TY  - JOUR
T1  - Sağlık Haberlerinde Risk Söylemi
TT  - The Discourse of Risk in Health News Stories
AU  - Kayıhan, Bahar
AU  - Hülür, Himmet
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.17829/turcom.458433
JF  - Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi
JO  - TURCOM
PB  - Marmara Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2630-6220
SP  - 38
EP  - 62
IS  - 33
LA  - tr
AB  - Hayatta kalmak ve bununla ilişkili olarak da güvenlik ve risk insanlık tarihi boyunca en temel konulardan olmuştur. Algıladığımız haliyle modern riskin ortaya çıkışı, modernliğin ortaya çıkışı ile paraleldir. Hem modernliği hem de modernliğin risklerini yaygınlaştıran ise sanat, felsefe ve kitle iletişim araçları gibi üst yapılardır. Bu çalışmada sağlık ile ilgili haberlerdeki risk söylemi incelenmektedir. Bulaşıcı ve ölümcül hastalıklarla, kürtajla, çocukların cinsel istismarıyla ve otizmle ilgili haberler, çeşitli hastalıklara karşı önleyici tavsiyeler veren ve hastalıkların nedenlerini ya da ne yapılması gerektiğini söyleyen haberler, gömülü anlamları açığa çıkarabilmek için eleştirel söylem analizi yöntemi ile incelenmiştir. Hem geleneksel gazeteciliğin haberleri hem de yurttaş gazeteciliğinin haberlerinin incelendiği çalışmada, risk söylemi açısından yurttaş gazeteciliğinin anlamlı bir farklılık ortaya koymadığı anlaşılmıştır. Ayrıca, sağlık haberlerinde söz edilen riskin, belli davranışları yaptırmak için ya da belli ürünleri tüketmek içinbir aracı olduğu görülmüştür. Sağlık haberlerinin iktidar politikasına, iktidarı eleştiren görüşlere, ataerkil düzeneya da mevcut toplumsal söyleme karşıt görüşe, milli birlik ve beraberliğe dayalı görüşlere ya da ilaç şirketlerine hizmet eder bir tutuma sahip olduğu anlaşılmıştır.
KW  - Risk
KW  - Risk Söylemi
KW  - Sağlık Haberciliği
KW  - Eleştirel Söylem Analizi
KW  - Yurttaş Gazeteciliği
N2  - Survival, safety, and risk havebeen the most fundamental issues throughout human history.The emergenceof modern risk, as we perceive it, is parallel to the emergence ofmodernity.The ones that promote modernity and modern risks are the superstructuressuch as art, philosophy and mass media.This study examines the riskdiscourse in health news stories.News items about infectious and deadlydiseases, abortion, children's sexual abuse, and autism, reports aboutpreventive measures against various diseases, the reasons of diseases or newsabout the things that need to be done were analyzed by critical discourseanalysis method.In the study, in which both the news of traditionaljournalism and the news of citizen journalism are analyzed, it was understood thatcitizen journalism did not present a meaningful difference in terms of riskdiscourse.In addition, the risk discourse in health-related news storieshas been seen as a tool to perform certain behaviors or to consume certainproducts.It has been understood that the health-related news storiesserve for; government policy, dissenter opinion, patriarchal structure or viewsagainst current social discourses, views based on national unity and cohesion,or an attitude that serves for pharmaceutical companies.
CR  - 140journos (2017). “140journos whatsapp tartışma grubu: iş kazaları ve işçi ölümleri”  https://140journos.com/140journos-whatsapp-tartisma-grubu-isci-kazalari-51fde2a1e470, Erişim tarihi: 15.06.2018
CR  - Arnoldi, Jakob (2009). Risk. Cambridge: Polity Press.
CR  - Beck, U. (2002). The terrorist threat: world risk society revisited. Theory, culture & society, 19(4), 39-55.
CR  - Beck, U. (2011). Risk Toplumu, başka bir modernliğe doğru. İstanbul: İthaki.
CR  - Ben-Zur, H., Gil, S., and Shamshins, Y. (2012). The Relationship between exposure to terror through the media, coping strategies and resources, and distress and secondary traumatization. Int. J. Stress Manag. 19, 132–150. doi: 10.1037/a0027864
CR  - Boero, Natalie. (2007). “All the News That’s Fat to Print: The American ‘Obesity Epidemic’ and the Media.” Qualitative Sociology 30: 41–60.
CR  - Bullen, E., Fahey, J., & Kenway, J. (2006). The knowledge economy and innovation: Certain uncertainty and the risk economy. Discourse: studies in the cultural politics of education, 27(1), 53-68.
CR  - Carter, S. K., Reyes-Foster, B., & Rogers, T. L. (2015). “Liquid gold or Russian roulette? Risk and human milk sharing in the US news media”. Health, Risk & Society, 17(1), 30-45.
CR  - Coleman, R., Thorson, E., & Wilkins, L. (2011). Testing the effect of framing and sourcing in health news stories. Journal of health communication, 16(9), 941-954.
