TY  - JOUR
T1  - Vandalizmin Azaltılmasında Peyzaj Tasarım Kriterlerinin Belirlenmesi
TT  - Determination of Landscape Design Criteria in Reducing Vandalism
AU  - Aslan, Hande
PY  - 2018
DA  - August
JF  - Mesleki Bilimler Dergisi (MBD)
PB  - Yakup Yakut
WT  - DergiPark
SN  - 2146-7420
SP  - 74
EP  - 82
VL  - 7
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı; parklar, sokaklar, kent meydanlarıgibi kamusal alanlarda meydana gelen vandalizmin azaltılması ya da engellenmesiiçin göz önünde bulundurulması gereken peyzaj tasarım kriterlerinin ortayakonmasıdır. Bu çalışmada vandalizmin türleri, nedenleri, boyutları,kentsel yaşam üzerindeki etkileri irdelenerek vandalizm-peyzaj tasarımıilişkisi kurulmuştur. Vandalizmin azaltılabilmesi ve hatta önlenebilmesi içinne gibi tasarım kriterleri oluşturulabileceği ve öneriler geliştirilebileceğiüzerinde durulmuştur. Vandalizm sosyolojik, psikolojik ve ekonomik sonuçlardoğuran ciddi bir problem olup, sosyal etmenler, sosyo-psikolojik etmenler vemekânsal özellikler gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak ortayaçıkmaktadır. Eğitim eksikliği, kişilerinmekâna karşı aidiyet ve sahiplenme duygusunun olmayışı, nüfus yoğunluğu, kentiiçi aydınlatmaların yetersizliği ve yoğun kamusal kullanım gibi faktörlervandalizmin sebepleri arasında sayılabilir.Duvarlara yazı yazmak, parklardaki kent mobilyalarına kazıyarak,yakarak, kırarak zarar vermek, park ve bahçelerdeki bitkileri sökmek, kırmak,refüjlerdeki bitkileri ezmek vb. sık rastlanan vandalizm örneklerindenbazılarıdır. Bu zararlar, insanların rekreaktif ihtiyaçlarını gidermeleriniengellemekte, yapısal ve bitkisel malzemelerin tekrar kullanılır halegetirilmesi kimi zaman mümkün olmamakta, kimi zaman da yüksek onarımmaliyetleri ortaya çıkarmaktadır. Vandalizm, yapısal ve bitkisel unsurlarüzerinde oluşturduğu zararın yanı sıra kazalara ve diğer başka suçlara da ortamhazırlamakta, kent estetiği açısından görsel kirlilik meydana getirmektedir. Türkiye’de vandalizm, kente ve çevreye verdiği zararınyanı sıra ülke ekonomisine de olumsuz etki etmekte, özellikle yerel yönetimlerde bu durumdan etkilenmektedir. Yoğun olarak kullanılan yaya yolları ve parklargibi yerlerde tasarım çalışmalarından önce, insanların o alanı serbestçekullanım durumları göz önüne alınarak tasarım yapılması, yollarda yaya geçişiniengellemeyecek şekilde gelişim gösteren bitki türlerinin seçilmesi, yıpranmaya,aşınmaya, kırılmaya karşı dayanıklı malzemelerin tercih edilmesi, aydınlatma düzeyininoptimum koşullara ulaştırılması gibi bir takım tasarım kriterleri göz önündebulundurularak vandalizm azaltılabilmektedir.
KW  - suç
KW  - vandal
KW  - vandalizm
KW  - peyzaj tasarımı
N2  - The purpose of this study is to setout the landscape design criterias that must be taken into consideration forreduction of vandalism in public places such as parks, streets, urbansquares. In this study, vandalism types, causes,dimensions, effects on urban life are examined and vandalism-landscape designrelation is established. It is emphasized that what design criteria can bedeveloped and suggestions can be proposed in order to reduce or even preventvandalism.Vandalism is a serious problem thatcauses sociological, psychological and economic consequences and occurs due tovarious factors such as social factors, socio-psychological factors and spatialcharacteristics. Factors such as lack of education, lack of sense of belongingto the place, density of population, inadequacy of enlightenment within thecity and intensive public use are among the reasons of vandalism. Writing onthe walls, digging, burning, breaking city furnitures, ripping off and breakingthe plants in the parks and gardens, demaging plants of refuges etc. are someof the most common examples of vandalism. These harms prevent people frommeeting their recreational needs. It is sometimes not possible to make thestructural and plant materials reusable, and at times it brings high repaircosts. Vandalism causes accidents and other crimes as well as demaging thestructural materials and plant materials and brings visual pollution in termsof urban aesthetics.In Turkey, vandalism has a negativeeffect on the country's economy as well as harm to the city and theenvironment, especially local governments are also affected by this situation.Vandalism can be reduced by considering a number of design criteria such as while designing in pedestrian paths and parkswhich used intensively, taking into consideration the situations in whichpeople freely use that space, selecting plant species that develop in such away as not to prevent pedestrian crossing in roads, preferring the materialsthat are resistant to wear and breakage, bringing lighting level to optimumconditions etc.
CR  - Dinçtürk, S., (2007), Türkiye’de Vandalizmin Sosyal, Ekonomik ve Psikolojik Boyutları. Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CR  - http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=VANDALİZM, E.Tar: 26.03.2018.
CR  - Namba, R., Dustin, D., (1992), Towards New Definitions of Depreciative Behavior and Vandalism, General Technical Report (PNW-QTR-293), United States Department of Agriculture Forest Service, US, pp: 61-69.
CR  - Newman, O., (1972), Defensible Space, Macmillan, Newyork, ss:123.
CR  - Olgun, R., Yılmaz, T., (2015), Kentsel Yeşil Alanlarda Vandalizm ve Olası Tasarım Çözümleri: Antalya Kent Örneği, Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (03): 27-29.
CR  - Öğülmüş, S., (1993), Tahripçilik, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26(2): 587-592.
CR  - Öğülmüş, S., (2000), Tahripçilik (Vandalizm): Düşük Yoğunluklu Bir Sapma, Polis Bilimleri Dergisi, 2(7–8), 73–86.,
CR  - Philips, L.E., (1996), Parks: Design and Management. McGraw Hill Book Co, New York, ss:107.
CR  - Tarakçı, F.N., (2003), Kentsel Çevrede Vandalizm, Vandalizmin Bank Tasarımına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
CR  - Underwood, G., (1980), Vandalism, The Architects Journal, 24, 1171– 1174.
CR  - Ünlü, A., (1998), Çevresel Tasarımda İlk Kavramlar, İstanbul Teknik Üniversitesi Baskı Atölyesi, İstanbul, ss:81.
CR  - Ünlü, A., Alkışer, Y., Edgü, E., (2000),  Fiziksel ve Sosyokültürel Değişim Bağlamında Beyoğlu'nda Suç Olgusunun Değerlendirilmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Araştırma Fonu, İstanbul, ss:113.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbd/issue//441927
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/503436
ER  -