TY  - JOUR
T1  - Türkiye Selçuklularının Sinop’un Fethinde Gâşiye’yi Hâkimiyet Âlameti Olarak Kullanmaları ve Fetih İçin Gönderilen Fütüvvetnâme
TT  - Use of the Gaşiye by the Seljuks of Turkey in the Conquest of Sinop as the Sovereignty and Futuwwa-nama Sent for Conquest
AU  - Şahin, Mustafa
AU  - Tunç, Zekiye
PY  - 2018
DA  - April
Y2  - 2018
DO  - 10.21547/jss.392144
JF  - Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - GAUN-JSS
PB  - Gaziantep Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0094
SP  - 701
EP  - 710
VL  - 17
IS  - 2
LA  - tr
AB  - I.İzzeddîn Keykâvus, devletin ekonomik bakımdan daha da güçlenmesi içinAnadolu’nun Karadeniz ve Akdeniz’e kıyısı olan önemli limanlarının alınmasınınbilincindeydi. Sinop tabii bir limana sahip olması dolayısıyla çok eskidönemlerden itibaren önemli bir yerleşme yeri olmuştur. Şehrin Kırım’ın tamkarşısında yer alması da önemini ayrıca arttırmıştır. Burası TürkiyeSelçuklularının Akdeniz ve Karadeniz’e hâkim olma amaçlarını gerçekleştirmekiçin almak istedikleri en öncelikli limanlardan birisi olmuştur. Trabzon Rumİmparatorluğu’nun Canik çevresindeki Müslümanlara karşı olumsuz tutumu buranınivedi olarak alınmasında etkili oldu. Kuşatma öncesinde esir alınan Trabzon Rumİmparatoru şehrin tesliminde önemli rol oynadı. Sultan İzzeddîn Keykâvus, esiredilen Trabzon Rum İmparatoru’na fetihten sonra hil‘at giydirdi. Ona hediyeler verdi. Rum İmparatoru da hükümdarınhâkimiyetini tanıdığının bir göstergesi olarak Sultanın atının yuları elinde vegâşiyesi omuzunda bir müddet yürüdü. Selçuklu Sultanı, Abbâsî Hâlîfesine fethinmüjdesi olarak fetihnâme ile birlikte hediyeler gönderdi. Selçuklu ülkesindefetih onuruna eğlenceler düzenlendi. Sultan, şehrin imarı için görevlendirmeleryaptı. İzzeddîn Keykâvus zamanında fethedilen şehir imar faaliyetleri ve burayagöçün teşvik edilmesi ile kısa zamanda Müslüman Türk beldesi haline geldi.Türkiye Selçukluları daha önce Akdeniz kıyısında önemli bir liman olanAlanya’yı almakla güney ticaretini kontrol altına almayı düşünmüşlerdi.Sinop’un alınmasıyla Karadeniz ticaretinin güvenliği sağlanmış; Kırım baştaolmak üzere Karadeniz’in kuzeyi ile canlı ticârî ilişkilerin yolu açılmıştır.Alanya ve Sinop Limanlarının Selçuklular tarafından fethi ile Kıbrıs’tanKırım’a kadar olan alanda ticaretin kendi lehlerine olmasının yolunu daaçmışlardır. Bu çalışmada bilimsel etik kuralları çerçevesinde döneme aitbirinci elden kaynaklar ve tetkik eserler kullanıldı. Çalışmada Gâşiye’ninhâkimiyet alâmeti olarak kullanılması ve fethin önemini gösteren fütüvvetnâmekonusu ele alındı.
