TY  - JOUR
T1  - BİR MUHADDÎSİN GÖZÜYLE FIKIH VE FAKÎH
AU  - Eşit, Yusuf
PY  - 2018
DA  - December
Y2  - 2018
DO  - 10.26791/sarkiat.477422
JF  - Şarkiyat
PB  - Şarkiyat Araştırmaları Derneği
WT  - DergiPark
SN  - 1308-9633
SP  - 1653
EP  - 1668
VL  - 10
IS  - 4
LA  - tr
AB  - Hicri Beşinci asırda Bağdat’ta yaşamışolan El-Hatîb el-Bağdâdî İslâmî ilimlerin birçok alanında eserleri olmaklabirlikte hadis alanında meşhur olmuştur. Onun yaşadığı asırda İslamî ilimler teşekküllerinitamamlamıştır, her ilmin kendine has literatür ve dili gelişmiştir. Bununla beraberİslâmî ilimler bir bütünün parçaları olmaları hasebiyle bir biriyle ilişki veirtibatları bulunmaktadır. El-Hatîb el-Bağdâdî bir muhadîs olmasına rağmensadece rivayetle ilgilenmenin bir bütün olan İslamî ilimlerden kast edilenmeyvenin vermesinde eksik kalmasına sebep olduğunu görmüştür. O hem rivayetehem de dirayete önem vermiş, bu anlamda dönemin sadece rivayetle ilgilenen muhaddislerinedirayetle ilgilenmelerini de tavsiye etmiştir. El-Hatîb el-Bağdâdî’nin hadisçiözelliğini belirgin bir şekilde yansıttığı El-Fakîh ve’l-Mütefakkîh adlıusûl eserinde bu anlayışı görülebilmektedir. O, insanlar arasında Peygamber’ingerçek varisi olarak fakihleri görmektedir. Bu sonuca fıkıhta rivayet vedirayetin beraber olması özelliğinden ötürü varmaktadır. Rivayet ilimleri olanhadis ve tarihte önemli eserler bırakan El-Hatîb el-Bağdâdî’nin dirayete devurgu yapması önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu çalışma onun fıkıh ve fakihalgısına odaklanmaktadır.
KW  - Fıkıh
KW  - Fakîh
KW  - Muhaddis
KW  - el-Hatîb el-Bağdâdî
CR  - Arpaguş, Hatice K, “Bir Telif Türü Olarak İlmihal Tarihi Geçmişi ve Fonksiyonu”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 22, s. 25-56. Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdillâh b. Yûsuf et-Tâî en-Nîsâbûrî,  el-Varakât, thk. Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Lübnan 2010.       …….., el-Burhân, thk. Abdülazîm ed-Dîb, 1. Baskı, Katar h.1399.……...,Ğiyâsü’l-Ümem fi’t-Tiyâsi’z-Zülem, thk. Abdü’l-Azim Mahmud ed-Dîb, Darü’l-Minhâc, Beyrut 2011.EŞİT, Davut. Hicrî IV-V. Asırlarda Irak-Horasan’da Şâfi‘î Fıkıh Usûlünün Gelişimi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,  Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2017.Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed, el-Mustasfâ, thk. Muhammed Abdüsselam Abdüşşafî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, y.y 1993.El-Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit b. Ahmed b. Mehdî el-Bağdâdî, Tarîhu Bağdâd, thk. Beşâr ‘Avâd Ma‘rûf, Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 2002.…………..., el-Fakîh ve’l-Mütefakkîh, thk. Ebû Abdirrahman Adil b. Yusuf. 1. Baskı,  Dârü İbni’l-Cevzî, Suud 1996.……………, Nasîhatu Ehli’l-Hadîs, thk. Abdülkerîm Ahmed el-Vüreykât, 1. Baskı, Mektebetü’l-Menâr, ez-Zerkâ h.1408.İbn Fûrek, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen el-İsfahânî en-Nîsâbûrî, Kitâbü’l-Hudûd fi’l-Usûl, 1. Baskı, Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 1999. İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İsmâîl b. Ömer b. Kesîr b. el-Kureşî el-Basrî ed-Dımaşkî eş-Şâfiî, el-Bidâye ve’n-Nihâye, thk. Ali Şirî, 1. Baskı, Dâru İhyâyi’t-Türâsi’l-Arabî, y.y 1412/1998.İbnü’l-Cevzî,  Ebû’l-Ferec Cemâluddin Abdurrahman b. Ali, el-Muntazam fi Tarîhi’l-Mülûk ve’l-Ümem, thk. Muhammed Abdülkadir ‘Atâ-Mustafâ Abdulkadir ‘Atâ, 1. Baskı, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1412/1992.Kandemir, Mehmet Yaşar “Hatîb el-Bağdâdî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1997, XVI, ss. 452-460Ömerî, Ekrem Ziyâ, Mevâridu’l-Hatîbi’l-Bağdâdî fi Târihi Bağdâd, Dâru Tîbe, Riyad 1985.Sarı, Necmi, el-Hatîb el-Bağdâdî ve Hadîs İlmindeki Yeri, 1. Baskı, Ümmülkura Yayınevi, İstanbul 2003.Sem‘ânî,  Abdülkerim b. Muhammed b. Mansûr et-Temimî, el-Ensâb, thk. Abdurrahman b. Yahya el-Mua‘llimî ve diğerleri, 1. Baskı, Meclisu Dâiretü’l-Me‘arifi’l-Osmaniyye, Haydarâbâd 1412/1962.Şirâzî, Ebû İshâk Cemâlüddîn İbrâhîm b. Alî b. Yûsuf, el-Lüma‘ fi Usûli’l-Fıkh, thk. Abdülkâdir el-Hatîb el-Hasanî, 1. Baskı, Dârü’l-Hadîs el-Kâtaniye, Beyrut 2013.Tahhân, Mahmud, el-Hâfız el-Hatîb el-Bağdâdî ve Eseruhu fi ‘Ulûmi’l-Hadîs, Dâru’l-Kur’an’i’l-Kerîm, Beyrut 1981. Takıyüddin es-Sübkî, Tâcüddîn Abdülvehhâb, Tabkâtü’ş-Şâfi‘iyyetü’l-Kübrâ, thk. Mahmud muhammed et-Tanâhî, Abdü’l-Fettâh. 2. baskı, y.y h.1413.Ubeydî,  Abbâs Ali Hamid, el-Menhecü’l-Usûlî li’l-Hatîb el-Bağdâdî fi Kitâbihi el-Fakîh ve’l-Mütefakkîh, Merkezü’l-Buhûs ve’d-Dirasât el-İslâmiyye, Irak 2012.Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî el-Fârikî ed-Dımaşkî,  Tezkîretü’l-Hüffâz, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1419/1998.….….Târîhu’l-İslâm ve Vefeyâtü’l-Meşâhir ve’l‘Alâm, thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf, Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 2003.……... Siyeru A‘lâm’in-Nübelâ, Dârü’l-Hadîs, Kahire 1427/2006.Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Alî b. Fâris ed-Dımaşkî, el-A‘lâm, 15. Baskı, Dârü’l-İlim li’l-Melâyîn, Beyrut 2002.
UR  - https://doi.org/10.26791/sarkiat.477422
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/612108
ER  -