TY  - JOUR
T1  - A Traditional Underutilized Crop of Turkey: Cowpea  [Vigna Unguiculata (L.) Walp.] Landraces
TT  - Türkiye’de Yeterince Tüketilmeyen Geleneksel Ürün:  Börülce [Vigna Unguiculata (L.) Walp.] Yerel Çeşitleri
AU  - Kır, Alev
AU  - Tan, Ayfer
AU  - Adanacıoglu, Nese
AU  - Karabak, Sevinc
AU  - Aysar Guzelsoy, Nurcan
PY  - 2017
DA  - December
JF  - ANADOLU Journal of Aegean Agricultural Research Institute
JO  - ANADOLU
PB  - Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
WT  - DergiPark
SN  - 1300-0225
SP  - 62
EP  - 68
VL  - 27
IS  - 2
LA  - en
AB  - Many diverse cowpea [Vigna unguiculata(L.) Walp.] landraces are still maintained on-farm in Turkey. Two ofthe ssp. grown in Turkey:Vigna unguiculata subsp. sesquipedalis (L.) Verdcourt and Vignaunguiculata subsp. unguiculata. Cowpea is a popular and importantleguminous crop especially in Aegean, Mediterrenean and South Marmara Regionswhich is known as “börülce” and has different local names like “acebek”,“loğlaz”, “lolaz”, “lübye”, “kocafasulye”, “karnıkara”, “sarı gelin” in Turkey.These landraces are maintained on-farm for various reasons, including betterquality than commercial varieties, better performance in terms of yieldorpersistence under harsh agro-environmental conditions, traditional uses such asparticular traits appreciated by the farm family. They are not necessarilymaintained under ‘traditional farming systems’, but are ‘maintained because oftradition’, especially related to food. It is already marketed as niche.However, most of them, especially garden and neglected crops, are highlythreatened because they are cultivated primarily by aging farmers. It is betteradapted to drought, high temperatures and biotic stresses than other legumespecies. Green pods, fresh seeds and dry grains are consumed as differentdishes and it plays an important role in the nutrition of the local people inTurkey.To assess the diversity of cowpea landraces in Turkey, cowpeapopulations were surveyed, collected, conserved ex-situ at the National SeedGene Bank of the Aegean Agricultural Research Institute and also evaluatedagro-morphologically. A total of 253 landrace accessions mainly from theAegean, Mediterranean, and South Marmara Regions of Turkey were used to evaluate 41qualitative and quantitative agro-morphological characteristics of the landracesamples. All landraces showed high variation of observed characters. Aspriority underutilized species of Biodiversity for Food and Nutrition Projectof Turkeyvarious studies were conducted on cowpea landraces. During surveysethno-botanical information and traditional farming systems were recorded. Thesocio-economic studies were conducted for detail data with monography technic.The data recorded from face to face questioners with 23 producers/farmers and67 consumers. Surveys for the conclusion of process from harvest to consumptionwere conducted to generate the idea on marketing opportunity, to assist toobtain the information for the development of policy to upload the relevant informationabout the traditional knowledge. During surveys ethno-botanical information,the different type of dishes of fresh pods and cowpea dry grains andtraditional farming systems applied to cowpea production were recorded.Generally, the average age of responders is 53 and 76% have primary schooldegrees. The vast majority of consumers use the cowpeas 1-2 times a week intheir diet. Cowpea consumption per household is 21.9 kg. year-1andconsumption per capita is 6.3 kg. year-1. Consumption percentage hasfound as 76.1% and 61.7% of harvested amount are marketed. The food compositionof dry grain and fresh pods collected from Aegean Region was also determined toevaluate nutritional value of cowpea landraces. The proximate composition andmineral content of cowpea samples were analyzed using standard methods andreference materials. The study shows that dry grains contain a rich source ofprotein, dietary fiber, zinc, potassium and iron. Dry grains of cowpea can be agood solution to digestion problems by regulating intestinal function with highdietary fiber content. Fresh pods also have high dietary fiber, potassium andzinc content. Cowpea meals are good sources of nutrients and can be used asingredients in healthy diets.
KW  - Cowpea
KW  - Vigna unguiculata (L.) Walp.