CR  - Chavez, V., & Dorfman, L. (1996). Youth and violence on local Spanish language television news. International Quarterly of Community Health Education, 7, 121–138
CR  - Cottle, S. (1998). Ulrich Beck, Risk Society'and the Media: A Catastrophic View?. European journal of communication, 13(1), 5-32.
CR  - Cumhuriyet (2009). “7 bin kişi domuz gribinden öldü”. http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/102378/7_bin_kisi_domuz_gribinden_oldu_.html, Erişim tarihi: 01.07.2018
CR  - Denney, David (2005). Risk and Society. London: SAGE Publications.
CR  - Dokuz8haber (2018a). “SES: Bu çalışma düzeni sağlıkta intiharları artırıyor”, http://www.dokuz8haber.net/emekdunyasi/ses-bu-calisma-duzeni-saglikta-intiharlari-artiriyor/, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Dokuz8haber (2018b). 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü: Otizm için artık farkındalık yetmiyor, eylem şart,  http://www.dokuz8haber.net/dokuz8/2-nisan-dunya-otizm-farkindalik-gunu-otizm-icin-artik-farkindalik-yetmiyor-eylem-sart/, Erişim tarihi: 01.07.2018
CR  - Dokuz8haber (2018c). Yılmaz: Devlet gebe çocuklar olayında dolaylı ortak, http://www.dokuz8haber.net/gundem/yilmaz-devlet-gebe-cocuklar-olayinda-dolayli-ortak/
CR  - Dorfman, L., & Wallack, L. (1998). Alcohol in the news: The role for researchers. Contemporary Drug Problems, 25(1), 65–84.
CR  - Elderidge, J. (1999). Risk, Society and the Media: Now You See İt, Now You Don’t. Harlow: Longman.
CR  - Engdahl, William (2009). Sahte Domuz Gribi, Gıdalar. Çev: Levent Kartal. İstanbul: Bilim + Gönül Yayınları.Etemadi, A., Kamangar, F., Islami, F., Poustchi, H., Pourshams, A., Brennan, P., ... & Emadi, A. (2015). Mortality and cancer in relation to ABO blood group phenotypes in the Golestan Cohort Study. BMC medicine, 13(1), 8.
CR  - Fromm, E. (1991). The sane society. London: Routledge.
CR  - Furedi, F. (2001). Korku Kültürü, Risk Almanın Riskleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
CR  - Globalvoices (2015). “Uruguay'da 11 Yaşındaki Hamile Kız Kürtajı Reddediyor”, https://tr.globalvoices.org/2015/05/uruguayda-11-yasindaki-hamile-kiz-kurtaji-reddediyor/, Erişim tarihi: 01.07.2018
CR  - Globalvoices (2017). “Brezilyalı Doktor Bilimin İlerlediğini, Ama HIV'e Karşı Olan Damgalamanın Devam Ettiğini Söylüyor”, https://tr.globalvoices.org/2017/12/brezilyali-doktor-bilimin-ilerledigini-ama-hive-karsi-olan-damgalamanin-devam-ettigini-soyluyor/, Erişim tarihi: 01.07.2018
CR  - Goodwin,R.,Palgi,Y.,Hamama-Raz,Y.,and Ben-Ezra,M. (2013).Intheeyeofthe storm or the bullseye of the media: social media use during Hurricane Sandy as a predictor of post-traumatic stress (vol 47, pg 1099, 2013). J. Psychiatr. Res. 47, 1835–1835. doi: 10.1016/j.jpsychires.2013.07.023
CR  - Holman, E. A., Garfin, D. R., and Silver, R. C. (2014). Media’s role in broadcasting acute stress following the Boston Marathon bombings. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 111, 93–98. doi: 10.1073/pnas.1316265110
CR  - Hürriyet (2007). “Hamam sefası kalbe zararlı” (http://www.hurriyet.com.tr/gundem/hamam-sefasi-kalbe-zararli-5970129, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Johnstone, M. J. (2016). Alzheimer's disease, media representations and the politics of euthanasia: constructing risk and selling death in an ageing society. Routledge.
CR  - Lacy, Mark J. (2002). Deconstructing Risk Society, Environmental Politics, 11:4, 42-62, DOI: 10.1080/714000646
CR  - Lawrence, R. G. (2004). Framing obesity: The evolution of news discourse on a public health issue. Press and Politics, 9(3), 56–75.
CR  - Livescience (2015). “Your Blood Type May Put You at Risk for Heart Disease” https://www.livescience.com/49460-abo-blood-type-mortality.html, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Luhmann, N. (1993). Risk: A Sociological Theory. Berlin: Walter de Gruyter.
CR  - McManus, J., & Dorfman, L. (2005). Functional truth or sexist distortion? Assessing a feminist critique of intimate violence reporting. Journalism, 6, 43–65.
