TY  - JOUR
T1  - August Bebel’in Kadın ve Sosyalizm’i Bağlamında Yeniden Çeviri ve Çeviri Eleştirisi: Bir Üst-Eleştiri Çalışması
TT  - Retranslation and Translation Criticism in the Context of August Bebel’s Woman and Socialism: A Study of Meta-criticism
AU  - Taş, Seda
PY  - 2018
DA  - August
DO  - 10.29000/rumelide.454286
JF  - RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
JO  - RumeliDE
PB  - Yakup YILMAZ
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7782
SP  - 292
EP  - 306
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı August Bebel’in Die Frau und der Sozialismus (1879/1985)adlı eserinin Türkçedeki çevirileri aracılığıyla yeniden çevirinin ve çevirieleştirisinin rolünü sorgulamaktır. İşçi sınıfı ve kadın özgürlük mücadelesininAlmanya’da önemli bir simgesi haline gelen yazar Bebel’in Kadın ve Sosyalizm’i kadın kurtuluşunu, insanlığın kurtuluşunagiden yolda en önemli adım olarak nitelendirmesi ve ataerkil düzende kadınsorununu çarpıcı bir biçimde ele alması nedenleriyle, yayınlandığı yıldanitibaren büyük yankılar uyandırmış ve kısa sürede çeşitli dillere çevrilmiştir.Çalışma kapsamında ele alınan ve günümüzde artık kadın özgürleşme mücadelesindeneredeyse bir klasik olarak kabul edilen metnin Türkçe çeviri serüvenine gelince,farklı dönemlerde çevrildiği, sadeleştirilip başka bir yazara ait ek bir metinile yeniden basıldığı ve son olarak “tam metin” vurgusu ile yeniden çevrildiğigörülmektedir. İlk erek metin, çevirmenin çevirideki amacını ve kaynak metinolarak temel aldığı metne ilişkin açıklamalarını barındıran bir çevirmen önsözüne sahiptir; sadeleştirilerek iki kitap halinde farklı yıllarda yenidenbasılmıştır. Son erek metin ise, ilk erek metin olduğu düşünülen metne yönelikbir çeviri eleştirisine “yayıncının notu” başlığıyla ana metinden önce yerveren bir yeniden çeviridir. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle kitap kapağı,çevirmen ön sözü ve yayıncı notu gibi yan metinlerden (Genette, 1997)yararlanılarak ilk erek metin ve yeniden çeviri arasında nasıl bir ilişki kurulduğubetimlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca son erek metin yayıncının yenidençevirideki amacını ve “tam metin” olma iddiasını ön plana taşıdığı, çevirilerikarşılaştırarak ilk erek metnin çevirmeni ile çevirisine yönelik eleştiridebulunduğu bir yayıncının notu aracılığıyla çeviri eleştirisine de yervermektedir. Çalışmada son olarak söz konusu bu çeviri eleştirisindenhareketle, yan metinler odağında yapılacak okumayla, bir üst-eleştiri çalışmasıgeliştirilmeye çalışılacaktır.
KW  - Yeniden çeviri
KW  - çeviri eleştirisi
KW  - üst eleştiri
KW  - yan metin
KW  - August Bebel
KW  - kadın ve Sosyalizm
N2  - This study aims to examine the role of retranslationand translation criticism through Turkish translations of August Bebel’s workentitled Die Frau und der Sozialismus(1879/1985). Due to the fact that Bebel’s Womanand Socialism regards salvation of woman as the most significant step forthe salvation of humanity and scrutinizes the position of women in thepatriarchal structure, it attracted a great deal of attention and wastranslated into many languages in a short period of time. When it comes to theTurkish translations of the work, which is accepted as a classic in thestruggle of women liberation at the present time, we see that it was translatedat different times, simplified and reprinted together with an additional textof another author and lastly retranslated with an emphasis of the “full text”.The first target text has a translator’s preface comprising explanations on thetranslator’s purpose and on the text used as the source text. It was simplifiedand reprinted at various times and also published as two books. The last targettext is a retranslation and includes a translation criticism before the mainbody of the text. It is entitled as publisher’s note and involves a criticismregarding the belief that the previous translation was the first target text inTurkish. Within this context, this study will first try to describe what sortof a relation is established between the first translation and retranslationanalyzing from paratexts (Genette, 1997) such as the book cover, thetranslator’s preface and the publisher’s note. Additionally, the last targettext embodies a paratext that explains the publisher’s purpose inretranslation, brings the claim of the “full text” to forefront and criticizesthe first translator and her translation by comparing translations. Thus, thisstudy will also try to develop a meta-criticism by focusing on this translationcriticism.
CR  - Akanyıldız-Gölbaşi, R. Ç. (2016). “An Alternative Voice: Sabiha (Zekeriya) Sertel as a Woman Translator and a Representative of Nascent Socialist-Feminist Culture Repertoire in the Early Republican Turkey”. Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Vol. 29(2), s. 33-56.
Aksoy, N. B. (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara: İmge Yayınevi.
