TY - JOUR T1 - EDİRNE İL MERKEZİNDE 2014-2016 YILLARI ARASINDA DIŞ ORTAM HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ AU - Gül, İbrahim AU - Yorulmaz, Faruk AU - Altınok, Aziz AU - Eskiocak, Muzaffer PY - 2019 DA - May DO - 10.35232/estudamhsd.469796 JF - Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi JO - ESTUDAM Public Health Journal PB - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2564-6311 SP - 131 EP - 142 VL - 4 IS - 2 LA - tr AB - Hava kirliliği önemli bir halk sağlığı riski vesorunudur. Her yıl 4,3 milyon ölüm ev içi hava kirliliğine ve 3.7 milyon ölümdış ortam hava kirliliğine atfedilmektedir. Ayrıca DSÖ tarafından 2012 yılındahava kirliliğine bağlı yaklaşık 7 milyon prematüre ölüm olduğu bildirilmiştir.Bu çalışmada amacımız; Edirne il merkezindeki havakirliliği ölçüm istasyonlarından elde ettiğimiz PM10, PM2.5 ve SO2değerlerinin 2014, 2015 ve 2016 yılları arasındaki farklarını, yaz-kış ve 24saat içindeki değişimlerini incelemektir.Edirne’de SO2’nin 2014, 2015 ve 2016yılları için ortalama değerleri sırasıyla; 33,15 μg/m3 (min. 0-max.596), 24,57 (min. 0- max. 530) ve 27,79μg/m3 (min. 0- max. 365)olarak ve aynı yıllar için PM10 ortalamaları sırasıyla; 54,66 μg/m3(min. 4-max. 877), 54,03 μg/m3(min. 3-max. 728) ve 46,27 μg/m3(min. 0-max. 402) olarak hesaplanmıştır.Her 2 parametre için de yıllar arasındaanlamlı fark saptanmıştır (p<0,001).Edirne’de 2015 yaz döneminde havadaki SO2ortalaması 9 µg/m3 olup, 2015-2016kış döneminde ortalama 37,6µg/m3’tür.Yazın 408 saat, kışın ise toplam 2305 saat DSÖ üst limitlerinin üstünde olupyaz ve kış dönemi arasındaki aşan saat açısından fark istatistiksel olarakönemlidir (X2: 1817 p<0,001).2015 yılında Edirne’de PM10 düzeyiyaz döneminde ortalama 48 µg/m3iken, kış döneminde ortalaması 61,3 µg/m3’tür. Edirne’de; PM10kirliliği açısından AB ve DSÖ kriterleri dikkate alındığında; yaz dönemindetoplam 1357, kış döneminde ise toplam 1937 saat sınır değerlerin üstündedir (X2:142,1 p<0,001).Edirne il merkezinde DSÖsınır değerleri baz alındığında PM10 ve SO2 kaynaklı hava kirliliğimevcut olup kirlilik kış döneminde anlamlı şekilde artmaktadır. Kış döneminkirletici parametrelerinin gün içi seyri, kalorifer yakma ve taşıt yoğunluğununarttığı saatlerle örtüşmektedir. KW - Edirne KW - hava kirliliği KW - sağlık KW - SO2 CR - 1. WHO, Dünya Sağlık Örgütü 68. Dünya sağlık Asamblesi, Cenevre, 23-28 Mayıs 20162. Bayram H, Dörtbudak, Z, Fişekçi F E, Kargın M, Bülbül B.“Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu” Paneli Ardından. Tıp Dergisi, 2006; 33, 105-12.3. Temiz İ, Turgut D. Ankara'daki Hava Kirliliği İçin Zaman Serileri Analizi ve Tahmin: Box-Jenkins Yaklaşımı; 20154. Organization WH. Health effects of particulate matter. Policy implications for countries in Eastern Europe. Caucasus and central Asia. World Health Organization Regional Office for Europe, Copenhagen. 2013.5. havaizleme.gov.tr [İnternet]. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı. [Erişim tarihi: 18.07.2017]. Erişim adresi: www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx. 6. tuik.gov.tr (İnternet). Türkiye İstatistik Kurumu. [Erişim tarihi: 18.07.2017]. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr7. EEA Air Pollution Country Factsheet: Turkey (2014).http://www.eea.europa.eu/themes/air/air-pollution-country-fact-sheets8. WHO, Global Urban Ambient Air Pollution Database; 2016.9. Türkiye'de Hava Kirliliği: Kara Rapor[internet].TÜSAD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from: http://www.solunum.org.tr/haber/675/turkiyede-hava-kirliligi-kara-rapor.html 10. Nefes Alamıyoruz: Partikül Madde Emisyonları Açısından Türkiye’de Hava Kirliliği [internet].TTD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from: http://www.toraks.org.tr/news.aspx?detail=3772 11. EEA, Air quality in Europe -2016 report12. Clancy L, Goodman P, Sinclair H, Dockery DW. Effect of air-pollution control on death rates in Dublin, Ireland: an intervention study. The lancet. 2002;360(9341):1210-4.13. Clancy L, Goodman P, Sinclair H, Dockery DW. Effect of air-pollution control on death rates in Dublin, Ireland: an intervention study. The lancet. 2002;360(9341):1210-4.14. Organization W.H., Regional Office for Europe; 2016. WHO Expert Consultation: Available evidence for the future update of the WHO Global Air Quality Guidelines (AQGs). Meeting report. Bonn, Germany, 29 September-1 October 201515. Riordan D, Adeeb F. Air quality monitoring for sulfur dioxide in metropolitan Adelaide. 2004: Environment Protection Authority16. Chen TM, Gokhale J, Shofer S, Kuschner WG. Outdoor air pollution: nitrogen dioxide, sulfur dioxide, and carbon monoxide health effects. The American journal of the medical sciences. 2007;333(4):249-56.17. Durmisevic S, Durmisevic-Serdarevic J, Ahmetovic N, Sivic S, Lelic M. The correlation of average monthly ambient sulfur dioxide concentration and the use of inhalation bronchodilators in children. Medicinski glasnik : official publication of the Medical Association of Zenica-Doboj Canton, Bosnia and Herzegovina.18. Iwasawa S, Nakano M, Tsuboi T, Kochi T, Tanaka S, Katsunuma T, et al. Effects of sulfur dioxide on the respiratory system of Miyakejima child residents 6 years after returning to the island. International archives of occupational and environmental health. 2015;88(8):1111-8.19. Kan H, Wong CM, Vichit-Vadakan N, Qian Z. Short-term association between sulfur dioxide and daily mortality: the Public Health and Air Pollution in Asia (PAPA) study. Environ Res. 2010;110(3):258-64.20. Ünsal A, Metintaş M, Öner S, İnan OÇ. Eskişehir’de hava kirliliği ve bazı hastalıklar nedeniyle acil başvuruların incelenmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 1999; 47: 449-455.21. Fişekçi F, Özkurt S, Başer S, et al. Effect of air pollution on COPD exacerbations. Eur Respir J, 1999; 14 Suppl 30: 393s UR - https://doi.org/10.35232/estudamhsd.469796 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/715390 ER -