TY  - JOUR
T1  - ÇAĞDAŞ KAZAN TATAR EDEBİYATINDA II. DÜNYA SAVAŞI OLAYLARINA YENİ BİR BAKIŞ ÜZERİNE
AU  - Yarullina Yıldırım, Ramilya
PY  - 2018
DA  - December
DO  - 10.30563/turklad.464771
JF  - Uluslararası Türk  Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD)
JO  - TÜRKLAD
PB  - Ahmet BURAN
WT  - DergiPark
SN  - 2587-1293
SP  - 6
EP  - 14
VL  - 2
IS  - 2
LA  - tr
AB  - XX.yüzyılın ikinci yarısından, özellikle altmışıncı yıllardan itibaren, toplumdameydana gelen sosyal ve manevi değişimler sonucunda, Tatar edebiyatının tematikalanı genişlemiştir. Geçmişe daha çok eleştirel ve felsefi bakış güçlenmeye,yaşanan olay ve manzaralar çeşitli yönden ve yöntemlerle ele alınmayabaşlamıştır. Yıllar ilerledikçe tarihi geçmişteki kanlı izi unutulmayan, dahageriye gittikçe yeniden değerlendirilen olaylardan biri, yirmi milyon insanınömrünü alan II. Dünya Savaşıdır (1941-1945). Tüm Sovyet edebiyatında olduğugibi, bu zaman diliminde Tatar edebiyatında da toplumu savaşa davet eden,düşmana karşı nefret oluşturan, Sovyet askerinin kahramanlığını ve cephedışında çalışanların fedakârlığını yücelten çeşitli türde şiirler, hikâyeler vedram eserleri sunulmuştur. II. Dünya Savaşı sonrası diye adlandırılan1945-1960’lı yıllar edebiyatında da bu tema önemli konulardan sayılarak, dahaçok roman türünde Sovyet insanının kahramanlığını övgüyle dile getireneserlerin yazılması bir zaruret olmuştur.Fakat millîkimliği üzerinde düşünmeye ve insanlık değerlerine önem vermeye başlayan sondönem yazarları, savaşın sebep-sonuçilişkilerini başka boyuttan değerlendirmektedirler. Sunumun Giriş kısmında,Çağdaş Tatar edebiyatı eserleri örneğinde, savaş olgusuna olan yeni yaklaşımgözlem yöntemiyle özetlenecektir. XX. yüzyılın ikinci yarısında SovyetlerBirliğinde yaşanan Çeçen ve Afgan Savaşlarını konu alan eserlere değinilecek veyazarların savaş olaylarına, iktidar, millet ve birey konularına bakışıüzerinde kısaca durulacaktır. Anakısımda, Mirgaziyan Yunus’un Şemdellerde GěneUtlar Yana (Sadece Şamdanlarda Ateşler Yanar, 1979) uzun hikâyesi yorumlanarak, eserde ideoloji ve toplum, yaşam,savaş, ölüm üçgenine felsefi bakış,şahıs ve millet dramatizemi, millî değerler, estetik kategoriler gibikonular ele alınacaktır. Yazarın; savaşı felsefi açıdan değerlendirirken,Sovyetler Birliğinde yaşam sürdüren Tatar, Kırım ve Yakut Türklerinin kaderinindünü ve bugününü cesur bir şekilde dile getirmesi, eserin diğer önemlitarafıdır. Sonuçta; M. Yunus hikâyesinin savaş konusunu işleyen diğer çağdaşyazarlara etkisi hakkında bahsedilecektir.
KW  - Tatar edebiyatı
KW  - II. Dünya Savaşı
KW  - Mirgaziyan Yunus
CR  - GAYNULLİNA, G. (2005). Kěrěş Süz. M. Yunus, Eserler. Kazan: Megarif, 5- 17.YUNUS, M. (2005). “Şemdellerde Gěne Utlar Yana…” (Biyeklekte Kalu)/ Eserler. - Kazan: Megarif, 109 - 253. ZAHİDULLİNA, D. (2015). 1960-1980 Yıllar Tatar Edebiyatı: Yanarış Meydannarı ve Avangard Ězlenüler: Monografiya.  Kazan: Tatar. Kitap Neşr., 383 b.ÇETİN, Ç. (2018). 1990’lı Yıllardan Bugüne Tatar Nesri, Türk Dünyası Çağdaş Edebiyatları El Kitabı, İstanbul: Kesit Yayınları, s. 748 -761.
UR  - https://doi.org/10.30563/turklad.464771
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/600901
ER  -