TY  - JOUR
T1  - MUŞ İLİ MERKEZİNDE KULLANILAN ERKEK LAKAPLARI
TT  - THE MALE NICKNAMES WHICH ARE USED IN THE CENTER OF MUS
AU  - Kardaş, Canser
PY  - 2018
DA  - September
DO  - 10.12981/motif.472
JF  - Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
JO  - Motif Akademi
PB  - Motif Yayıncılık
WT  - DergiPark
SN  - 1308-4445
SP  - 207
EP  - 226
VL  - 11
IS  - 23
LA  - tr
AB  - Lakap, bir kişi, aile veya grubun belliözellikleri dikkate alınarak asıl isimden önce veya sonrasına sonradan eklenenolumlu veya olumsuz anlamlar içerebilen adlardır. Lakaplar tarihin herdöneminde kullanılmıştır. Soyadı kanunundan önce aile adları dışında herkesintanıtıcı lakapları kullanıldığı bilinmektedir. Geleneksel yaşamı sürdüren köy,kasaba ya da şehirlerde de kişilerin belirli özellikleri ön plana çıkarılaraklakaplar takılmaktadır. Sadece geleneksel toplumlarda değil kent kültüründe demeslek grupları, işyerleri, öğrenciler,birinci derece ilişkilerin geçerli olduğu her yerde lakaplar yaygın olarakkullanılmaktadır. Takılan lakaplar kısa sürede toplum içinde yayılmakta veçoğunluk tarafından da kolaylıkla kabul edilmektedir.Bu çalışmada Muş şehir merkezi esas alınarak alanaraştırması yapılmış ve geçmişten günümüze kullanılan lakaplar tespit edilmeyeçalışılmıştır. Nitel çalışma yöntemlerinden yüz yüze görüşme tekniğikullanılmıştır. Kaynak kişiler farklı yaş gruplarından seçilerek mümkünolduğunca farklı örnekler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada şehrinsosyal yapısı ayrıca kadınlara ulaşmanın zorluğu gözetilerek sadece erkeklerarasında kullanılan lakaplar tespit edilmeye çalışılmıştır. Kadınlarınkullandıkları lakaplar ise çalışma kapsamına alınmamıştır. Yapılan derlemelersonucunda kullanılan lakaplarda Muş merkez ağzı özelliklerinin ön planda olduğuayrıca lakapların önemli bir kısmının da Türkçe, Kürtçe ve Arapça bir arada kullanıldığıtespit edilmiştir. Şehrin en eski yerli ailelerin de büyük ölçüde lakaplarsayesinde tanındıkları bu özelliğin günümüzde dahi devam ettiği anlaşılmıştır. Makaleçerçevesinde tespit edilen lakapların farklı özellikler göz önündebulundurularak tasnif denemesi de yapılmıştır.
KW  - Erkek lakapları
KW  - Muş merkez
KW  - gelenek
KW  - halk kültürü
N2  - Anickname is a name that can have positive or negative meanings added to theoriginal name before or after the original name, taking into account certaincharacteristics of a person, family or group. Thenicknames are used in every period of history.It is known that before the Surname Law everyone's nicknames are usedexcept family names. In villages, towns or cities that continue traditionallife, certain features of people are put on the foreground and nicknames areattached. Not only in traditional societies but also in urban culture,nicknames are commonly used in professional, workplaces, students, whereverfirst degree relationships are valid. The nicknames spread quickly withinsociety and are readily accepted by the majority.In this study,field research was done based on Muş city center and it was tried to find thenicknames used from the past to today. As a qualitative study methodsface-to-face interview technique was used. Source persons were selected fromdifferent age groups and tried to identify as many different samples aspossible. Considering the social structure of the city, as well as thedifficulty of reaching women, it has been tried to be found the nicknames onlyused among men. The nicknames used by women are not included in the scope ofthe study. As a result of the compilations, it was determined that the featuresof the center mouth of Muş were foreground, and a significant part of thenicknames were also mixed in Turkish, Kurdish and Arabic. It is understood thateven the oldest native families of the city continue to recognize this feature,which is largely due to nicknames. The nicknamesidentified in the framework of this article were also tested for classificationby considering different characteristics.
CR  - ACIPAYAMLI, Orhan (1992). Türk Kültüründe Ad Koyma Folklorunun Morfolojik ve Fonksiyonel Yönlerden İncelenmesi, IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri. C II. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları. s. 1-14.
CR  - AKSU, Ali (2001). Asr- Saadet ve Emeviler Döneminde Lakap Takma ve Halifelerin Lakapları. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. V. S. 2, s. 229-248.
CR  - AYDENİZ, Süleyman (2011). Muş Merkez Ağzında Kip Eklerinin Kullanımı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (16-18 Aralık 2010 İzmir). İzmir s. 136-140.
