TY - JOUR T1 - ANADOLU’DA BUĞDAY HASADININ SOSYO KÜLTÜRÜ VE DİYALEKTOLOJİSİ AU - Zencirci, Nusret PY - 2015 DA - September JF - Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JO - ASBİ PB - Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1303-0035 SP - 265 EP - 276 VL - 15 IS - 3 LA - tr AB - Hasat sözcüğü ekilipyetiştirildikten sonra elde edilen ürünü ve buna ilişkin yapılan festivalbenzeri kutlamaları içinde taşır. Başka bir deyişle; ürün yetiştirmeninsonuçlandığını ve ürünün güvende olduğunu belirtir. Bu tarihi gayret, bu önemliyıllık faaliyet insanoğluna buğdayı ve ekmeğin tüm çeşitlerini hediye etmiştir.Hasat, böylelikle, tüm toplumlarda sosyal, kültürel ve ekonomik hayatı yoğunbir şekilde etkilemiştir. Bu etki, dilde ve diyalekte kendini sözcük yapılarıve deyimler olarak göstermiştir. Bugün, makinelerle artık kolaylıklayapılabilen hasat, yine de tarihsel zamanlardan kalan önemli zaman tüketiciözelliğini korumaktadır.Anadolu tarımın ilkyapıldığı önemli yörelerden biridir Anadolu halkı bugüne kadar süregelen zenginbir buğday kültürünü geliştirmişlerdir. Hem tarihsel kanıtlar hem de bugün varolan yemek kültürü Anadolu’da çok zengin bir buğday kültürünü işaretetmektedir. Fırat ve Dicle nehirleri arsında başlayarak daha sonra aşağılarayani “Verimli Hilal”e ve Arap Körfezine –Mezopotamya- kadar inmiştir.Göbeklitepe (Şanlıurfa), Çatalhöyük (Konya), İvriz (Konya), ve Alacahöyük(Çorum)’deki kazılarda bulunan buğday daneleri bu tarihi görüşleridesteklemiştir. On birinci yüzyılda Anadolu’ya varan Türkler, Orta Asya’dakihasat tecrübelerini de beraberlerinde getirdiler. Türkçedeki diyalektler buğdaykültüründen fazlaca etkilenmiş olmak ve Derleme Sözlüğünde yer almış olmaklaberaber bu konu yeterince incelenmemiştir. Dahası, değişik diyalekteler içindeyer alan sözlü formlar ve kültürel ilişkili sözcükler tam olarakderlenmemiştir. Bu nedenle; anılan bu konuların çoklu disiplinler tarafındandetaylı bir şekilde çalışılması gerekmektedir.Burada; tarihsel yapısıiçerisinde buğday tarımı, buğday hasadı ve buğday kültürü diyalektler ve ilişkilisözcük grupları bakımından incelenecektir. KW - Buğday KW - Hasat KW - Diyalekt KW - Tarım CR - Başgöz, İlhan. (1993). Türk Bilmeceleri I, II, Ankara. Braun, Hans -J., Ekiz, Hasan, Eser, Vehbi, Keser, Mesut, Ketata, Habib, Marcucci, G., Morgounov, Alex I. ve Zencirci, Nusret. (1998). Breeding priorities of winter wheat programs. In Wheat: Prospects for Global Improvement. Proc. 5th Int. Wheat Conference, Ankara, Developments in Plant Breeding, vol. 6, p. 553-560. Dordrecht, Netherlands, Kluwer Academic Publishers. Eser, Didar ve Geçit, Hasan Hüseyin. (2010). Ekoloji (Düzeltilmiş İkinci Baskı), sf. 82-83, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No 1584, Ders Kitabı 536, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara Kün, Ekrem. (1983). Serin İklim Tahılları. Ankara Üniversitesi Ders Kitabı: 240. A. Ü. Basımevi. Gökgöl, Mırza. (1935). Türkiye buğdayları. Cilt: 1. Devlet Matbaası, İstanbul. Gökgöl, Mırza. (1969). Serin İklim Ziraatı. Özaydın Matbaası. İstanbul. Zencirci, Nusret. (2004). http://www.sizedebiyat.com/siir/216ds-ea.html, 13 Ağustos 2015, saat 11.00, değiştirilmiş. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/basbed/issue//454005 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/524786 ER -