KW  - Sinop
KW  - Türkiye Selçukluları
KW  - Trabzon Rum İmparatorluğu
KW  - Gâşiye
KW  - Fütüvvetnâme
N2  - I.İzzeddîn Keykâvus, the State economic empowerment of the Black Sea and Anatoliathan to the Mediterranean coast is important upon receipt of the internalports. Sinop has a port due to the very important an have been settlement fromtheold period. The Crimean peninsula ofthe city directly opposite, she received has increased the importance of also.This place as the Seljuks has been one of the primary ports to achieve theobjectives they want to take Turkey to dominate the Mediterranean and the BlackSea. Trabzon Greek Empire negative attitude towards Muslims around here is wasinstrumental in handling as well. He played an important role in deliveringtaken prisoner before the siege of the city of Trabzon Greek Emperor. Sultan İzzeddînKeykâvus dressed hil‘at after the conquest of Trabzon GreekEmperor prisoners were captured. Gave him gifts. Greek emperor for a whilewalked in the hands of the sultan's horse rope and horse’s Gâşiye his shoulderas an indicator of recognizing the sovereignty of the monarch. Seljuk Sultansent as a gift, along with the good news of the conquest of the Abbasid Caliphsfetihnâme In the land of the Seljuk conquest in honor of entertainment. Thereconstruction of the city, the Sultan for assignments. İzzeddîn Keykâvus time conqueredthe city and made construction activities here in a short time by encouraging Muslimimmigration has become a Turkish resort. Turkey to take an important port onthe Mediterranean coast in Alanya, which had previously Seçuklu are thought tocontrol the southern trade. With the acquisition of the Black Sea Sinop ensuredthe safety of trade, way of living, especially trade relations with the northof the Black Sea Crimea has been opened. Sinop port of Alanya and the conquestof Cyprus by the Seljuks in the area of trade, which have opened up the way forthe Crimean not in their favor. In this study,first-hand resources and investigations belonging to the period of thescientific ethics were used. In the study, it was discussed the use of the gaşiyeas a dominion and Futuwwa-namaindicative the importance of the conquest.
CR  - Anna Komnena (1996). Aleksiad, (çev.) Bilge Umar, İnkılap Yayınları, Ankara.
CR  - Anonim tevârîh-i âl-i Selçuk (2014),  (tercüme ve notlar) Halil İbrahim Gök-Fahreddîn Coşkuner, Atıf Yay. Ankara.
CR  - Anonim, Anadolu Selçukluları devleti tarihi III histoire des Seldjoukıdes d’asie minure (1952), (haz.) Feridun Nafız Uzluk, Ankara.
CR  - Barat, C. (2014a). “Roma dönemi Pontus at Bithynia eyaleti”, Roman art and civilization- a common language in antiquity, (coordinator) Mihaela lakob, România, s. 211-212.
CR  - Barat, C. (2014b). “Roma dönemi Sinope tarihi”, Roman art and civilization- a common language in antiquity, (coordinator) Mihaela lakob, România, s. 213-214.
CR  - Barat, C. (2014c). “Sinope’de Romalılaşma ve şehirleşme”, Roman art and civilization- a common language in antiquity, (coordinator) Mihaela lakob, România, s. 216-217.
CR  - Cahen, C. (2014). Osmanlılardan önce Anadolu, (çev.) Erol Üyepazarcı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
CR  - Çapar, Ö. (1991). “Karadeniz’de en eski Grek yerleşmeleri”, A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi dergisi, XV/26, ss. 303-327.
Dânişmend Gazi Destanı (2005). (haz.) Necati Demir, Niksar Belediyesi, Niksar.
CR  - Demirkaya, F. Ü. ve Tuluk, Ö. İ. (2012/1). “Eflatun’un “kurbağa”sı Sinope’den Sinop’a, kaynaklara göre Sinop kentinin fiziksel gelişimi”, METU JFA, 29/1, ss. 45-68.
CR  - Ebu’l Fidâ (1992). Takvimü’l-büldan, ed. Fuat Sezgin, (yay. haz.) Farid Benfeghoul, Carl Ehrig-Eggert, Eckhard Neubauer. Frankfurt.
