TY  - JOUR
T1  - Hızlandırılmış UV yaşlandırma etkisine maruz bırakılan kayın ve ladin odunlarının yüzey pürüzlülüğü ve renk ölçümü üzerine etkileri
AU  - Fidan, M. Said
AU  - Ertaş, Murat
AU  - Kaya, Salih
AU  - Karademir, Arif
PY  - 2019
DA  - October
Y2  - 2019
JF  - İklim Değişikliği ve Çevre
PB  - Su Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1308-4372
SP  - 1
EP  - 9
VL  - 4
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Rutubet, ışık, ultraviole radyasyon, mekanik güçler ve sıcaklık etkisiolarak tanımlanan açık hava etkileri ahşap malzeme için önemli bir riskfaktörüdür. Bu etkiler neticesinde ağaç malzemenin renginde, kimyasal vefiziksel yapısında bazı değişmeler meydana gelmektedir. Meydana gelen buolumsuz değişmeler (ahşap malzemede yaşlanma) ağacın kullanım ömrünü kısaltmasıve ayrıca bozunan malzemelerin yenilenme maliyetinin giderek yükselmesibakımından çok önemlidir. Bu çalışma, dış ortamın bozundurucu etkileriniölçebilmek için kayın ve ladin odunlarının laboratuvarda hızlandırılmışyaşlandırmaya maruz bırakılan ağaç malzemelerin bünyesine su alımını azaltmakveya kontrol etmek ve bunun sonucu olarak dış hava şartlarının bozundurucuetkisine karşı oluşan performansı ölçmek amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle,araştırmada odun materyali olarak kayın ve ladin kullanılmıştır. HızlandırılmışUV yaşlandırma etkisine maruz bırakılan kayın ve ladin odunlarının yüzeypürüzlülüğü ve renk ölçümü özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Uygunboyutlara getirilen numuneler daha sonra ASTM G 154 (2012) standardına uygunolarak (numuneler 4 saat yoğuşmanın ardından 8 saat UV ışın yoğunluğundabırakılarak döngü tamamlanmıştır) hızlandırılmış yaşlandırma cihazında 168saat, 336 saat, 504 saat ve 672 saat süreler boyunca UV yaşlandırma etkilerinemaruz bırakılmıştır. Elde edilen numunelerin bazı test özellikleriincelenmiştir. İşlem görmemiş (kontrol) ve işlem görmüş yaşlandırılmışnumunelerin yüzey pürüzlülüğü ve renk ölçümü özellikleri incelenerekhangilerinin daha avantajlı olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, deney numunelerinde yüzeypürüzlülüğünün en yüksek ortalama Ra, Rz ve Rq değerleri kayın ağacında veyaşlandırma süresinde ise 672 saatte bulunduğu tespit edilmiştir. Benzerşekilde, yaşlandırma süresi arttıkça yüzey pürüzlülük ortalama Ra, Rz ve Rqmiktarlarının da arttığı gözlemlenmektedir. Renk ölçümünün kayın ağacında endüşük ortalama ΔL ve Δb değeri 168 saat yaşlandırma süresinde, Δa değerinde 366saat yaşlandırma süresinde ve ΔE değerinde ise 672 saat yaşlandırma süresindeçıktıkları tespit edilmiştir. Ladin ağacında ise, en düşük ortalama ΔL ve Δbdeğeri 672 saat yaşlandırma süresinde, Δa ve ΔE değerlerinde ise 366 saatyaşlandırma süresinde çıktıkları saptanmıştır. Bu sonuçlar ışığında,odun türleri arasındaki yüzey pürüzlülükleri ve renk ölçümleri arasındakifarklılaşmalar anatomik özelliklerindeki farklılıklardan kaynaklandığısöylenebilir.
KW  - Hızlandırılmış yaşlandırma
KW  - Odun
KW  - Yüzey pürüzlülüğü
CR  - ASTM D 3023. (1988), Practica for Determination of Resistance of Factory Applied Coatings of Wood Products of Stain and Reagents USA.
CR  - ASTM G 154. (2012), Standard Practice for Operating Fluorescent Ultraviolet (UV) Lamp Apparatus for Exposure of Nonmetallic Materials.
CR  - Ayata, Ü., Çakıcıer, N. (2018), “ThermoWood Metoduna Göre Isıl İşlem Görmüş ve Su-Bazlı Vernikler Uygulanmış Ahşap Malzemeler Üzerinde Hızlandırılmış UV Yaşlandırma Etkisine Karşı Yüzey Pürüzlülüğünün Belirlenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (1), pp.122-134.
CR  - Baysal, E., Tomak, E. D., Topaloğlu, E., Peşman, E. (2016), “Surface Properties of Bamboo and Scots Pine Impregnated with Boron and Copper Based Wood Preservatives After Accelerated Weathering”, Maderas. Ciencia y tecnología, 18(2), pp.253–264.
CR  - Erin, L., Pawlak, A., Owen, N. L., Feist, W. C. (1998), Infrared Studies of Wood Weathering Part   I: Softwoods. Department of Chemistry, Brigham Young University, Provo, Utah 84602 and Forest Products Laboratory, U.S. Department of Agriculture, Madison, Wisconsin 53705, 431-438.
CR  - Feist, W. C., Hon, D. N. S. (1984), “Chemistry of Weathering and Protection in the Chemistry of Solid Wood”, American Chemical Society, pp.401-454.ISO 4287. (1997), Geometrical Product Specifications Surface Texture Profile Method Terms, Definitions and Surface Texture Parameters, International Standart Organization.
CR  - Temiz, A. (2005), “Benzetilmiş Dış Hava Koşullarının Emprenyeli Ağaç Malzemeye Etkileri”, Doktora Tezi, K.T.Ü Fen Bilimleri, Trabzon, 12-125.
CR  - Tomak, E. D., Ustaömer, D., Yıldız, S., Peşman, E. (2014), “Changes in Surface and Mechanical Properties of Heat Treated Wood During Natural Weathering”, Measurement, 53, 30–39.
CR  - Williams, C., Williams, F., Sam, R. (1991), “Weathering Durability of Chromium-Treated Southern Pine”, Forest Products Research Society Forest Products Journal, 41 (1), 8-14.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/idec/issue//460808
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/838342
ER  -