TY  - JOUR
T1  - Geleneksel Yöntemle Açılan Karayolu Tünellerinde Çalışanların Gürültü Maruziyetlerinin Değerlendirilmesi
TT  - Assessment of Noise Exposure Among Workers in Highway Tunnels Constructed by Conventional Method
AU  - Akbay, Deniz
AU  - Altındağ, Raşit
AU  - Şengün, Nazmi
PY  - 2019
DA  - December
DO  - 10.2339/politeknik.495339
JF  - Politeknik Dergisi
PB  - Gazi Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-9429
SP  - 1053
EP  - 1060
VL  - 22
IS  - 4
LA  - tr
AB  - Gürültü; istenmeyen, hoşa gitmeyen,rahatsız edici ses olarak tanımlanmaktadır. İnsanların işitme fonksiyonlarınıolumsuz etkilemenin yanında diğer vücut işlevlerinin de olumsuz etkilenmesineneden olmakta, sözel iletişimi ve tehlike uyarılarının algılanmasınıengellemektedir. Bu nedenle çalışma ortamındaki gürültü düzeyinin belirlenmesihem iş sağlığı ve güvenliği hem de çalışanların verimi açısından önemlidir.Bu çalışma kapsamında, AntalyaKemer’de açılan Altan Ayağ Tüneli inşaatındaki farklı operasyonel faaliyetlerdeoluşan gürültü düzeylerinin ölçülerek mevzuatta izin verilen sınır değerleriçinde olup olmadıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için öncelikle butünel inşaatındaki gürültü kaynakları belirlenmiş ve tünel güzergâhı boyuncagürültü düzeyi ölçümleri alınmıştır. Gürültü düzeyi ölçümlerinden elde edilenveriler tünel içinde çalışmanın yapıldığı farklı kaya birimleri için ayrı ayrıdeğerlendirilmiştir. Yapılan gürültü ölçümleri sonucunda en yüksek maruziyetdeğerinin 110,9 dB(A) değeri ile püskürtme beton uygulamasında, en düşükmaruziyet değerinin ise 79,4 dB(A) ile hafriyat işleminde ve 79,4 dB(A) ilekaya saplaması enjeksiyon işleminde oluştuğu belirlenmiştir. Kazı, püskürtmebeton ve delik delme işlemlerinde çalışanların maruziyet sınır değerininüzerinde gürültüye maruz kaldığı tespit edilmiştir. Hafriyat, çelik hasırmontajı ve kaya saplaması enjeksiyon işleminde çalışanların minimum maruziyeteylem değeri olan 80 dB(A) değerinin altında, iksa montajında çalışanların isebu değerin üzerinde gürültüye maruz kaldığı belirlenmiştir. Maruziyet sınırdeğerinin aşıldığı iş kalemlerinde gürültüye karşı önlem olarak kulakkoruyucuların ışıklı ikaz sistemleri ile birlikte kullanılması önerilmiştir.
KW  - İş sağlığı ve güvenliği
KW  - gürültü ölçümü
KW  - tünel
KW  - madencilik
N2  - Noise is defined as unwanted, unpleasant, disturbingsound. Besides affecting the hearing function and the other body functionsadversely, it prevents verbal communication and the perception of hazardouswarnings. Therefore, it is important to determine the noise levels at work bothfor the occupational health and safety and performance of the employees. In the scope of this study, it was aimed to find outif the noise levels, measured during different operational activities of theconstruction of Altan Ayağ Tunnel located in Kemer, Antalya, were within thepermitted limits in the regulation. Thus, noise sources were determined andnoise levels were measured along the tunnel route. The data obtained from noiselevel measurements were evaluated separately for different types of rock unitsin which tunnelling was performed. As a result of the noise measurements, themaximum exposure value was identified as 110.9 dB(A) in the shotcreteapplication, the lowest exposure value was identified as 79.4 dB(A) in the excavationprocess and 79.4 dB(A) in the rock bolt injection process. It was determinedthat the workers in the excavation, shotcrete and drilling operations wereexposed to noise above the exposure limit value. Workers in the earth moving,mesh reinforcement and rock bolt injection processes were exposed to noisebelow 80 dB(A), which is the minimum exposure action value, while those workingin the steel timbering application were exposed to noise above this value. Itwas suggested that, warning lamps should be used in company with earmuffs as aprecaution against noise in operational activities where exposure limit valueis exceeded.
CR  - [1] https://www.ilo.org/global/topics/safety-and-health-at-work/lang--en/index.htm, 21.11.2018.
CR  - [2] http://www.osha.eu.int, 21.11.2018.
CR  - [3] http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/sgk_istatistik_yilliklari, 21.11.2018.
CR  - [4] Çınar, İ., “Madencilikte Gürültü Analizi, Modellenmesi ve Haritalanması”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, (2005).
