TY  - JOUR
T1  - Mısırlı İbrahim Paşa Döneminden Birinci Dünya Savaşı Sonlarına Kadar Adana’da İşçilerin Serüveni (1832-1918)
TT  - Workers’ Experience in Adana from Egyptian İbrahim Pasha’s Period to the end of the First World War (1832-1918)
AU  - Karlangıç, Osman
PY  - 2018
DA  - August
DO  - 10.21551/jhf.448143
JF  - Tarih ve Gelecek Dergisi
JO  - JHF
PB  - Celal ÖNEY
WT  - DergiPark
SN  - 2458-7672
SP  - 75
EP  - 88
VL  - 4
IS  - 2
LA  - tr
AB  - 19. yüzyılda Adana’da salgınhastalıklar, elverişsiz iklim şartları ve asayişsizlik dolayısıyla işgücü açığıbaş göstermişti. Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’nın bölgeyi işgali sırasında(1832-1841) oğlu İbrahim Paşa işçilerin çalışma şartlarını düzenleyen önemlideğişikliklere imza atmıştır. Onun çabaları işçilerin sorunlarını bir nebzeolsun giderse de Çukurova’da işgücü açığını kökten çözememiştir. Toprağı bol,işgücü yetersiz olan Adana çeşitli bölgelerden gelen mevsimlik işçilerle sorunuaşmaya çalışmıştır. Doğu Anadolu bölgesi azımsanmayacak ölçüde, işgücü açığınınçözümüne katkı sunmaktaydı. 1860’larda dış etkenlerin yönlendirmesiyle pamukziraatında yaşanan artış işçilerin geldiği bölgelerin de çeşitlenmesi sonucunudoğurmuştu. İşçiler genellikle şubat-mayıs döneminde yoğun şekilde Adana’yaakın etmekteydiler. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Adana’da hayat şartlarıişçiler açısından çok ağırdı. Özellikle amele pazarının olduğu Salı günüsokaklarda yatan insanlar çok büyük sorun teşkil etmekteydi. İşçileri perişaneden frengi ve kolera gibi salgın hastalıklar; kumar, yankesicilik ve falcılıkgibi birçok işçiyi beş parasız bırakan illetler mevcuttu. İşçi ile işverenarasında sorunları çözülmesi için “Amele Komisyonu” kurulmuştu. 1909 yılındameydana gelen Adana Olayları işgücü sorunlarını büyük boyutlara taşımıştı. Diğer bir işçi gurubuolan Demiryolu çalışanlarının çalışma şartları da pek iyi sayılmazdı. Büyükdemiryolu şirketleri tarafından sömürülmekte, dinlenme süreleri ve yemeklerionların sağlığını olumsuz etkilemekteydi.1908 yılındaki grevlerden Adana da etkilenmişti. Sanayi işçilerifabrikaları basmıştı. Birinci Dünya Savaşı öncesinde 5.000 civarında işçipamuğa dayalı sanayi kollarında faaliyet göstermekteydi. Birinci Dünya Savaşıişçi ücretlerini oldukça yükseltmişti.Bu çalışmada 19. yüzyıldan Mondros Mütarekesi’ne uzanan süreçte Adana’daişçilerin çalışma şartları ve yaşam koşulları üzerinde durulacaktır.
KW  - Adana
KW  - İbrahim Paşa
N2  - In the 19th century, due to epidemic diseases, unfavorable climatic conditions and the social unrest, labor force cropped up. During the occupation of the region by the Egyptian governorMehmet Ali Pasha (1832-1841), his son İbrahim Pasha had signed important changes that regulatedthe working conditions of the workers. Even if his efforts went a bit to the problems of the workers,he wasn’t able to solve the problem of the labor force in Çukurova. Adana, which had plenty of landand lack of labor, tried to overcome the problem with seasonal workers from various regions. Theeastern Anatolian region considerably contributed to the resolution of the labor shortage. With theguidance of external factors in the 1860s, the increase in cotton farming resulted in the diversification of the regions where workers came from. The workers were generally flocking to Adana inFebruary-May period. By the end of the 19th century, the conditions of life in Adana were too heavy for the workers. Especially people on the streets on Tuesday, when there was a working market,were a big problem. Epidemic diseases such as syphilis and cholera that ruin workers; ills which leftthe workers without a penny such as gambling, pickpocketing and fortune-telling were available.“Working Committee” was established to solve the problems between the employee and the employer. Adana Events, which took place in 1909, carried workforce problems to great dimensions.The working conditions of the railway workers, who were also another group of workers, werenot considered well, either. They were exploited by big railway companies; rest periods and mealsaffected their health negatively. Adana was also affected by the strikes of 1908. Industrial workersraided factories. Before the First World War, around 5,000 workers were operating in the cotton-based industries. The First World War had raised labor wages quite. In this study, in the process fromthe 19th century to the Mondros Armistice, the working conditions and living requirements of theworkers in Adana will be emphasized.
CR  - İtidal Gazetesi, S.7, 24 Kânûn-ı Evvel  1324 [6 Ocak 1909]Arıkoğlu, Damar, Hatıralarım, İstanbul, Tan Gazetesi Matbaası, 1961.Mağmumi, Şerafettin, Anadolu ve Suriye’de Seyahat Hatıraları, haz. Nazım Hikmet Polat, Ankara, Cedit Neşriyat, 2010.
UR  - https://doi.org/10.21551/jhf.448143
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/521569
ER  -