TY  - JOUR
T1  - Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae)’ın konukçu seçimini etkileyen bazı özellikler: Artvin ladin ormanlarından deneysel sonuçlar
TT  - Some tree features affecting host selection by Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae): Experimental results from Artvin spruce forests
AU  - Alkan Akıncı, Hazan
AU  - Erşen Bak, Funda
AU  - Çalışkan, Bahtiyar Ali
PY  - 2018
DA  - September
Y2  - 2018
DO  - 10.17474/artvinofd.446259
JF  - Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi
JO  - AÇÜOFD
PB  - Artvin Çoruh Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2146-1880
SP  - 186
EP  - 193
VL  - 19
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Kabukböcekleri orman böcekleriiçerisinde kurumalara ve ağaç ölümlerine yol açan en önemli zararlılardandır.Kuzey yarı kürede Dendroctonus ve Ips türleri periyodik olarak büyükpopulasyonlar oluşturarak, birkaç yıl içerisinde geniş meşcerelerde milyonlarcasağlıklı ağacın ölümüne yol açmıştır. Ülkemizde 1966 yılında tespit edilen Dendroctonus micans (Kugelann)(Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) salgın populasyonları oluşturarakmilyonlarca metreküp ladin ağacının kurumasına neden olmuştur. Günümüzde Artvinve Giresun ladin ormanlarının tamamına yayılmış olan D. micans, Trabzon ladin ormanlarındaki yayılışını sürdürmektedirve yayılış hattının ön cephesinde ağaç kurumalarına neden olmaktadır. D. micans yaralı ve devrik ağaçlarasaldırması yanında, görünüşte sağlıklı olan ağaçlara da saldırmaktadır. Böceğinbaşarılı bir şekilde yerleştiği ve başarısız olduğu saldırı girişimlerininnedenleri D. micans’ın konukçu seçimihakkındaki soruların odak noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada, D. micans’ın konukçusuna yerleşmedebaşarısını etkileyen bazı etmenler deneysel olarak araştırılmıştır. ArtvinOrman İşletme Müdürlüğü, Taşlıca Orman İşletme Şefliği ladin ormanlarında,meşcere kapalılığı içerisinde bulunan, 1975 m ve 1680 m yükseltideki iki farklısaf ladin meşceresinde çalışılmıştır. Daha önce D. micans saldırısı bulunmayan ladin ağaçlarına böceğin dişierginleri yerleştirilmiştir. İlk deneme alanında 37, ikinci deneme alanında 36ladin ağacında çalışılmıştır. Arazi çalışmaları 1 Haziran – 5 Kasım 2015tarihleri arasında yürütülmüştür. Deneyin sonunda, böceğin başarılı bir şekildeyerleştiği ve başarısız olduğu ağaçların periyodik büyümeleri, bazı hasılatverileri, floem kalınlıkları, floemin nem miktarı, floemdeki karbon ve azotmiktarı istatistik analizlerle karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, D. micans’ın son 10 yıldır artımınazaldığı, tepe boyunun kısa olduğu ve floemin azot içeriğinin fazla olduğuladin ağaçlarına başarılı bir şekilde yerleştiği tespit edilmiştir. Buçalışmanın sonuçları, D. micans’ınkonukçu seçimi ile ilgili temel bilgilerin ortaya koyulmasına katkısağlamıştır. Böceğin başarılı bir şekilde yerleşebileceği ağaçların tahminedilebilmesi, uygulayıcılara mücadele çalışmalarında kolaylık sağlayacaktır.
