TY - JOUR T1 - Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sınıf İçi Ders İşleme Sürecindeki Soru Sorma Tekniklerinin İncelenmesi AU - Kılınç, Güneş AU - Çalışkan, Hüseyin PY - 2018 DA - June Y2 - 2018 DO - 10.7822/omuefd.389624 JF - Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty JO - OMÜ EFD PB - Ondokuz Mayıs Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2548-0278 SP - 189 EP - 207 VL - 37 IS - 1 LA - tr AB - Bu araştırmada, sosyal bilgileröğretmenlerinin sınıf içi ders işleme süreçlerindeki soru sorma teknikleriniincelemek ve örneklerle betimleyerek yorumlamak amaçlanmıştır. Araştırma nitelaraştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması deseni kullanılarakgerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları Sakarya ili sınırları içindegörev yapmakta olan dört sosyal bilgiler öğretmenidir. Öğretmenlerden biri özelokulda diğerleri devlet okulunda çalışmaktadır. Araştırmacılar tarafındangeliştirilmiş olan “Gözlem Formu”, “Görüşme Formu” ve gözlem yapılan derslerinkayıt altına alındığı “Video kayıtları” veri toplama araçlarıdır. Veri toplamaaraçları benzer çalışmalar incelendikten sonra oluşturulmuş ve alanuzmanlarının görüş ve önerileri doğrultusunda şekillendirilmiştir. Araştırmakapsamında dört sosyal bilgiler öğretmeni her biri sekiz saat olmak üzeretoplam 32 ders saati gözlemlenmiş ve tüm ders süreci kamera ile kayıt altınaalınmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Elde edilmişolan veriler daha önceden belirlenmiş temalar doğrultusunda özetlenmiş veyorumlanmıştır. Tüm video ve ses kayıtları transkript edilmiştir. Araştırmayakatılan öğretmenler genel olarak bekleme süresine dikkat etmişler ve cevaplarkarşısında pekiştirme, geçiş soruları, ipuçları verme gibi tekniklerkullanmışlardır. Sorulara verilen cevaplar yanlış veya eksikse öğretmenleripuçları vermiş ve kısmen de olsa açıklama istemişlerdir. Sorulara hiç cevapverilmediğinde aynı soru başka öğrencilere sorulmuş en sonunda öğretmentarafından cevaplanmıştır. İpuçları ve ek sorular da genelde sınıfayöneltilmiştir. Sınıf içi ders süreçlerinde öğrenci cevaplarına karşıöğretmenlerde azarlama, kaşlarını çatma gibi olumsuz tepkilergözlemlenmemiştir. KW - Sosyal bilgiler KW - öğretmen KW - soru sorma teknikleri KW - bekleme süresi CR - Referans10 Gözütok, F.D. (2006). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayıncılık. CR - Referans11 Güler, A. & Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. CR - Referans12 Küçükahmet, L. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık CR - Referans13 Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Ed.). Nobel. CR - Referans14 Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. Öztürk, C. (Editör). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (s.21-50). Ankara: Pegem A Yayıncılık CR - Referans15 TDK. (2000). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları CR - Referans16 Selçuk, Z. (2001). Okul deneyimi ve uygulama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım CR - Referans17 Senemoğlu, N. (1997). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Spot Matbaacılık. CR - Referans18 Şevik, M (2004). Yabancı dil öğretiminde soru sorma teknikleri ve önemi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (8), 130-149. CR - Referans19 Yeşil, R. (2008a). Sosyal bilgiler derslerinde öğretmen ve öğrenci soruları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1). 59-72. CR - Referans1 Açıkgöz Ün, K. (2014). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Yayınevi. CR - Referans20 Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. CR - Referans2 Baş, Ö. (2010). Öğretmenlerin sınıf içinde kullandığı sözel ifadeler ve sözel olmayan davranışların analizi üzerine nitel bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. CR - Referans3 Baysen, E. & Soylu, H. & Baysen, F. (2003). Soru sorma ve dinleme Süresi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11 (1), 53-58. CR - Referans4 Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile öğrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 21-28. CR - Referans5 Büyükalan F., S. (2002). Soru-cevap yöntemine ilişkin öğretimin öğretmenlerin soru sorma düzeyi ve tekniklerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. CR - Referans6 Büyükalan Filiz, S. (2004). Öğretmenler için soru sorma sanatı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım CR - Referans7 Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin hazırladığı sosyal bilgiler dersi sorularının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 120-132. CR - Referans8 Demirkaya, H. (2011). Sosyal bilgilerde düşünme ve soru sorma becerileri. B. Tay & A. Öcal (Editör). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 400-434). Ankara: Pegem Akademi CR - Referans9 Dökmen, Ü. (2003). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem yayıncılık. UR - https://doi.org/10.7822/omuefd.389624 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/478478 ER -