Gregory Abû’l-Farac İbnü’l-İbrî (Bar Hebraeus) (1999). Abû'l-Farac tarihi, C. 2, Baskı, (İngilizceden trc.) Ö. Rıza Doğrul, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
CR  - Heredotos (2012). Tarih, (çev.) Müntekim Ökmen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
CR  - İbn Bibî, El-Hüseyin b. Muhammed b. Ali El-Ca‘feri Er-Rugadi (1956). El-Evamirü’l Ala’iyye fi’l umuri’l-Ala’iyye, Tıpkıbasım, (haz.) A. Sadık Erzi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
CR  - İbn Bibî, El-Hüseyin b. Muhammed b. Ali El-Ca‘feri Er-Rugadi (1996). El-Evamirü’l Ala’iyye fi’l umuri’l-Ala’iyye (Selçuknâme), I, (çev.) Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı 1000 Temel Eser Dizisi, Ankara.
CR  - İbn Bibî, El-Hüseyin b. Muhammed b. Ali El-Ca‘feri Er-Rugadi, (2010). Selçuknâme, (haz.) Refet Yınanç-Ömer Özkan, Kitabevi, İstanbul.
CR  - İslâm Ansiklopedisi (1977). Keykâvus I, C. 6, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 631-642.
CR  - İslâm Ansiklopedisi (1977). Sinop, C. 10, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 683-689.
CR  - Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî  (1999). Müsâmeret ül-ahbâr, (Farsça nşr.) Osman Turan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
CR  - Koçak, Ö. (2003). “Erken Sinop yerleşmeleri”, Belleten, LXVII/250, ss. 697-718.
CR  - Merçil, E. (2007). Selçuklular’da hükümdarlık alâmetleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2007.
CR  - Müneccimbaşı Ahmet b. Lütfullah (2017). Câmiu’d-düvel Selçuklular tarihi Anadolu Selçukluları ve Beylikleri, (haz.) Ali Öngül, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
CR  - Pakalın, M. Z. (2004). Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü, C. 1, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
CR  - Redford, S. (2010).  “Sinop in the summer of 1215, The beginning of Anatolian Seljuk architecture”, Ancient civilizations from scythia to siberia, 16, ss. 125-149.
CR  - Strabon (2009). Antik Anadolu coğrafyası, (çev.) Prof. Dr. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
CR  - Tellioğlu, İ. (2007). “Doğu Karadeniz bölgesinin Türk yurdu haline gelmesi hakkında bir değerlendirme”, Turkish studies/türkoloji araştırmaları, Volume 2/2, s. 654-664.
CR  - Tunç, Z. & Şahin, M. (2016). “Türkiye Selçukluları döneminde Âşıklar Adası “Sinop”un fethi”,  14. uluslararası Türk dünyası sosyal bilimler kongresi, 22–23 Ağustos 2016, (ed) A. Vehbi Can vd., E-ISBN,  Gostivar/MAKEDONYA Türk Dünyası Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul, ss. 290-297.
CR  - Turan, O. (1998). Selçuklular zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları,  İstanbul.
CR  - Turan, O. (2014). Türkiye Selçukluları hakkında resmi vesikalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
CR  - Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (2002). Keykâvus I, Diyanet vakfı yayınları, C. 25, Ankara, ss. 352-353.
CR  - Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (2006). Sinop, C. 32, Diyanet vakfı yayınları, İstanbul, ss. 252-256.
CR  - Tütüncü, M. (2012). “Sultan-ul-bahreyn iki denizin hâkimi, Selçuklular zamanında Sinop ve Sinop-Alanya ticaret yolu”, Kuzey Anadolu’da beylikler dönemi sempozyumu, ss. 99-121.
CR  - Ulus, İ. (2014). Açıklamalı Sinop kitâbeleri, İstanbul.
CR  - Yakupoğlu, C. (2009). Kuzeybatı Anadolu’nun sosyo-ekonomik tarihi, Gazi Kitabevi, Ankara.
CR  - Yakupoğlu, C. (2012).  “Sultan I. İzzeddin Keykâvus devri”, Selçuklu tarihi el kitabı, (Ed.) Refik Turan, Grafiker Yayınları, Ankara, ss. 351-386.
CR  - Yazıcızâde Ali (2017). Tevârîh-i âl-i Selçuk, (haz.) Abdullah Bakır, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
CR  - Yücel, Y. (1991). Anadolu beylikleri hakkında araştırmalar I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
UR  - https://doi.org/10.21547/jss.392144
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/452086
ER  -