@article{article_439201, title={Türk Derneği’nin Yeni Lisan Hareketine Katkıları İhmal Mi Edildi?}, journal={Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi}, volume={4}, pages={281–297}, year={2018}, author={Gazioğlu, Duran Can}, keywords={Türk Derneği,Genç Kalemler,Yeni Lisan}, abstract={<p class="MsoNormal" style="margin-top:6pt;margin-right:0cm;margin-bottom:6pt;margin-left:0cm;text-align:justify;"> <span style="font-size:10pt;">Nisan
1911’de <i>Genç Kalemler </i> dergisinde
yayımlanan “Yeni Lisan” makalesiyle dil ve edebiyatı esas alan ancak
sosyo-kültürel ve siyasal tesirleri olan geniş çaplı bir hareket başlamıştır.
Türk edebiyatının gelişim sürecini belirgin bir şekilde etkileyen hareketin
sadece <i>Genç Kalemler </i>’in yazar
kadrosunun başarısı olarak görülmesi, hareketi hazırlayan faaliyetlerin
katkılarını ihmal etmek anlamına gelmektedir. <i>Genç Kalemler </i> ve Ömer Seyfettin, Mehmet Necip Bey ve Türk Derneği
gibi isim ve teşkilatları başarılarına ortak etmezler. Fakat Yeni Lisan’ın çok
kısa bir zaman içerisinde geniş bir karşılık bulması, hareketin olgunlaştırıcı
bir geçmişe sahip olduğunu düşündürmektedir. Buradan yola çıkarak başlangıcı
Tanzimat yıllarına kadar götürülebilen dilde ve edebiyatta millî kaynaklara
dönüş amacı taşıyan anlayışın nihai prensiplerinin, 1911’de <i>Genç Kalemler </i>’le belirlendiği
söylenebilir. </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="margin-top:6pt;margin-right:0cm;margin-bottom:6pt;margin-left:0cm;text-align:justify;"> <span style="font-size:10pt;">1908 yılında
kurulan Türk Derneği, ilk Türkçü teşkilattır. Türk Derneği, dil ve edebiyat
sahasına katkı sunan neşriyat faaliyetleriyle, aynı konularda yürüttüğü geniş
tartışma ortamı ve ileri sürdüğü tekliflerle Türkoloji ve Türkçülük
düşüncesinin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Dernek, 1911’de yayımlamaya
başladığı çoğunlukla Türkoloji çalışmalarını barındıran <i>Türk Derneği </i> dergisiyle faaliyet alanını genişletmiştir. Bunun
yanında <i>Türk Derneği </i>’nin aynı amacı
benimsemiş olan <i>Genç Kalemler </i>’le
hemen hemen aynı dönemlerde yayın hayatına başlaması ve bu iki dergiyi
destekleyen siyasal yapıların benzerliği dikkat çekicidir. </span> </p> <p> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="margin-top:6pt;margin-right:0cm;margin-bottom:6pt;margin-left:0cm;text-align:justify;"> <span style="font-size:10pt;">Bu çalışmada
Türk Derneği’nin Yeni Lisan hareketinde görmezden gelindiği düşünülen katkıları
üzerinde durulacaktır. Bunun için öncelikle iki oluşum amaçları, prensipleri,
çalışmaları açısından karşılaştırılacaktır. Diğer yandan öncü isimlerinin anı
ve değerlendirmeleri gözden geçirilecek ve sonraki yıllarda bu konu hakkında
düşünen Türkologların ilgili tespitlerine başvurularak Türk Derneği’nin Yeni
Lisan hareketine katkıları somutlaştırılmaya çalışılacaktır. </span> </p> <p> </p>}, number={8}, publisher={Halil TURGUT}