Bebel, A. (1879/1985). Die Frau und der Sozialismus. Berlin Bonn: Verlang J. H. W. Dietz Nachf Gmbh.
Bebel, A. (1910). Woman and Socialism. (Çev. Meta L. Stern (Hebe)). Jubilee, 50th Edition. New York: Socialist Literature Co.
Bebel, A. (1935). Kadın ve Sosyalizm. (Çev. Sabiha Zekeriya Sertel). Dün ve Yarın Tercüme Külliyatı, Sayı 33. İstanbul: Takvim Gazete Matbaa Kütüphane. 
Bebel, A. (1966). Kadın ve Sosyalizm. (Çev. Sabiha Zekeriya Sertel). 1. Cilt. Ankara: Toplum Yayınları.               
Bebel, A. (1966). Kadın ve Sosyalizm. (Çev. Sabiha Zekeriya Sertel). 2. Cilt. (Enver Dinçer’in “Türk Toplumunda Kadın Sorunu” adlı bölümü ile birlikte) Ankara: Toplum Yayınları.     
Bebel, A. (1975/1977). Kadın ve Sosyalizm. (Çev. Sabiha Zekeriya Sertel). Ankara: Toplum Yayınları.
Bebel, A. (1991/1996). Kadın ve Sosyalizm. Tam Metin (Çev. Saliha Nazlı Kaya). İstanbul: İnter Yayınları.      
Bebel, A. (2013). Kadın ve Sosyalizm. (Çev. Saliha Nazlı Kaya ). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Bengi Öner, I. (1993). “Çeviri Eleştirisi Bağlamında Eleştirel Bilincin Oluşması ve Eleştiri, Üst-Eleştiri, Çeviribilim İlişkileri”. Dilbilim Araştırmaları Dergisi. İstanbul. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Cilt 4, s. 25-50.
Bensimon, P. (1990). “Présentation”. Palimpsestes. c.13. s.4, s. ix–xiii.
Berman, A. (1990). “La Retraduction comme Espace de Traduction”. Palimpsestes. c.13. s.4, s. 1-7.
Brisset, A. (2004). “Retraduire ou le Corps Changeant de la Connaissance. Sur l’historicité de la Traduction”. Palimpsestes. c.15, s. 39-67.
Gambier, Y. (1994). “La Retraduction, Retour et Détour”. Meta. s.39.c.3, s. 413-417.
Genette, G. (1997). Paratexts, Thresholds of Interpretation. (Çev. J. E. Lewin). Cambridge CUP.
Göktürk, A. (2010). Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Holmes, J. S. (1972/2000). “The Name and Nature of Translation Studies”. in Venuti, Lawrence (ed.), The Translation Studies Reader (pp. 172-185). London/New York: Routledge.
Karadağ, A. B.; Bozkurt, E. ve Nilüfer, A. (2015). “Çeviri ve Yönlendirme: Sabiha ve Zekeriya Sertel’in Çeviri Çocuk Edebiyatı Eserleri”. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. Bahar, sayı 1. s. 93-112.
Kujamäki, P. (2001). “Finnish Comet in German Skies - Translation, Retranslation and Norms”. Target. c.13. s.1, s. 45-70.
Paloposki, O. ve Riitta O. (2000). “The Domesticated Foreign”. In. Andrew Chesterman, Natividad Gallardo San Salvador and Yves Gambier (Eds). Translation in Context: Selected Papers from the EST Congress (p. 373-390). Granada 1998. Amsterdam: John Benjamins.
Pym, A. (1998). Method in Translation History. Manchester: St Jerome Publishing.
Sancar, S. (2014). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları.
Susam-Sarajeva, Ş. (2003). Multiple-entry Visa to Travelling Theory: Re- translations of Literary and Cultural Theories. Target. c.15. s.1, s. 1-36.
Tahir Gürçaglar, Ş. (2008). “Retranslation”. In Routledge Encyclopedia of Translation Studies (p. 232-236). Mona Baker and Gabriela Saldanha (Eds). London and New York: Routledge.
Taş, S. (2015). Yan-metinsellik ve Metinlerarasılık Odağında Yeniden Çeviriler: İki Distopik Roman. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Van den Broeck, R. (1985). "Second Thoughts on Translation Criticism". The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation (p. 54-62). Theo Hermans (Der). Londra: Croom Helm.
Vanderschelden, I. (2000). “Why Retranslate the French Classics? The Impact of Retranslation on Quality”. In On Translating French Literature and Film II (p. 8-11). Myriam Salama-Carr (Ed). Amsterdam: Rodopi.
Venuti, L. (1995). Translator’s Invisibility: A History of Translation. London and New York: Routledge.
Venuti, L. (2004). “Retranslations: The Creation of Value”. In Translation and Culture (p.25-38).  Katherine M. Faull (Ed). Lewisburg: Bucknell University Press.
Vermeer, H.J. (1989). “Skopos and Commission in Translational Action”. In Lawrence Venuti (2000) (Ed). The Translation Studies Reader (p. 221-232). London: Routledge.
UR  - https://doi.org/10.29000/rumelide.454286
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/525280
ER  -