TY - JOUR T1 - TİTO SONRASI DÖNEMDEKİ EKONOMİK SORUNLARIN YUGOSLAVYA’NIN PARÇALANMASINA ETKİLERİ AU - Çağlar, Mehmet Turan PY - 2018 DA - July JF - Balkan Sosyal Bilimler Dergisi JO - BJSS PB - Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2146-8494 SP - 80 EP - 98 VL - 7 IS - 14 LA - tr AB - Yugoslavya kuruluşundan itibaren kendine has yapısıyla,Soğuk Savaş döneminde her iki kutba da mesafeli duruşuyla ve Bağlantısızlarhareketinin öncü aktörü olmasıyla uluslararası ilişkilerin en ilgi çekicidevletlerinden biri olmuştur. Fakat Soğuk Savaş sonrası hızla parçalanmasürecine giren Yugoslavya, 20. yüzyılın en büyük insani trajedilerinden birineev sahipliği yapmıştır. Yugoslavya’nın dağılmasıyla ilgili farklı görüşlerortaya çıkmıştır. Kabaca, Yugoslavya’nın dağılmasıyla ilgili görüşler; ekonomiksebepler, tarihsel etnik nefret, milliyetçilik, kültürel sebepler, uluslararasıpolitik sebepler, önemli siyasi figürlerin ortaya çıkışı ve kayboluşu veimparatorluğun düşüşü yaklaşımı olarak sınıflandırılmaktadır. Bu görüşleriçerisinde milliyetçiliğe yapılan vurgu ön plana çıksa da Yugoslavya’dakietno-milliyetçi akımların neden daha önce parçalanmaya sebep olmadığı veetno-milliyetçiliğin yükselmesini etkileyen faktörlerin neler olabileceğiönemli sorular olarak ön plana çıkmaktadır. Ayrıca kuruluş aşamasında GüneySlavların bir araya gelmesi gibi yine milliyetçi bir idealle inşa edilen Yugoslavya’nınfarklı milliyetçi akımlar tarafından nasıl parçalandığı Yugoslavya’da yaşanandönüşüm açısından önemli bir sorudur. Bu yüzden Yugoslavya’daki milliyetçiakımların yükselmesine sebep olan gelişmeleri tetikleyen olgu önemli bir konumagelmektedir. Bu bağlamda da milliyetçilikle ekonomi arasındaki ilişkiyeodaklanan Michael Hechter’in dahili sömürgecilik kavramı ön plana çıkmaktadır.Milliyet ve milliyetçilik gibi kavramları modern kavramlar olarak gören Hechteriçin milliyetçilik ile ekonomi arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Hechter’a göre çoğu modern devlet en az iki veya dahafazla farklı kültürel gruptan oluşur. Modern devlette refah farklı bölgeler vefarklı kültürel gruplar arasında eşit dağılırsa ortak bir ulus kimliğinininşası kolaylaşmaktadır. Fakat eğer refah, bölgeler arasında eşit dağıtılmamışise etnik gruplar, siyasal süreçlerde daha baskın olur. Bu süreçetno-milliyetçi eğilimleri kuvvetlendirir ve etnik kimlikler, tek bir devletçatısı altında dahi olsalar önemini korumaya devam eder. Hetcher’ınmilliyetçilik yaklaşımı, hem Yugoslavya’nın kuruluşu sonrası neden ortak birYugoslav kimliğinin inşa edilemediğini hem de 1980’ler sonrası meydana gelenekonomik sorunların Yugoslavya içindeki etno-milliyetçi kimlikleri nasılkuvvetlendirdiğini göstermesi açısından önemlidir. Tarihsel olarak Yugoslavyaiçindeki farklı cumhuriyetler arasındaki ekonomik farklılıklar, ortak birYugoslav kimliğinin kuruluşunu engellemiş ve bu farklılıklar, etnik kimliklerinönemlerini korumasıyla sonuçlanmıştır. Bunun yanı sıra 1970’lerde görünürolmaya başlayan ekonomik problemler 1980 sonrası daha da ön plana çıkmıştır.Ayrıca Tito gibi Yugoslavya adına birleştirici bir figürün de ölmesi ülkeiçerisindeki sorunları daha da körüklemiştir. Fakat 