KW  - landraces
KW  - genetic diversity
KW  - agricultural biodiversity
KW  - socio-economic study
KW  - traditional knowledge
KW  - food composition
N2  - Birçok farklı börülce [Vigna unguiculata (L.) Walp.] yerel çeşitlerihalen Türkiye'de tarlalarda yetiştirilerek üretici şartlarında muhafazaedilmektedir. Börülcenin iki ssp.’i Türkiye'de yetiştirilmektedir. Bunlar: Vigna unguiculata subsp. sesquipedalis (L.) Verdcourt ve Vigna unguiculata subsp. unguiculata. Börülce,"börülce" olarak bilinen ve "acebek", "loğlaz","lolaz", "lübye", "koca fasulye","karnıkara", "sarı gelin" gibi farklı yerel isimlere sahipolup, Ege, Akdeniz ve Güney Marmara Bölgelerinde popüler ve önemli bir baklagiltürüdür. Bu arazi koşulları, ticari çeşitlere kıyasla daha kaliteli, kötütarımsal-çevre koşullarında verim veya dayanıklılığın daha iyi olması, çiftlikailesi tarafından takdir edilen belirli özellikler gibi geleneksel kullanımlarda dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle küçük aile çiftliklerindeyetiştirilmektedir. Yerel çeşitler gıda ile ilgili olduğundan, 'gelenekseltarım sistemleri' altında muhafaza edilmekle kalmaz, özellikle ‘geleneknedeniyle’ muhafaza edilir. Börülce de dahil olmak üzere yerel çeşitlerülkemizde halen “nişpazar”larda (dar birtüketici grubunun istek ve gereksinmelerini karşılayan pazarlar) pazarlanmaktadır. Bununlabirlikte, çoğu bahçe bitkileri ve ihmal edilmiş bitkiler, esas olarakyetiştiren çiftçilerin yaşlanmakta olması nedeni ile büyük tehdit altındadır.Börülce diğer baklagillere göre kuraklık, yüksek sıcaklıklar ve biyotikstreslere daha iyi adaptasyon göstermektedir. Börülce, taze taneleri ve baklasıyanında kuru taneleri ile de farklı yemekler olarak tüketilmekte ve Türkiye'deyöre halkının beslenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye'deki börülceyerel çeşitlerine ait populasyonlar Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünün UlusalTohum Gen Bankası'nda survey, toplama, ex-situ olarak korumaya tabi tutulmuş veagro-morfolojik olarak da değerlendirilmiştir. Başta Ege, Akdeniz ve GüneyMarmara Bölgelerinden olmak üzere toplam 253 yerel çeşit örneklerinin 41kalitatif ve kantitatif özellikleri agro-morfolojik olarak belirlenmiştir. Tümyerel çeşitler, gözlemlenen karakterler açısından yüksek oranda farklılıkgöstermiştir.Gıda ve Beslenme Projesi için Biyoçeşitlilik projesi önceliğiTürkiye’nin yeterince kullanılmamış türler arasında olan börülce yerelçeşitleri üzerinde çeşitli çalışmalar yürütmek olmuştur. Survey sırasındaetno-botanik ve geleneksel tarım sistemlerine aitbilgiler kaydedilmiştir.Sosyo-ekonomik çalışmalar, monografi tekniği ile ayrıntılı veriler edinmek içinyürütülmüştür. Veriler, yüz yüze görüşmelerle 23 üretici / çiftçi ve 67 tüketiciyleyapılarak kaydedilmiştir. Hasattan tüketime sürecin tamamlanması için yapılanaraştırmalar, geleneksel bilgi ile ilgili bilgileri yüklemek, politikanıngeliştirilmesi ve bilgi edinmeye yardımcı olmak için pazarlama fırsatı fikrinioluşturmak üzere yürütülmüştür. Anketler süresince etno-botanik bilgi, taze vekuru börülce yemekleri ile börülce üretiminde uygulanan geleneksel çiftçilikyöntemleri kaydedilmiştir.Anketin uygulandığı kitlenin yaş ortalaması genelolarak 53'tür ve % 76'sı ilkokul diplomasına sahiptir.Tüketicilerin büyükçoğunluğu börülceyi haftada 1-2 kez diyetlerinde kullanmaktadırlar.Hanehalkıbörülce tüketimi yıllık 21,9 kg ve kişi başına düşen tüketim yıllık 6,3 kg'dır. Tüketim % 76,1 oranında olup,hasat edilen tutarın % 61,7'si pazarlanmaktadır. Ege Bölgesi’nden toplanan tazeve kuru börülce yerel çeşitleri baklasına ait gıda bileşimleri, besindeğerlerini değerlendirmek için de belirlenmiştir. Börülce örneklerinin bazıbesin ve mineral içerikleri standart yöntemler ve referans değerler kullanılarakanaliz edilmiştir.Çalışma; kuru börülce tanelerin protein, diyet lifi, çinko,potasyum ve demir içerdiğini ve zengin bir kaynağı olduğunu göstermektedir.Kuru börülce tanesi, yüksek diyet lifi içeriğiyle bağırsak fonksiyonunudüzenleyerek sindirim problemlerine iyi bir çözüm olabilir. Taze taneler deyüksek diyet lifi, potasyum ve çinko içermektedir. Börülce yemekleri iyi besinkaynaklarıdır ve sağlıklı diyet için katkı sağlar.
