@article{article_411481, title={DÎVÂNU LUGÂTİ’T-TÜRK’TE ZAMAN KAVRAMINA AİT SÖZ VARLIĞI}, journal={Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={16}, pages={81–100}, year={2018}, DOI={10.18026/cbayarsos.411481}, author={Çakmak, Cihan}, keywords={Dîvânu Lugâti’t-Türk,Kâşgarlı Mahmud,söz varlığı,zaman kelimeleri}, abstract={<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.45pt"> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">Dî </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">v </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">nu Lug </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">ti’t-Türk, Türk dili tarihinin ve Karahanlı döneminin bize kalan en önemli eserlerinden biridir. Asıl adı Kit </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">âbü Dî </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt; font-family:"Cambria",serif">v </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">nu Lüg </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">ti’t-Türk olan eser Türkçenin bilinen ilk sözlüğüdür. 1072’de yazılmaya başlanan eser 1077 yılında tamamlanmış ve Abbasi halifesi Ebü’l-Kasım Abdullah’a sunulmuştur. Araplara Türkçeyi öğretmeyi amaç edinen </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">Dî </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">v </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">n’ın yazarı K </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt; font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">şgarlı Mahmud Türklerin yaşadıkları coğrafyaları at sırtında karış karış gezerek onların dilleri, kültürleri, </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">detleri, gelenek-görenekleri, yemek kültürleri, giyim kuşamları gibi o döneme ait çok sayıda önemli bilgiyi bizlerle paylaşmıştır. Diyarbakırlı Ali Emir </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">î </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif"> Efendi tarafından 1917’de İstanbul Beyazıt Sahaflar Çarşısındaki bir sahaftan satın alınan </span> </i> <i> <span style="font-size: 11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">Dî </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">v </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">nu Lug </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif">ti’t-Türk’ün tek yazma nüshası bulunmaktadır. Yaklaşık 8000 Türkçe kelimenin Arapça karşılığının verildiği eserde K </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">şgarlı, Türkçe kelimelerin karşılıklarını göstermiş ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle açıklamıştır. Türklerin boyları, örf, âdet ve gelenekleri üzerine önemli bilgilerin yer aldığı eserde aynı zamanda Türk dünyasını merkeze alan bir dünya haritası da yer almaktadır. </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif;mso-bidi-font-family: Calibri">Dî </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">v </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">â </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family:"Cambria",serif">nu Lugâti’t-Türk hakkında ilk çalışma Kilisli Muallim Rıfat Bilge tarafından yapılmıştır. Eser, Besim Atalay tarafından Türkçeye çevrildikten sonra </span> </i> <i> <span style="font-size:11.0pt;font-family: "Cambria",serif;mso-bidi-font-family:Calibri">Dî </spa}, number={1}, publisher={Manisa Celal Bayar Üniversitesi}