CR  - Milliyet (2012). “İşte hükümetin yeni kürtaj politikası”,  http://www.milliyet.com.tr/iste-hukumetin-yeni-kurtaj-politikasi-siyaset-1647171/, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Milliyet (2016). “Çok çalışmak kadına zarar, erkeğe yarar”,  http://www.milliyet.com.tr/cok-calismak-kadina-zarar-erkege-gundem-2264379/, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Milliyet (2017). “Kadın travmaya daha dayanıklı”,  http://www.milliyet.com.tr/kadin-travmaya-daha-dayanikli-gundem-2427154/, Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Milliyet “Kansere karşı Türk kahvesi” http://www.milliyet.com.tr/kansere-karsi-turk-kahvesi-pembenar-detay-sagliklibeslenme-2599839/, Erişim tarihi: 20.08.2018
CR  - Nalbantoğlu, M., Benbir, G., Karadeniz, D., ALTINTAŞ, A., & OĞUZ, F. S. (2014). H1N1 (Domuz Gribi) Aşısını Takiben Ortaya Çıkan Narkolepsi-Katapleksi Sendromu Olguları. Archives of Neuropsychiatry/Noropsikiatri Arsivi, 51(3).
CR  - Onedio (2016). “Zika Virüsünde Tehdit Büyük: '2.2 Milyar Kişi Risk Altında'” https://onedio.com/haber/zika-virusunde-tehdit-buyuk-2-2-milyar-kisi-risk-altinda--707068, Erişim tarihi: 01.07.2018
CR  - Özkaya, Hilal. (2016). Cumhuriyet döneminde bulaşıcı hastalıklarla mücadele. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(2), 77-84.
CR  - Raupp, J. (2014). “Social agents and news media as risk amplifiers: a case study on the public debate about the E. coli outbreak in Germany 2011”. Health, risk & society, 16(6), 565-579.
CR  - Robinson, C., Cutfield, N., Mottershead, J., Sharples, A. P. K., Richards, R., Kingan, J., ... & Stewart, F. (2018). Media Reporting of Health Interventions in New Zealand: A Retrospective Analysis. Internal medicine journal.
CR  - Rousseau, C., Moreau, N., Dumas, M. P., Bost, I., Lefebvre, S., & Atlani-Duault, L. 2015. “Public media communications about H1N1, risk perceptions and immunization behaviours: A Quebec–France comparison”. Public Understanding of Science, 24(2), 225-240.
CR  - Sabah (2018a). “‘Aşı yaptırmayana suç duyurusunda bulunurum’”, https://www.sabah.com.tr/saglik/2018/05/03/asi-yaptirmayana-suc-duyurusunda-bulunurum, Erişim tarihi: 20.08.2018
CR  - Sabah (2018b). “Sauna kalp krizi riskini azaltıyor”,  https://www.sabah.com.tr/saglik/2018/05/07/sauna-kalp-krizi-riskini-azaltiyor, Erişim tarihi: 20.08.2018
CR  - Sabah (2018c). “Kan gruplarına göre hastalık riskleri araştırması yayınlandı”, https://www.sabah.com.tr/galeri/saglik/kan-gruplarina-gore-hastalik-riskleri-arastirmasi-yayinlandi, Erişim tarihi: 20.08.2018
CR  - Sabah (2018d). “Mutlu evlilik kalbin ilacı”, https://www.sabah.com.tr/saglik/2018/04/14/mutlu-evlilik-kalbin-ilaci, Erişim tarihi: 20.08.2018
CR  - Saguy, A. C., & Gruys, K. (2010). Morality and health: News media constructions of overweight and eating disorders. Social Problems, 57(2), 231-250.
CR  - Saguy, Abigail C. and Rene Almeling. (2008). “Fat in the Fire? Science, the News Media, and the ‘Obesity Epidemic’.” Sociological Forum 23:53–83.
CR  - Schwitzer G (2008). How do US journalists cover treatments, tests, products, and procedures? An evaluation of 500 stories. PLoS Med 5: e95.
CR  - Singer, E., & Endreny, P. M. (1994). Reporting on risk: How the mass media portray accidents, diseases, disasters and other hazards. Risk, 5, 261.
CR  - Sözcü (2014). “Aşı ölüm getirdi” https://www.sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/asi-olum-getirdi-492603/ Erişim tarihi: 30.06.2018
CR  - Sözcü (2017). “Fazla kahve kalp ritmini bozuyor” https://www.sozcu.com.tr/2017/saglik/fazla-kahve-kalp-ritmini-bozuyor-1789387/ Erişim tarihi: 30.06.2018Vasconcellos-Silva, P. R., Castiel, L. D., & Griep, R. H. (2015). “The media-driven risk society, the anti-vaccination movement and risk of autism”. Ciencia & saude coletiva, 20(2), 607-616.
CR  - Wilson, A., Bonevski, B., Jones, A., & Henry, D. (2009). Media reporting of health interventions: signs of improvement, but major problems persist. PLoS One, 4(3), e4831.
CR  - Wormwood, J. B., Devlin, M., Lin, Y. R., Barrett, L. F., & Quigley, K. S. (2018). When words hurt: Affective word use in daily news coverage impacts mental health. Frontiers in psychology, 9.
UR  - https://doi.org/10.17829/turcom.458433
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/748625
ER  -