1980’lerde iyice artanekonomik sorunlar, farklı kimliklerin kendi milliyetçiliklerini takipetmeleriyle sonuçlanmış ve artan etno-milliyetçi akımlar, Yugoslavya’nındağılmasının en önemli sebebi olmuştur. Bir başka ifadeyle, Hechter’inyaklaşımına uygun olarak 1980 sonrası iyice belirginleşen dış borç, işsizlik,enflasyon gibi ekonomik sorunlar derinleştikçe cumhuriyetler arasındaki ekonomikfarklılıklar daha da derinleşmiş, bunun sonucunda etnik milliyetçilikleryeniden inşa edilmiş ve dışlayıcı etnik kimlikler, Yugoslavya’nın dağılmasınasebep olmuştur. KW - Yugoslavya KW - Dahili Sömürgecilik KW - Milliyetçilik KW - Yugoslavya Ekonomisi KW - Tito sonrası Dönem CR - Brown, M. B., The Role of Economic Factors in Social Crisis: The Case of Yugoslavia, New Political Economy, Cilt: 2, Sayı: 2, 1997. Burg, S. L., Elite Conflict in Post-Tito Yugoslavia, Soviet Studies, Cilt: 38, Sayı: 2, 1986. Chaloult, N. B., Chaloult, Y. The Internal Colonialism Concept: Methodological Considerations, Social and Economic Studies, Cilt: 28, Sayı: 4, 1979. Cohen, L. J., Broken Bonds: The Disintegration of Yugoslavia, Westview Press, 1993. Dallago, B., Uvalic, M., The Distributive Consequences of Nationalism: The Case of Former Yugoslavia, Europe-Asia Studies, Cilt: 50, Sayı: 1, 1998 Hechter, M., Internal Colonialism: The Celtic Fringe in British National Development: 1536-1966, University of California Press, 1975. Hodson, R., Sekulic D., Massey G., National Tolerance in the Former Yugoslavia, The American Journal of Sociology, Cilt: 99, Sayı: 6, 1994. Jovic, D., The Disintegration of Yugoslavia: A Critical Review of Explanatory Approaches, European Journal of Social Theory, Cilt: 4, Sayı: 1, 2001. Lahiri, A. K., Money and Inflation in Yugoslavia, IMF Staff Paper, Cilt: 38, Sayı: 4, 1991. Lendvai, P., Parcell, L., Yugoslavia without Yugoslavs: The Roots of the Crisis, International Affiairs, Cilt: 67, Sayı: 2, 1991. Özkırımlı, U., Theories of Nationalism, Palgrave, 2000. Pavkovic, A., The Fragmentation of Yugoslavia: Nationalism in a Multinational State, St. Martin’s Press, 1997. Payne, J. E., Yugoslav Price Inflation: An Empirical Investigation, The Journal of Developing Areas, Cilt: 25, Sayı: 3, 1991. Prasnikar, J., Pregl Z., Economic Development in Yugoslavia in 1990 and Prospect for the Future, The American Economic Review, Cilt: 81, Sayı: 2, 1991. Ramet, S. P., Balkan Babel: The Disintegration of Yugoslavia from the Death of Tito to the Fall of Milosevic, 4. bs., Westview Press, 2002. Shoup, P., Communism and Yugoslav National Question, Columbia University Press, 1968. Wachtel, A., Bennett, C., The Dissolution of Yugoslavia, (eds.) Ingrao, C., Emmert, A. E., Confronting the Yugoslav Controversies: A Scholars’ Initiative, 2. bs., Purdue University Press, 2009. Yenigün C., Hacıoğlu Ü., Bosna Hersek: Etnik Savaş, Eksik Antlaşma, (eds.) İnat, K., Duran, B., Ataman, M., Dünya Çatışma Bölgeleri, Nobel Yayın Dağıtım, 2004. Zizmond, E., The Collapse of the Yugoslav Economy, Soviet Studies, Cilt: 4, Sayı: 1, 1992. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsbd/issue//449269 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/516275 ER -