TY - JOUR T1 - DEMOKRATİK REFERANDUM İLKELERİ IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE’DEKİ 1987 HALKOYLAMASINA YÖNELİK BİR ANALİZ TT - UNDER THE DEMOCRATIC PRINCIPLES OF LIGHT AGAINST REFERENDUM 1987 REFERENDUM ON TURKEY ANALYSIS AU - Karadeniz, Yeliz PY - 2018 DA - August DO - 10.25272/j.2149-8539.2018.4.2.04 JF - Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi PB - Politik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi WT - DergiPark SN - 2149-8539 SP - 58 EP - 74 VL - 4 IS - 2 LA - tr AB - Günümüzde referandum uygulamalarındaki artış ve referandumun demokratikliğine ilişkin ilkelerin nelerolabileceği doğrultusundaki çalışmalar, demokrasiyi konu edinen uluslararası kuruluşlar açısındanönemli bir problematik konumundadır. Bu çalışmada amaçlanan, doğrudan demokrasi uygulamalarındanreferandumun evrensel manada belirlenen ilkelerini ortaya koyup bu ilkeler çerçevesinde Türkiye’nin1987 halk oylamasını yakın plana almaktır. Bu doğrultuda çalışmada doğrudan demokrasi vereferandumun önemini anlamaya, referandumun vazgeçilmez ilkelerini belirlemeye ve Türkiye’nin builkeler ışığındaki konumunu 1987 referandumundan hareketle somutlaştırmaya yönelik bir akış sözkonusudur.Literatür taraması ve betimleyici metodun kullanıldığı bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre;öncelikle doğrudan demokrasinin siyasal katılımı arttırdığı, katılımı en iyi sağlayan aracın da referandumolduğu belirtilmelidir. Ayrıca demokratik referandum için, seçmenlerin düşüncelerini ortaya koyabildiğiifade özgürlüğü, baskı altında kalmadan oy kullanabildiği gizli oy ilkesi, yeterli ve doğru bilgiyeulaşabilmek için tarafsız medya ve eşit şartlarda yarışan siyasi partiler gereklidir. Bu ilkelere göreincelenen 1987 referandumunun uluslararası kriterleri sağlamada yetersiz olduğu da ulaşılan başka birsonuçtur. KW - Doğrudan Demokrasi KW - Demokratik Referandum KW - Türkiye’de Referandum N2 - At the peresent time, the increase in referendum practices and the work towards the principles of thedemocratization of the referendum is a problematic issue in terms of international organizations that takeon democracy. This study is intended, in the framework of these principles put forth the principles set forthin the universal sense of the referendum is to practice direct democracy in Turkey’s 1987 referendum onthe close-up. In line with this study, direct democracy and to understand the importance of the referendum,a referendum to determine the essential principles and Turkey’s position in the light of these principles isa flow said to embody the movement for the 1987 referendum.According to the results obtained from this study using literature scanning and descriptive method; it isto be noted that direct democracy, in particular, promotes political participation, and that the instrumentproviding the best participation is also a referendum. In addition, for democratic referendums, freedomof expression, which voters can express their thoughts, secret ballot principle that they can vote withoutbeing pressured, impartial media to reach adequate and accurate information, and political partiescompeting on equal terms are necessary. It is another result that the 1987 referendum, which wasexamined according to these principles, is inadequate in terms of international criteria. CR - ATAR, Yavuz (2000), Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınları, Konya. BARBER, Benjamin (1995), Güçlü Demokrasi: Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. KABOĞLU, İbrahim (2010), Değişiklikler Işığında 1982 Anayasası: Halk Neyi Oylayacak, İmge Kitabevi, Ankara. SOLAK, Mehmet (2012), “TBMM Araştırması: Bir Doğrudan Demokrasi Aracı Olarak Referandum,” Demokrasi ve Siyasal Katılım, Ed. Nihal