CR  - [5] Fişne, A., “Türkiye Taşkömürü Kurumu Ocaklarında Gürültü Koşullarının İncelenmesi, Etkilenme Düzeylerinin İstatistiksel Analizi ve Risk Değerlendirmesi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2008).
CR  - [6] Sezek, H., “İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Gürültü Ölçümleri, Kişisel Maruziyet Hesaplama, Kullanılacak Kulak Koruyucu Seçimi”, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 9 (44), 10-13, (2009).
CR  - [7] Ünver, B., “Madencilik faaliyetleri sırasında oluşan gürültünün işçi sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin incelenmesi”, Uluslararası Madencilikte İşçi Sağlığı ve Çevre Konferansı, 83-98, Ankara, (1995).
CR  - [8] Çakar, Y., “İşyerlerinde gürültü, titreşim ve ışınların insan sağlığına zararları ve koruma”, Mühendis ve Makina Dergisi, 29 (336), 1-2, (1988).
CR  - [9] Suter, A. “An occupational noise primer”, Professional Safety, 39 (10), 22-23, (1994).
CR  - [10] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik, Ankara, (2013).
CR  - [11] Çakır, A., “Ankara’da Mobilya İmalatı Yapan 7 Fabrikada Gürültü Düzeylerinin Saptanması ve Gürültüye Bağlı İşitme Kayıplarının İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2010).
CR  - [12] Yüksel, H., “Türkiye’de Bazı Maden Makinalarında Gürültü Ölçümü ve Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sivas, (2017).
CR  - [13] Erarslan, O., “Noise Monitoring and Control at the A.L.I. Soma Coal Region in Eynez Mine”, Master Thesis, Dokuz Eylül University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, İzmir, (1995).
CR  - [14] Sharma, O., Mohanan, V. and Singh, M., “Noise Emission Levels in Coal Industry”, Applied Acoustics, 54 (1), 1-7, (1998).
CR  - [15] Şahin, K., “Aydın Linyit İşletmesinde Gürültü Seviyesinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, (1998).
CR  - [16] Şensöğüt, C., and Eralp, H., “Ömerler Yeraltı Ocağındaki Gürültü Ölçümleri ve Öneriler”, Türkiye 11. Kömür Kongresi, Bartın-Amasra, 43-52, (1998).
CR  - [17] Çetin, O., “OAL’de Gürültüye Bağlı İşitme Kayıplarının İncelenmesi”, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Dergisi, Eylül-Aralık, 39-45, (2000).
CR  - [18] Ediz, İ.G., Beyhan, S., Akçakoca, H., ve Sarı, E., “Madencilikte Gürültüye Bağlı İşitme Kayıplarının İncelenmesi” Türkiye 13. Kömür Kongresi, Zonguldak, 13-22, (2002).
CR  - [19] McBride, D. I., “Noise-induced Hearing Loss and Hearing Conservation in Mining”, Occupational Medicine, 54 (5), 290-296, (2004).
CR  - [20] Şensöğüt, C. ve Çınar, İ., “Açık Ocaklarda Gürültü Yayılımının Geliştirilen Bir Model ile İncelenmesi”, Madencilik, 45 (3), 27-33, (2006).
CR  - [21] Şensöğüt, C. and Çınar, İ., “An Empirical Model for the Noise Propagation in Open Cast Mines - A Case Study”, Applied Acoustics, 68 (9), 1026-1035, (2007).
CR  - [22] Şensöğüt, C., “Occupational Noise in Mines and Its Control – A Case Study”, Polish Journal of Environmental Studies, 16 (6), 939-942, (2007).
CR  - [23] Erol, İ. ve Su, O., “Mekanize Bir Yeraltı Maden İşletmesinde Gürültü Seviyelerinin İncelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30 (2), 191-200, (2015).
CR  - [24] Parnell, J., “Acoustic Signature of Open Cut Coal Mines” Proceedings of Australian Acoustical Society Conference, Hunter Valley, Australia, (2015).
CR  - [25] Dereköy, F.S., “Bir Mermer Fabrikasındaki Gürültünün Çalışan İşçiler Üzerindeki Odyolojik Etkileri”, Kulak Burun Boğaz Klinikleri, 2 (1), 7-10, (2000).
CR  - [26] Şengün N., Altındağ R., Demirdağ S. ve  Koççaz C.E., “Mermer İşleme Fabrikalarında Oluşan Gürültü Kirliliğinin İşçi Sağlığı ve İlgili Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi”, İ.T.Ü. 12. Endüstriyel Kirlenme Kontrolü Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 427-432, (2010).
CR  - [27] Çınar İ., ve Şensöğüt C., “Mermer Hazırlama Tesislerinde Oluşan Gürültünün İşçiler Üzerindeki Maruziyet Değerlerinin Belirlenmesi”, Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, Adana, Adana, 335-344, (2015).
CR  - [28] Taştan H.T., “Granit Fabrikalarında Gürültü Maruziyetinin Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara, (2016).
