TY - JOUR T1 - 8x8 EKMEKLİK BUĞDAY DİALLEL MELEZ F3 POPÜLASYONUNDA HETEROSİS VE HETEROBELTİOSİSİN SAPTANMASI TT - Estimation of Heterosis and Heterobeltiosis in an 8x8 Diallel Cross Bread Wheat F3 Population AU - Dumlupınar, Ziya AU - Güngör, Hüseyin AU - Dokuyucu, Tevrican AU - Filiz, Ertuğrul AU - Ocaktan, Harun AU - Uysal, Ayşenur AU - Erdinçoğlu, Gökhan AU - Akkaya, Aydın PY - 2018 DA - December Y2 - 2018 DO - 10.33724/zm.495798 JF - Ziraat Mühendisliği PB - Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği WT - DergiPark SN - 2651-4494 SP - 5 EP - 13 VL - 0 IS - 366 LA - tr AB - F1 kademesinde ortaya çıkan melez azmanlığıaynı zamanda F3 popülasyonlarında da önemlidir. Bu çalışma,farklı orijin ve tarımsal özelliklere sahip 8 ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotipi (Midas,As-14, Rumeli, Esperia, Gl-14, Krasunia odes’ka, Masaccio ve Lucilla) ilebunların 28 F3 melezini içeren 8x8 yarım diallel melez ekmeklikbuğday popülasyonunda, verim ile ilgili özellikler açısından; heterosis veheterobeltiosis değerlerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Melezlerin veebeveynlerin yer aldığı deneme, 2016-2017 yılında Lüleburgaz/Kırklareli çiftçikoşullarında 4 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme deseninde kurulmuştur.Pozitifheterosis ve heterobeltiosis değerleri, hemen hemen tüm popülasyonlardaincelenen özelleiklerin tümünde tespit edilmiştir. Başakuzunluğu için, % 28.76 heterosis ile % 22.73 heterobeltiosis; başakta başakçıksayısı için, % 10.75 heterosis ile % 5.51 heterobeltiosis; başakta tane sayısıyönünden, % 25.46 heterosis ile % 16.52 heterobeltiosis; başaktaki taneağırlığı için, % 46.66 heterosis ile % 31.61 heterobeltiosis; bitki tane verimiiçin, % 46.92 heterosis ile %32.20 heterobeltiosis değerleri bulunmuştur. KW - diallel melezleme KW - ekmeklik buğday KW - heterosis KW - verim unsurları N2 - Hybrid vigorwhich often observed in F1 plants is also important in F3generations. Eight bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes (Midas, As-14, Rumeli, Esperia, Gl-14, Krasuniaodes’ka, Masaccio and Lucilla) from both different origins and agricultural traits were crossedin a half diallel cross and evaluated for heterosis and heterobeltiosis in F3populations for some yield components. Theexperiment was conducted in a randomized complete blocks design with fourreplications in Lüleburgaz/Kırklareli under farmer conditions in 2016-2017cropping year. Positive heterosis and heterobeltiosis values wereobserved for all investigated traits in almost all crosses. The values ofheterosis and heterobeltiosis for spike length, spikelet number per spike,grain number per spike, grain weight per spike and grain yield per plant rankedbetween 28.76 and 22.73%; 10.75 and 5.51%; 25.46 and 16.52%; 46.66 and 31.61%;46.92 and 32.20%, respectively. CR - 1. Anonim 2017. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 15 Eylül 2017). CR - 2. Kutlu İ, Balkan A, Bilgin O 2015. Analysis of Population Differences and Inheritance of Some Spike Characteristics in Bread Wheat. KSU J. Nat. Sci., 18(4): 40-47. CR - 3. Dumlupınar Z, Karakuzulu H, Demirtaş MB, Uğurer M, Gezginç H, Dokuyucu T, Akkaya A 2015. A Heterosis Study for Some Agronomic Traits in Oat. Journal of Agricultural Sciences, 21(3):414-419. CR - 4. Soylu S 1998. Orta Anadolu Şartlarında Makarnalık Buğday Islahında Kullanılabilecek Uygun Ebeveyn ve Melezlerin Çoklu Dizi (Line x Tester) Yöntemi ile Belirlenmesi. Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. CR - 5. Yağdı K, Karan Ş 2000. Ekmeklik Buğdayda (Triticum aestivum L.) Melez Gücünün Saptanması. Turk. J. Agric. For., 24: 231-236. CR - 6. Rasul I, Khan AS, Ali Z 2002. Estimation of Heterosis for Yield and Some Yield Components in Bread Wheat. International Journal of Agriculture and Biology, 4(2): 214-216. CR - 7. Farooq J, Khaliq I 2004. Estimation of Heterosis and Heterobeltiosis of Some Quantitative Characters in Bread Wheat Crosses. Asian Journal of Plant Sciences, 3(4): 508-511. CR - 8. Yıldırım M 2005. Seçilmiş Altı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşidinin Diallel F1 Melez Döllerinde Bazı Tarımsal, Fizyolojik ve Kalite Karakterlerinin Kalıtımı Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 290 s., Adana. CR - 9. Aydoğan Çifci, E, Yağdı K 2007. Ekmeklik Buğdayda (Triticum aestivum L.) Diallel Melez Analizi ile Bazı Agronomik Özelliklerin İncelenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 13(4): 354-364. CR - 10. İlker E, Aykut Tonk, F, Tosun, M 2010. Heterosis for Yield and Its Components in Bread Wheat Crosses Among Powdery Mildew Resistant and Susceptible Genotypes. Pak. J. Bot., 42(1): 513-522. CR - 11. Jaiswal KK, Pandey P, Marker S, Anurag PJ 2010. Heterosis studies for improvement in yield potential of wheat (Triticum aestivum L.). AAB Bioflux, 2(3): 273-278. CR - 12. Kumar A, Mishra VK, Vyas RP, Singh V 2011. Heterosis and Combining Ability Analysis in Bread Wheat (Triticum aestivum L.). Journal of Plant Breeding and Crop Science, 30(10): 209-217. CR - 13. Taner S. Sade B 2012. Kuru Şartlarda 5x5 Yarım Diallel Ekmeklik Buğday Melez Popülasyonunda Kombinasyon Yetenekleri ve Heterosis Değerlerinin İncelenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(4): 1-10. CR - 14. Kalhoro FA, Rajpar AA, Kalhoro SA, Mahar A, Ali A, Otho SA, Soomro RN, Ali F, Baloch ZA 2015. Heterosis and Combing Ability in F1 Population of Hexaploid Wheat (Triticum aestivum L.). American Journal of Plant Sciences, 6: 1011-1026. CR - 15. Yazıcı E 2015. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) 7x7 Yarım Diallel Melez F2 Döllerinde Bazı Tarımsal ve Kalite Özellikleri İçin Heterosis ve Kombinasyon Yeteneklerinin Tahmin Edilmesi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 137 s., Tekirdağ. CR - 16. Baloch M, Baloch AW, Siyal NA, Baloch SN, Soomro AA, Baloch SK, Gandahi N 2016. Heterosis Analysis in F1 Hybrids of Bread Wheat. Sindh University Research Journal, 48(2): 261-264. CR - 17. Singh S, Kumar A, Kr. Singh M 2016. Hybrid Performance and Heterosis for Yield and Yield Contributing Traits in Bread Wheat (Triticum aestivum L.). International Journal of Current Research, 8(06): 33177-33181. CR - 18. Chang MS, Smith JD 1967. Diallel Analysis of Inheritance of Quantitative Characters in Grain Sorghum. I.Heterosis and Inbreding Depression. Can.J.Genet.Cytol., 9:44-51. CR - 19. Fonseca SM, Patterson FL 1968. Hybrid Vigor in a Seven Parent Diallel Cross in Common Winter Wheat (Tiriticum aestivum L.). Crop Sci., 8(1): 85-88. CR - 20. Tulukcu E, Sade B 2009. Diallel Melezleme Yöntemiyle Orta Anadolu Şartlarına Uygun Ekmeklik Buğday Anaç ve Melezleri ile Bazı Verim Öğelerinin Kalıtımının Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(47): 18-26. UR - https://doi.org/10.33724/zm.495798 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/627486 ER -