CR  - Anonymous. 2017. Vigna unguiculata (L.) Walp. http://www. fao.org/ag/agp/agpc/doc/gbase/data/pf000090.htm.
CR  - Antova, G.,  T. D. Stoilova, and M. Ivanova. 2014. Proximate and lipid composition of cowpea (Vigna unguiculata L.) cultivated in Bulgaria. Journal of Food Composition and Analysis 33: 146-152.
CR  - Clifford, H. T., and W. Stephenson. 1975.  An introduction to numerical classification, Academic Press.
CR  - Daşgan, Y., S. Koc, B. Ekici, H. Aktas, K. Abak. 2006. Bazı fasulye ve börülce genotiplerinin tuz stresine tepkileri, Alatarım 5 (1): 23–31.
CR  - Geren, H., R. Avcıoglu, H. Soya ve B. Kir. 2007. İkinci Ürün Koşullarında Mısır (Zea mays L.)’ın Börülce (Vigna unguiculata L.) ve Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) ile Birlikte Ekiminin Tane Verimi ve Bazı Verim Özelliklerine Etkisi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 44(3): 27-41.
CR  - Gokmen V, N., Kahraman, N., Demir, and J. Acar. 2000. Enzymatically validated liquid chromatographic method for the determination of ascorbic and dehydroascorbic acids in fruit and vegetables. J. Chromatogr A 881: 309-316.
CR  - Joel, M. 2010. Estimation of Consumer Preferences For Cowpea Varieties in Kumi and Soroti Districts, Uganda, Msc Thesis, Agricultural and Applied Economics of Makerere University, 102 pp.
CR  - Kir, A., and A. Tan. 2012. Collection, regeneration, morphological characterization and conservation of cowpea (Vigna unguiculata L.) landraces in Turkey, In: V. Negri, R. Torricelli, and N. Maxted (Eds.),  Landraces Issue 1, p.20, October, 2012.
CR  - Kir, A., A. Tan, N. Atikyilmaz, and T. Taskin. 2010. Agro-Morphological Characterization of the Cowpea (Vigna unguiculata L.) Landraces in Turkey, Legumes for Global Health 5th International Food Legumes Research Antalya.
CR  - Kir, A., A. Tan, N. Ay, N. Korkmaz, and M. Gunduz. 2015. Agro-Morphological Characterization of Cowpea [Vigna unguiculata (L.) Walp.] Landraces of Ege and Marmara Regions of Turkey, Anadolu, J. of AARI 25 (2): 1-23.
CR  - Lahely S, M, Bergaentzle, C., Hasselmann. 1999. Fluorimetric determination of niacin in foods by high-performance liquid chromatography with post-column derivatization. Food Chem. 65: 129-133.
CR  - Pekşen, E. 2007. Yield performance of cowpea cultivars under rainfed and irrigated conditions, International Journal of Agricultural Research 2 (4): 391-396.
CR  - Peksen, A., E. Peksen, H. Bozoglu. 2002. Effect of sowing dates on yield and quality of cowpea (Vigna unguiculata Walp.) genotypes grown in greenhouse. Acta Horticulturae 579: 351-354.
CR  - Peksen, E., C. Artık, and B. Palabıyık. 2005. Determination of genotypical differences for leaf characteristics in cowpea (Vigna unguiculata L. Walp.) genotypes. Asian Journal of Plant Sciences 4 (2): 95-97.
CR  - Tan. A. 2010. State of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture. Second Report of Turkey on Conservation and Sustainable Utilization of Plant Genetic Resources For Food and Agriculture., Meta Basım. Bornova (Turkish and English).
CR  - Unlu, H. O., H. Unlu, and H. Padem. 2006. Isparta ve yöresinde yetiştirilen börülcelerin (Vigna unguiculata L. Walp.) tohum ve bitkisel özelliklerinin saptanması, VI. Sebze Tarımı Sempozyumu, Kahramanmaraş, Eylül, 2006.
CR  - Unlu, H. 2004. Börülce (Vigna unguiculata L. Walp) çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının sulu ve kurak koşullarda verim ve kalite özelliklerine etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadolu/issue//376881
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/401881
ER  -