KW  - Dendroctonus micans
KW  - doğu ladini
KW  - konukçu seçimi
KW  - konukçu ağaç özellikleri
N2  - Bark beetles are one of the most important group in forest pests that attack trees and cause tree deaths. Bark beetles such as Dendroctonus and Ips species have built up large populations periodically and have killed millions of trees in several years in northern hemisphere. Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) that has been first discovered in 1966 in Turkey has built up outbreak populations and has killed millions of spruce trees. D. micans is present in all the spruce forests in Artvin and Giresun, and it has an expanding front in Trabzon. It has endemic population in Artvin and Giresun, but it causes tree deaths in Trabzon. D. micans attacks apparently healthy trees besides wounded trees and windthrowns. Causes of the successful and aborted attacks are the focal point of the questions about host selection by D. micans. In this study, causes that affect D. micans successful establishment to its host have been experimentally investigated. Field works have been performed at Artvin Forestry Enterprises Taşlıca Forest District, at two different pure spruce stands that were in stand closure at 1975 m and 1680 m a.s.l. D. micans females have been inserted to unattacked spruce trees. This experiment has been arranged on 37 and 36 trees in the first and second study plot, respectively. Field works have been performed through 1 June – 5 November 2015. At the end of the experiment, periodic growth, some yield parameters, phloem thickness, phloem moisture and amount of C, N in phloem have been compared statistically. As a result, it has been found that D. micans successfully establishes on the trees that has decreasing growth in the last 10 years, shorter crown length and higher N in the phloem. Results of this study contribute to the subject of host selection by D. micans. Estimating the trees that the beetle can establish successfully will ease the work of practitioners during control studies.
CR  - Acatay, A., 1968. Türkiye’de Yeni Bir Ladin Tahripçisi, Dendroctonus micans Kug. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi 18, 1, 18–36.
CR  - Aksu, Y., 2011. Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Rhizophagidae)’in biyolojisi, laboratuarda üretim yöntemleri, ormanlara salınması ve mücadele sonuçları. Türkiye I. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Bildiriler, 23–25 Kasım 2011, Antalya, 73-79.
CR  - Alkan, Ş., 1985. Şavşat İşletmesi Ormanlarında Dendroctonus micans Kug. (Dev soymuk böceği). Orman Mühendisliği Dergisi 1, 59–62.
CR  - Alkan, Ş., Aksu, Y.,1990. Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera, Rhizophagidae)’in Üretilmesinde Yeni Bir Metodun Uygulanması Üzerine Araştırmalar. Türkiye II. Biyolojik Mücadele Kongresi, 26–29 Eylül, Ankara, Bildiriler Kitabı, 173–179.
CR  - Alkan-Akıncı, H., Erşen-Bak, F., 2016. Assessment of Tree Vigor Parameters in Successful Establishment of Dendroctonus micans on Picea orientalis in Turkey. J. Entomol. Res. Soc., 18(1): 119-125.
CR  - Alkan-Akıncı, H., Eroğlu, M., Özcan, G.E., 2014. Attack strategy and development of Dendroctonus micans  (Kug.) (Coleoptera: Curculionidae) on oriental spruce in Turkey. Turkish Journal of Entomology 38 (1): 31-41.
CR  - Alkan-Akıncı, H., Özcan, G.E., Eroğlu, M., 2009. Impacts of site effects on losses of oriental spruce during Dendroctonus micans (Kug.) outbreaks in Turkey. African Journal of Biotechnology 8, 16, 3934–3939.
CR  - Besçeli, Ö., Varol, M., Ekici, M., 1968. Posof Ormanlarında Tahribat Yapan Dendroctonus micans Kug. Üzerinde Bir Etüt. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 14, 2, 26–40.
CR  - Carle, P., 1975. Dendroctonus micans Kug. (Col: Scolytidae), l’hylésine géant où dendroctone de l’épicéa (note bibliographique). Revue Forestière Française 27: 115–128.
CR  - Carle, P., Granet, A.M., Perrot, J.P., 1979. Contribution à l’étude de la dispersion et de l’agressivité chez Dendroctonus micans Kug en France. Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 52, 185–196.
CR  - Eroğlu, M., 1995. Dendroctonus micans (Kug.) (Coleoptra, Scolytidae)’ın Populasyon Dinamiğine Etki Eden Faktörler Üzerine Araştırmalar. I. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildirileri, 23–25 Ekim 1995, Trabzon, 3. Cilt, 148–159.
CR  - Fielding, N.J., Evans, H.F., Williams, J.M., Evans, B., 1991. Distribution and spread of the Great European Spruce Bark Beetle, Dendroctonus micans, in Britain–1982 to 1989. Forestry 64, 4.
