TY  - JOUR
T1  - HALİDE EDİB’İN “HAMLET”İ: İNGİLİZ EDEBİYATI SEMİNER MESAİSİNDEN SHAKESPEARE KÜLLİYATI
TT  - HALİDE EDİB’S “HAMLET”: COMPLETE WORKS OF SHAKESPEARE  IN ENGLISH LITERATURE SEMINAR WORK
AU  - Araboğlu, Aslı
PY  - 2019
DA  - July
Y2  - 2019
DO  - 10.21547/jss.490511
JF  - Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - GAUN-JSS
PB  - Gaziantep Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0094
SP  - 990
EP  - 1003
VL  - 18
IS  - 3
LA  - tr
AB  - WilliamShakespeare’in trajediyi işlediği ve en etkileyici oyunlarından biri olan Hamlet bir çok kez Türkçeye tercümeedilmiş ve yayımlanmıştır. İstanbul Üniversitesi İngiliz Edebiyatı Seminerininbir parçası olarak oluşturulan, Halide Edib Adıvar ve öğrencisi Vahit Turhan’ın1941 yılında yaptığı Hamlet çevirisi ise, çevirinin yanı sıra bilgilendirici ekbir bölümle okura daha çok eğitici bir eser özelliğiyle ulaşmaktadır. Kaynak metnin yazarından, esere, metninkarakter analizine kadar detaylı bilgilerin de yer aldığı çeviri eser bir“külliyat” olarak hazırlanmıştır. Hamlet’in o dönemde yapılan diğerçevirilerinden farklı olarak çevirmenler “bir mukaddime ile notlar”eklemişlerdir. Bunun yanı sıra çeviriye yazdıkları “ilk söz”, kullandıkları“dipnotlar” ve çeşitli çeviri stratejileriyle de özellikle Türkçeye özgüifadeleri seçerek görünür olmayı tercih etmişlerdir denebilir. Hamletçevirisinden öte okura, yazar Halide Edib’in “Hamlet” eseri izlenimi verildiğidüşünülmektedir. Halide Edib çevirmen kimliğinin yanı sıra yazar kimliği ile demetni şekillendirmektedir. Okurun çeviri eseri okumadan önce eserin yazıldığıdönem, yazar, karakterler, metin içi göndermeleri okuyarak bilgisel yöndendonanımlı bir hale gelmesi beklenmektedir. Dolayısıyla çeviride okurun metniyeterince anlamasını engelleyecek bir ihtimal bu şekilde ortadan kaldırılmayaçalışılmıştır. Bu çalışmada özgün metnin çevirisi dışında çeviri esereçevirmenler tarafından eklenen yan metinler (ilk söz, mukaddime ve dipnotlar)Gérard Genette’in metinlerarası ilişkileri açıklamak için önerdiği“Metinsel-Aşkınlık Kuramı”nda bahsettiği yan-metinsellik (paratextuality)temelinde ele alınacaktır. Yan metinlerin eserin çevrilmek için seçilmesininnedenlerini ortaya koyduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın kuramsal temelini iseGideon Toury’nin norm ve kısıtlamaları esas alan, erek odaklı kuramıoluşturacak ve çalışmada “Çeviri Normlarının Doğası ve Çevirideki Rolü” (“TheNature and Role of Norms in Translation”) başlıklı makalesi esas alınacaktır.Yan metinsel öğeler ile çeviri sürecini yönlendiren normlar tespit edilmeyeçalışılacaktır. Bu kapsamda özgün metnin, yan-metinler ve çeviri metinsayesinde nasıl bir “Külliyat”a dönüştüğü üzerinde durulacaktır. Çeviriçözümlerinden örnekler alınarak, “ilk söz” ve “mukaddime”de yer verilen öncülnormların ve süreç öncesi normların ne derece uygulandığı belirlenecektir. Bubağlamda bu çalışmanın amacı “yan-metinsel öğeler” sayesinde çevirmenin yazarkimliği ile metni nasıl şekillendirdiğini göstermek olacaktır.
KW  - metinlerarasılık
KW  - yan-metinsellik (paratextuality)
KW  - normlar
N2  - Hamlet which isa typical Shakespearean tragedy and which is one of the most fascinating plays ofhim has been translated into Turkish many times and published by differentpublishing houses. Translation of Hamletby the author and translator Halide Edib Adıvar and her student Vahit Turhan (1941)reaches to the reader as a kind of an educative text with its informativeintroduction part in addition to the translation. Translation which alsoincluded detailed information about the author, the main text and the characteranalysis was prepared as “a complete work” (külliyat). Translators added noteswithin an introduction part (mukaddime) as distinct from other translations atthat period. Besides, it can be said that by choosing Turkish wordsspecifically and adding “preface” (ilk söz), “endnotes” and using varioustranslation strategies, they preferred to be more visible. It’s thought thatthe impression of reading Halide Edib Adıvar’s Hamlet is given to the reader in addition to reading thetranslation of Hamlet. Halide Edib Adıvarshapes the text with both her translator and author identity. It’s expectedfrom the readers that, they would become equipped with the period, the author,characters and intertextual references by reading these paratexts. Thus it wastried to avoid any probability of not being comprehended by the reader in thatway. In this study, paratexts (introduction, preface and endnotes) that wereadded to the main text apart from the translation will be handled withparatextuality based on Gérard Genette’s Transtextual Theory. Paratexts arethought to present the reason of why the source text has been selected.Accordingly the theoretical side of this study is based on Gideon Toury’stheory about norms and limitations and his article of “The Nature and Role ofNorms in Translation” will be used at this study. Norms that rules thetranslation process will be tried to be identified by using paratexts. Withinthis scope, how the source text was transformed to “a complete work” by usingparatexts and target text will be discussed. Through getting samples fromtranslation solutions, initial and preliminary norms which were placed in“preface” (ilk söz) and “introduction” (mukaddime) will be specified. In thisregard the aim of this study is to show how the text can be shaped by theauthor identity of the translator with paratexts.
CR  - Bengi-Öner, Işın (2001). Çeviri Kuramlarını Düşünürken, İstanbul: Sel Yayıncılık.
CR  - Edib, H., Turhan, V. (1941). Hamlet. İngiliz Edebiyatı Seminer Mesaisinden Shakespeare Külliyatı No:1. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Neşriyatından No.155. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası
CR  - Edib, H, (1942). Tenkidi Tenkid. Tercüme. (19 Temmuz 1942) sayı: 14 Cilt: 3 Maarif Vekilliği Neşriyat Müdürlüğü, Ankara: Maarif MatbaasıNutku, Ö . (1972). Çağdaş Hamlet. Tiyatro AraştırmalarıDergisi,.3, 107-118
CR  - Paker, S. (1986).  Türkçe’de ilk Hamlet çevirileri (Saliha Paker, Türkiye’de Hamlet, New Comparison, No.2 1986, Londra ss 89-105 – Metis Çeviri s 20 İngilizceden çeviren Güzin Özkan)
CR  - Shakespeare ,W.  (1999). The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmak electronic source. 17 Ekim 2017 tarihinde https://www.w3.org/People/maxf/XSLideMaker/hamlet.pdf sitesinden alınmıştır.
CR  - Venuti, L. (1995). Translator’s Invisibility: A History of Translation. London and New York: Routledge.
UR  - https://doi.org/10.21547/jss.490511
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/748875
ER  -