TY  - JOUR
TT  - TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİNİN KÜMELEME ANALİZİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI
AU  - Danacı, Tuğçe
AU  - Koçtürk, Osman Murat
PY  - 2017
DA  - December
JF  - Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
PB  - Manisa Celal Bayar Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1304-4796
SP  - 351
EP  - 370
VL  - 15
IS  - 4
KW  - Serbest Bölgeler
KW  - Dış Ticaret
KW  - İthalat
KW  - İhracat
N2  - Uluslararasıticaret işlemlerinin artmasına bağlı olarak ülkeler, gümrük işlem ve süreleriile gümrük vergilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusundabölgesel entegrasyonlar ve serbest ticaret anlaşmaları yapılmakta aynı zamandaülke içindeki serbest bölgelerin önemi giderek artmaktadır. Serbest bölgelerülkenin siyasi sınırları içinde yer almasına karşın ülkenin diğer kısımlarındanfiziki olarak ayrılan ve dış ticaret işlemlerinde istisna ve muafiyet tanınanbölgelerdir. Türkiye’de 19 adet serbest bölge bulunmaktadır. Başta gümrükvergisi istisnası olmak üzere birçok avantaja sahip bu bölgelerde üretim,alım-satım, montaj, depolama gibi faaliyetler sürdürülmektedir. Bu çalışmadaTürkiye'de bulunan serbest bölgelere ait dış ticaret hacmi, istihdam, kuruluş alanı ve faaliyet gösteren işletmesayıları ile ilgili veriler kullanılarak, Türkiye'deki serbest bölgelerinbenzerlik ve farklılıklarını ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Bu doğrultudaTürkiye'de faaliyet gösteren serbest bölgelere ait bu değişkenler hiyerarşikkümeleme analizi ile incelenmiştir.Ayrıca dış ticaret istatistiklerinden yararlanarak her bir serbestbölgenin alan ve işgücü verimlilikleri hesaplanmıştır. Analiz sonunda serbestbölgeler dört kümeye ayrılmıştır. Ege Serbest Bölgesi analizde yer alandeğişkenler kapsamında diğer serbest bölgelere göre daha büyük farklılıkgöstererek tek başına bir küme oluşturmuştur. Bunun yanında Bursa ve Mersin serbest bölgeleri ikinci; Avrupa, İstanbul Endüstri veTicaret, Kayseri ve Antalya serbest bölgeleri üçüncü; Adana-Yumurtalık, TübitakMam Teknoloji, Kocaeli, İzmir, İstanbul Atatürk Havalimanı (AHL), İstanbulTrakya, Samsun, Denizli, Gaziantep serbest bölgeleri ise dördüncü ve son kümeyioluşturmuştur. Rize, Trabzon ve Mardin Serbest bölgeleri ise faaliyette bulunanişletme sayıları 5'ten az ve dış ticaret hacimleri düşük olduğu için analizdençıkarılmışlardır.
CR  - ADANA-YUMURTALIK SERBEST BÖLGESİ, www.tayseb.com, (15.06.2016).
ANTALYA SERBEST BÖLGESİ, www.asbas.com.tr/index.asp, (15.06.2016). 
ANTALYA SERBEST BÖLGESİ, www.asbas.com.tr/asbas_ antalya_serbest_bolgesi.asp, (15.06.2016). 
AVRUPA SERBEST BÖLGESİ, www.asb.com.tr/TRK /hakkimizda, (15.06.2016). 
BURSA SERBEST BÖLGESİ, www.buseb.com/?s=vaziyetplan, (15.06.2016). 
BURSA SERBEST BÖLGESİ, www.buseb.com/?s= kiralamavesosyalhizmetler, (15.06.2016).
DENİZLİ SERBEST BÖLGESİ, www.denser.com.tr/tr/ serbestgoster.asp?id=22, (15.06.2016). 
EGE SERBEST BÖLGESİ, www.esbas.com.tr/tr, (15.06.2016).
EKONOMİ BAKANLIĞI, www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/ home/yatirim/serbestBolgeler/serbestbolgelergenelbilgi, (15.06. 2016).
EKONOMİ BAKANLIĞI, www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/ home/yatirim/serbestBolgeler/ istatistikler, (15.06.2016).
EKONOMİ BAKANLIĞI, www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/ home/yatirim/serbestBolgeler/ Genel Tanitim, (15.06.2016).
GAZİANTEP SERBEST BÖLGESİ, www.gasbas.com.tr/ firmalar.aspx, (15.06.2016).
GAZİANTEP SERBEST BÖLGESİ, www.gasbas.com.tr/ content.aspx?ID=2, (15.06.2016). 
İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI SERBEST BÖLGESİ, www.isbi.com.tr/what-we-do/companies-operating-in-isbi, (15.06. 2016). 
İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI SERBEST BÖLGESİ, www.isbi.com.tr/who-we-are, (15.06.2016). 
İSTANBUL ENDÜSTRİ VE TİCARET SERBEST BÖLGESİ, www.desbas.com.tr/Bayi.aspx, (15.06.2016).
İSTANBUL ENDÜSTRİ VE TİCARET SERBEST BÖLGESİ, http://istanbulbolge.gtb.gov.tr/bagli-mudurlukler/istanbul-deri-serbest-bolge-gumruk-mudurlugu/istanbul-deri-serbest-bolge-gumruk -mudurlugu, (15.06.2016).
İSTANBUL TRAKYA SERBEST BÖLGESİ, www.isbas.com.tr/ hakkimizda.html, (15.06.2016).
İZMİR SERBEST BÖLGESİ, www.izbas.net/firma-arama.html, (15.06.2016). 
İZMİR SERBEST BÖLGESİ, www.izbas.net/tarihce-i3c.html, (15.06.2016).
KAYSERİ SERBEST BÖLGESİ, www.kayser.com.tr/ hakkimizda.php, (15.06.2016).
KOCAELİ SERBEST BÖLGESİ, www.kosbas.com.tr/ tr/icerik/14/kocaeli-serbest-bolgesi, (15.06.2016).
KOCAELİ SERBEST BÖLGESİ, www.kosbas.com.tr/ tr/icerik/28/serbest-bolgemizdeki-firmalar, (15.06.2016).
MERSİN SERBEST BÖLGESİ, www.mesbas.com.tr/ firmalar.html, (15.06.2016). 
RİZE SERBEST BÖLGESİ, http://rizetso.org.tr, (15.06.2016).
SAMSUN SERBEST BÖLGESİ, www.sasbas.com.tr, (15.06.2016). 
TRABZON SERBEST BÖLGESİ, www.transbas.com/ port_facilities_details.asp?details=general, (15.06.2016).
TÜBİTAK MAM TEKNOLOJİ SERBEST BÖLGESİ, http://marmarateknokent.tubitak.gov.tr/tr/ genel-bilgiler/firmalar-ve-faaliyet-konulari, (15.06.2016).
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, www.tuik.gov.tr, (15.06.2016).
06.06.1985 TARİH VE 3218 SAYILI SERBEST BÖLGELER KANUNU, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3218.pdf, (15.07.2017).
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbayarsos/issue//373099
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/395865
ER  -