CR  - BAŞGÖZ, İlhan (1988). Dede Korkut Destanında Epitetler, Milli Folklor. (Çev.: Nebi Özdemir), S.37, s. 23-35.
CR  - BOYRAZ, Şeref (1998). Lakaplar Konusunda Bazı Dikkatler ve Bir Yöre Örneği, Türklük Bilimi Araştırmaları. S.VII, s.107-138.
CR  - BOZKURT, Nebi (2003).Lakap. Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları. C.27, s.65-67.
CR  - COŞAR, A. Mevhibe. Trabzon’da Kullanılan Lâkaplar Üzerine Bir Derleme/Değerlendirme. Belleten. http://www.tdk.gov.tr/images/css/TDA/1999/1999_3_Cosar.pdf (E.T. 30.06.2018)
CR  - DEMİRCİ, Ümit Özgür (2014) Ardahan’ın Hanak İlçesinde Kullanılan Lakaplar. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. Y. VI, S. 1-1. s. 1-12.
CR  - EROL ÇALIŞKAN, Şerife Seher (2016). Türk Folklorunda Lâkap Verme Geleneği: Bartın Örneği. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi. C.14, S. 3, s. 103-126.
CR  - KABAK, Turgay (2014) Lakaplar ve Uzuncaburç Kasabasında Lakap Verme Geleneği. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. Y. VI, S. 1-1. s. 1-30.
CR  - KARATAŞ, Pınar (2017). Hekim Folklorunda Stereotiplerin Lakapları Şekillendirmesi ve Fıkralara Yansımaları. Milli Folklor. Y. 29. S. 116. s.129-142.
CR  - KAYA, Doğan (2014). Türk Dünyası Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Kavramları ve Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - KİBAR, Osman (2005). Türk Kültüründe Ad Verme Kişi Adları Üzerine Bir Tasnif Denemesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - Komisyon, (1982-83). Muş, Yurt Ansiklopedisi. İstanbul: Anadolu Yayıncılık. C.8, s. 6038-6039.
CR  - Komisyon, (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınevi
CR  - ÖZDEMİR Seyhan-ERDEM Ramazan (2016). Akademik Örgütlerde İdari Personel Arasında Kullanılan Lakaplar Üzerine Bir Çalışma (12-15 Mayıs 2016-Isparta)İstanbul: İlem Yaınları http://www.tlck.org.tr/wp-content/uploads/2016/12/1._cilt_e-kitap.pdf
CR  - ÖZKAN, Nevzat (2016). Adlandırma Yöntemi Olarak Lakaplar ve Büyükkışla’daki Örnekleri, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildirileri Kitabı. C.3, s. 180-189.
CR  - ÖZMEN, Şeyda (2007). Muş Merkez Ağzı, (İnceleme-Metin-Sözlük). Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
CR  - ÖZTÜRK, Jale (2016). Antakya Köylerinde Lakaplar. Dr. Mehmet Tekin’e Armağan. (Edt. Sacit Oğuz-Bülent Arı). İskenderun: Mustafa Kemal Üniversitesi Yayını. s. 262-281.
CR  - PARMAKSIZOĞLU, İ. (1975). Lâkab, Türk Ansiklopedisi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.  C.12, s. 455-456.
CR  - PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (2010). Arkadaş Türkçe Sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
CR  - SAKAOĞLU, Saim (2001). Türk Ad Bilimi I. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - YALDIZKAYA, Ömer Faruk (2014) Emirdağ’da Lakaplar Üzerine Bir Araştırma. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. Y. VI, S. 1-1. s.1-16.
CR  - Sözlü KaynaklarKK-1: İbrahim Adanur, Muş 1991, Üniversite, Öğrenci. (24.05.2018).KK-2: F.Ö., Muş 1956, İlkokul, Emekli. (30.06.2018).KK-3: Fırat Aykan, Muş 1975, Üniversite, Ücretli Çalışan. (12.07.2018)KK-4: Bülent Polat, Muş 1966, Üniversite, Ticaret. (13.07.2018)KK-5: Şeref Işık, Muş 1956, Üniversite, Emekli. (01.07.2018)KK-6: M. Nuri Özdemir, 1969 Muş, Üniversite, Ücretli Çalışan. (06.07.2018)KK-7: Harun Mahmutoğlu, 1982 Muş, İşçi. (18.07.2018)KK-8: Metin Koç, 1965 Muş, Lise, Ticaret. (19.07.2018)KK-9: Deniz Sinan Bulakçıbaşi, 1973 Muş, Üniversite, Tiyatro Sanatçısı. (20.07.2018)KK-10: Mystafa Tekin, 1935 Muş, Okuma yazma yok, Emekli. (12.07.2018)
UR  - https://doi.org/10.12981/motif.472
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/537625
ER  -