CR  - Fielding, N.J., Evans, H.F., 1997. Biological control of Dendroctonus micans (Scolytidae) in Great Britain. Biocontrol News and Information 18, 2, 51–60.
CR  - Gilbert, M., Fielding, N., Evans, H.F., Grégoire, J.C., 2003. Spatial pattern of invading Dendroctonus micans (Coleoptera: Scolytidae) populations in the United Kingdom. Can. J. For. Res. 33, 712–725.
CR  - Gilbert, M., Vouland, G., Grégoire, J.C., 2001. Past attacks influence host selection by the solitary bark beetle Dendroctonus micans. Ecological Entomology 26, 133–142.
CR  - Grégoire, J.C., 1985. Dendroctonus micans in Belgium: The situation today. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3–4 October 1984, Brussels, Belgium, 48–62.
CR  - Grégoire, J.C., 1988. Greater European Spruce Beetle, Dendroctonus micans. In Dynamics of forest insect populations: patterns, causes, implications. Plenum Pres, New York, 455–478.
CR  - Jakuš, R., Edwards-Jonášová, M., Cudlín, P., Blaženek, M., Ježík, M., Havlíček, F., Moravec, I., 2011. Characteristics of Norway spruce trees (Picea abies) surviving a spruce bark beetle (Ips typographus L.) outbreak. Trees. DOI 10.1007/s00468-011-0571-9.
CR  - Kirkendall, L.R., 1983. The evolution of mating systems in bark and ambrosia beetles (Coleoptera: Scolytidae and Platypodidae). Zoological Journal of the Linnean Society, 77: 293-352.
CR  - Khobakhidze, D., 1967. Dev Soymuk Böceği (Dendroctonus micans Kugelann) Gürcistan’da. Çeviren Prof.Dr.Gafur Acatay. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 14, 2, 3–10.
CR  - Lieutier, F., 2007. Host resistance to bark beetles and its variations. Lieutier F, Day KR, Battisti A, Grégoire JC, Evans HF (ed) Bark and Wood Boring Insects in Living Trees in Europe, a Synthesis, Springer, Dordrecht, pp 135–180.
CR  - Reid, M.L., Robb, T., 1999. Death of vigorous trees benefits bark beetles. Oecologia, 120: 555 - 562.
CR  - Robinson, M.N., Grégoire, J.C., DeVos, L., 1984. A method of sexing live Dendroctonus micans. Proceedings of the EEC Seminar Biological Control of Bark Beetles (Dendroctonus micans), 3–4 October 1984, Brussels, Belgium, 63–67.
CR  - Scriber, J. M., Slansky, F., 1981. The nutritional ecology of immature insects. Annual Review of Entomology, 26: 183-211.
CR  - Selmi, E., 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4042, Emek Matbaacılık, İstanbul, 196 s.
CR  - Serez, M., 1979. Türkiye’de Dendroctonus micans (Kugelann) Üzerinde Araştırmalar. KTÜ Orman Fakültesi Dergisi 2, 1, 106–134.
CR  - Severin, G., 1902. L’invasion de l’hylésine géante. Bulletin de la Société Centrale Forestié re de Belgique 9: 145-152.
CR  - Storer, A.J., Speight, M.R., 1996. Relationships between Dendroctonus micans (Kug.) (Coleoptera: Scolytidae) survival and development and biochemical changes in Norway spruce, Picea abies (L.) Karst., phloem caused by mechanical wounding. Journal of Chemical Ecology 22, 559–573.
CR  - Storer, A. J., Wainhouse, D., Speight, M. R., 1997. The effect of larval aggregation behaviour on larval growth of the spruce bark beetle Dendroctonus micans. Ecological Entomology 22, 109–115.
CR  - Sundberg, B., Ericsson, A., Little, C.H.A., Nasholm, T.O.A., Gref, R., 1993. The relationship between crown size and ring width in Pinus sylvestris L. stems: dependence on indole-3-acetic acid, carbohydrates and nitrogen in the cambial region. Tree Physiology, 12: 347-362.
UR  - https://doi.org/10.17474/artvinofd.446259
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/577247
ER  -