TY  - JOUR
T1  - TANZİMAT DÖNEMİ EĞİTİM ISLAHATININ AYNASI: MAARİF-İ UMUMİYE NİZAMNAMESİNE DAİR MAZBATA (ESBAB-I MÛCİBE LAYİHASI)
TT  - MIRROR of EDUCATIONAL REFORM in the TANZİMAT PERIOD: REPORT on the REGULATIONS of GENERAL EDUCATION (ESBAB-I MÛCİBE LAYİHASI)
AU  - Çiydem, Erol
PY  - 2018
DA  - October
Y2  - 2018
DO  - 10.17497/tuhed.461153
JF  - Turkish History Education Journal
JO  - TUHED
PB  - Ahmet ŞİMŞEK
WT  - DergiPark
SN  - 2147-4516
SP  - 509
EP  - 531
VL  - 7
IS  - 2
LA  - tr
AB  - TanzimatDönemi (1839-1876), Osmanlı İmparatorluğu eğitim sisteminde ıslahatın en yoğun yaşandığısüreç olarak dikkat çekmektedir. 1845 yılından itibaren eğitim ıslahatına hızverilmiş, bu hızla birlikte eğitimin her basamağında devam eden ıslahatbirtakım yeni problemleri beraberinde getirmiştir. Eğitim ıslahatındaeksiklikler ve ihmaller, süreç içerisinde belli başlı uygulama ve düzeltmelerletelafi edilmeye çalışılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda 1845 yılından itibarenhız kazanan eğitim ıslahatı sürecindeki büyük bir eksiklik olan hukuki altyapıve çerçeve ise Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile oluşturulmak istenmiştir.Nizamname hazırlanırken yapılan müzakerelerde nizamnamenin gerekliliği venizamnamede yer alan hususlar ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Nizamnameninhazırlık süreci ve nizamnamenin yayımlanması konusundaki belgeler, dönemin eğitimıslahatını birinci elden okuma fırsatı sunmaktadır. Bugüne kadar nizamnamehakkında yapılan bilimsel çalışmalarda çoğunlukla ikincil kaynaklarınkullanılmış olması önemli bir eksikliktir. Bu çalışmanın temel amacınizamnamenin mazbatasını (esbab-ı mucibe layihası) arşiv kaynaklarına dayalıolarak ortaya koymak ve bu mazbata üzerinden Tanzimat Dönemi eğitim ıslahatınınanalizini yapmaktır. Aynı zamanda Maarif-i Umumiye Nizamnamesinin ilan edildiğitarih konusu hakkında da yeniden bir değerlendirmede de bulunulmuştur. Tarihiaraştırma metodu kullanılarak yapılan bu çalışmada veri toplama yöntemi olarakdoküman incelemesi kullanılmıştır.
KW  - Tanzimat Dönemi
KW  - Eğitim Islahatı
KW  - Maarif-i Umumiye Nizamnamesi
KW  - Esbab-ı Mûcibe Layihası
N2  - TanzimatPeriod (1839-1876) stands out as the most intense reform process in which theeducation system in the Ottoman Empire. Since 1845, education reform has been accelerated andreform with this speed has brought with it a number of new problems thatcontinue in every step of the education. Deficiencies and negligence in the education reformhave been tried to be compensated with certain practices and remedies in theprocess. The legal infrastructureand framework, which is a major deficiency in the educational reform processthat has gained momentum in the Ottoman Empire since 1845, is to be createdthrough the Regulations of General Education. The necessity of ordering in thenegotiations made while the regulation is being prepared and the matters takingplace in the Regulations of General Education have been discussed in detail. The documents on thepreparation process of the Regulations and the publication of the Regulationsprovide the opportunity to read the educational reform from the first hand. Until now, the fact thatsecondary sources have been used mostly in scientific studies about the Regulationsis an important shortcoming. The main aim of this study is to reveal the Report on Regulationsof General Education (esbab-ı muciba) based on archival sources and to analyzethe educational reform period of the Tanzimat Period through this Report. At the same time, thehistory of the declaration of the Regulations of General Education wasre-evaluated. In this study using historical research method, document reviewwas used as data collection method.
CR  - Ahmed Cevdet Paşa. (1991). Tezâkir (40-Tetimme). (Yayınlayan: Cavid Baysun). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
CR  - Akyıldız, A. (1993). Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform 1839-1856. İstanbul: Eren Yayıncılık.
CR  - Akyıldız, A. (2011). Sürgün Sefir Sadullah Paşa (Hayatı, İntiharı, Yazıları). İstanbul Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
CR  - Atuf, N. (1930). Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi. Baykara T. (1999). Osmanlılar’da Medeniyet Kavramı ve On dokuzuncu Yüzyıla Dair Araştırmalar. (2. Basım). İzmir: Akademi Kitabevi.
CR  - CDA. BEOAYN. 1725.
CR  - CDA. İ.MMS. 37-1541.
CR  - Bogdan, R., C. & Biklen, S., K. (2007). Qualitative Research for Education. Boston: Allyn & Bacon.
CR  - Erdoğdu, T. (1996). Maarif-i Umumiye Nezareti Teşkilatı-I. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 51. ss. 183-247.
CR  - Farenkel, J., R. & Wallen, N., E. (2009). How to Design and Evaluate Research in Education. Boston: MacGraw Hill
CR  - İhsanoğlu, E. (2010). Darülfünun. İstanbul: İrcica.
CR  - İnalcık, H. (2011). Tanzimat’ın Uygulanması ve Sosyal Tepkiler. H. İnalcık ve M. Seyitdanlıoğlu (Editörler). Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu içinde (s. 169-196). İstanbul.
CR  - Kazamias, A. M. (1966). Education and the Quest for Modernity in Turkey. The University of Chicago Press.
CR  - Koçer, H. A. (1970). Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923). İstanbul: Milli Eğitim.
CR  - Mahmud Cevad İbnü’ş Şeyh Nâfi. (2002). Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilât ve İcrââtı (Yayına Haz: M. Ergün, T. Duman, S. Arıbaş ve H. H. Dilaver). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
CR  - Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel Veri Analizi (Çev. Ed. S. Akbaba Altun & A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
CR  - Somel, S. A. (2010). Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908). (Çev. O. Yener). İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Somel, S. A. (2015). Tanzimat Döneminde Eğitim Reformunun Dönüm Noktası: 1869Tarihli Maârif-i Umûmiye Nizâmnâmesi, Esbab-ı Mucibe Layihası ve İdeolojik Temelleri. Kahraman, K. Kahraman ve İ. Baytar (Editörler). Sultan Abdülmecid ve Dönemi (1823-1861) içinde (136-167). Kültür-Medeniyet Serisi (12). İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.
CR  - Takvim-i Vekayi, 12 Muharrem 1261, Def‘a: 280
CR  - Takvim-i Vekayi, 27 Receb 1262, Def‘a: 303.
CR  - Takvim-i Vekayi, 5 Ramazan 1273, Def‘a: 552.
CR  - Takvim-i Vekayi, 6 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1125.
CR  - Takvim-i Vekayi, 8 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1126.
CR  - Takvim-i Vekayi, 10 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1127.
CR  - Takvim-i Vekayi, 13 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1128.
CR  - Takvim-i Vekayi, 15 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1129.
CR  - Takvim-i Vekayi, 17 Cemaziyülevvel 1286, Def‘a: 1130.
CR  - Unat, F. R. (1964). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış. Ankara: Milli Eğitim.
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
UR  - https://doi.org/10.17497/tuhed.461153
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/552847
ER  -