Boztekin, Ezgi Ofset, İstanbul. ŞENCAN ve diğerleri (2010), Bir Doğrudan Demokrasi Aracı Olarak Referandum Türkiye- ABD – Avrupa Uygulama Örnekleri, TBMM Yayınları, Ankara. TANÖR, Bülent ve Necmi Yüzbaşıoğlu (2004), 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul. TÜRKÖNE, Mümtaz’er (2007), Siyaset, Lotus Yayınevi, Ankara. ZÜRCHER, Erik Jan (2008), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul. Makale Gösterimleri FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2016), “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 25. GÖKTOLGA, Oğuzhan (2014), “Demokrasinin Demokratikleştirilmesi: Yerel Doğrudan Demokrasi Uygulamaları” , Birey ve Toplum, Cilt 4, Sayı 8. KARAÇOR, Süleyman (2009), “Yeni İletişim Teknolojileri, Siyasal Katılım, Demokrasi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt 16, Sayı 2. KARAKOÇ, Rıfat (2013), “1982 Anayasası’nın Siyasi Partilere İlişkin Düzenlemeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2. METİN, Yüksel (2007), “AİHS Çerçevesinde ve AİHM Kararları Işığında Serbest Seçim Hakkı”, Liberal Düşünce Dergisi, Sayı 47-48. ŞANLI, Pelin (2011), “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 1, Sayı 7. TOKGÖZ, Oya (1991), “Türkiye’de 1983 ve 1987 Genel Seçimlerinde Kullanılan Siyasal Reklamlar”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 24, Sayı 1. ÜNAL, Şeref (2008), “Siyasi Partilerin Yasaklanmasına İlişkin Venedik Komisyonu Raporu”, Türkiye Günlüğü, sayı 93. GÜNGÖR, Süleyman (2012), “Bilgi Toplumu ve E-Dönüşüm Sürecinin Demokrasi Üzerine Dönüştürücü Etkisinin Analizi”, İdari Uzmanlık Tezi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Ankara. ÖZKAN, Tuğba (2012), “Demokratikleşme Sürecinde Türkiye’nin Referandumla Sınavı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. ŞEN, İlker Gökhan (2010), “Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. TOPTAŞ, Türker (2017), “Demokrasiye Katılım Aracı Olarak Referandum ve Türkiye’de Referandumların Siyasete Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul. İnternet Yayınları http://www.bianet.org/1/17/183220-1987-referandumu-ozal-75-bin-oylakaybetti, ErişimTarihi: 28.06.2018 http://www.danistay.gov.tr/upload/avrupainsanhaklarisozlesmesi.pdf, Erişim Tarihi:01.06.2018 http://www.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/yildiray-ogur/595751.aspx, Erişim Tarihi: 30.06.2018 http://www.un.org, Erişim Tarihi: 01.06.2018 http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-EL(2006)024rev-e,ErişimTarihi: 01.06.2018 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/referandumlar-ulkesi-isvicre-73401h.htm,ErişimTarihi: 01.06.2018 https://www.milligazete.com.tr/haber/1142051/ilk-referandum-ilk-darbeden-sonra, Erişim Tarihi: 30.06.2018 https://www.osce.org/tr/odihr/elections/turkey/311736?download=true, Erişim Tarihi: 01.06.2018 https://www.yenisafak.com/secim-referandum-1987, Erişim Tarihi: 30.06.2018 www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 11.06.2018 http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10771.pdf, Erişim Tarihi: 25.07.2018 http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3376.pdf, Erişim Tarihi:21.07.2018 http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/19464_1.pdf, Erişim Tarihi:21.07.2018 https://www.cnnturk.com/dunya/referandum-sonrasi-agit-on-raporu-aciklandi,ErişimTarihi: 28.08.2018 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/agit-raporu-neden-canlarini-yakiyor-42478yy.htm,Erişim Tarihi:28.08.2018 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-agitten-referandum-aciklamasi-geldi- 40429714, Erişim Tarihi:28.08.2018 UR - https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2018.4.2.04 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/601773 ER -