CR  - [29] Ergün, F., Toprak, R. ve Aktürk, N., “Açık Ocak Maden İşletmelerinin Neden Olduğu Çevresel Gürültü”, Hacettepe Üniversitesi Çevre Bilimleri, 6, 1-9, (2004).
CR  - [30] Mutlu, A., “Madencilikte Gürültüye Bağlı İşitme Kayıplarının Tespiti: Taş Kırma Eleme Tesisi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, (2010).
CR  - [31] Kosała, K. and Bartłomiej, S., “Analysis of Noise Pollution in an Andesite Quarry with the Use of Simulation Studies and Evaluation Indices”, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 22 (1), 92-101, (2016).
CR  - [32] Toppila, E., Pyykkö, I. and Pääkkönen, R., “Evaluation of The Increased Accident Risk From Workplace Noise”, Finnish Institute of Occupational Health International Journal Of Occupational Safety And Ergonomics, 15 (2), 155–162, (2009).
CR  - [33] Aybek, A. ve Arslan, S., “Bazı Tarıma Dayalı Sanayi Kuruluşlarında Gürültü Düzeyleri”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 8 (2), 121-127, (2005).
CR  - [34] Engel, J.R. and Kosala, K., “Sources of Vibroacoustic Hazards in Open-Pit Mines of Mineral Raw Materials”, Archives of Acoustics, 32 (2), 251-262, (2007).
CR  - [35] Kovalchik, P.G., Duda F.T. and Harper G.S., “Technique for estimating the sound power level radiated by pneumatic rock drills and the evaluation of a CSIR prototype rock drill with engineering noise controls”, The Journal of The Southern African Institute of Mining and Metallurgy, 100, 295-299, (2009).
CR  - [36] Çınar İ., and Şensöğüt C., “Evaluation of Noise Measurements Performed in Mining Sites for Environmental Aspects”, International Journal of Environmental Research, 7 (2), 383-386, (2013).
CR  - [37] Pleban, D., Piechowicz, J. and Kosała, K., “The Inversion Method in Measuring Noise Emitted by Machines in Opencast Mines of Rock Material”, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 19 (2), 321–331, (2013).
CR  - [38] Akbay, D., “Antalya-Kemer-Tekirova Karayolu Güzergahında Bulunan Altan Ayağ Tünelindeki (T3 Tüneli) Delik Delme Performans Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimler Üniversitesi, Isparta, (2013).
CR  - [39] Özmen, A., “Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik Hükümlerinin Örneklerle ve Saha Uygulamalarıyla Açıklanması”, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, (2014).
CR  - [40] Öztürk N., “Açık işletmelerde ağır iş makinesi operatörlerinin gürültü, titreşim ve toz maruziyetlerinin değerlendirilmesi”, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara, (2016).
CR  - [41] Erdem B., Duran Z., Doğan T. ve Yüksel H., “Açık Maden İşletmelerindeki İş Makinesi Operatörlerinin Gürültü Maruziyetinin İncelenmesi”, Bilimsel Madencilik Dergisi, 56 (4), 148-165, (2017).
CR  - [42] Ziel, A., “Noise in Measurements”, John Wiley & Sons Inc., ISBN 978-0471898955, New York, (1976).
CR  - [43] Özgüven, N., “Endüstriyel Gürültü Kontrolu”, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yayını, No.118, Ankara, 1986.
CR  - [44] Baranek, L.L. and Ver, I.L., “Noise and Vibration Control Engineering; Principles and applications”, John Wiley & Sons Inc., ISBN 978-0-471-44-942-3, New York, (1992).
CR  - [45] Malchaire, J., “Sound measuring instruments, in Occupational Exposure to Noise: Evaluation, Prevention and Control”, pp.125-140, Eds. Goelzer, B., Hansen, C.H., Sehrndt, G.A., Publication Series from the Federal Institute for Occupational Safety and Health, Document published on behalf of the World Health Organization-Dortmund, Berlin, (2001).
CR  - [46] Barron, R.F., “Industrial Noise Control and Acoustics”, Marcel Dekker Inc., ISBN: 0-8247-0701-X, New York, (2003).
CR  - [47] Michael, P.L. and Michael, K.L., “Noise Measurement in Occupational Hearing Loss”, 3th Edition, pp.617-640, Eds., Sataloff, R.T. and Sataloff, J., CRC Press Taylor & Francis Group, New York, (2006).
CR  - [48] Camkurt, M.Z., “İşyeri çalışma sistemi ve işyeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20 (6), 80-106, (2007).
CR  - [49] Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Hava Yönetimi Dairesi Başkanlığı, Çevresel Gürültü Ölçüm ve Değerlendirme Kılavuzu, Ankara, (2011).
CR  - [50] Pathak, K., “Modelling and Prediction of Environmental Noise Levels Near Mechanised Surface Mines and Quarries”, PhD Thesis, Imperial College, London, (1996).
UR  - https://doi.org/10.2339/politeknik.495339
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/644473
ER  -