2003.pdf (25.09.2016). CR - Syria: The worst humanitarian crisis of our time [WWW Document], 2015. . Amnesty Int. URL https://www.amnesty.org.nz/syria-worst-humanitarian-crisis-our-time (accessed 3.18.17). CR - Twenty Years of Water Cooperation among the Central Asian Countries: Past Experience and Future Challenges (2012). http://www.icwc-aral.uz/20years/index_e.htm 25.09.2016 (25.09.2016). CR - Yalçınkaya, A. (2016). Türkistan Aksakalları Kerimov ve Nazarbayev’den Beklenen Son Görev: Aral Gölünün Kurtarılması. Öncevatan, 23 Ağustos. CR - Ziganshina, D. (2014). Promoting Transboundary Water Security in the Aral Sea Basin through International Law. Leiden, Boston: Brill Nijhoff. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijar/issue//367411 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/385024 ER -