TY  - JOUR
T1  - 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI HAPİSHANELERİ: YOZGAT ÖRNEĞİ
TT  - OTTOMAN PRISONS in THE EARLY 20TH CENTURY: YOZGAT EXAMPLE
AU  - Bilirli, Tahir
PY  - 2018
DA  - December
Y2  - 2018
JF  - Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
JO  - JSSR
PB  - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2564-680X
SP  - 71
EP  - 96
VL  - 13
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Modern anlamda hapishane sanayileşme ile birlikteAvrupa’da ortaya çıkarken, Osmanlı Devleti’nde ise Tanzimat sonrası idariyapıda yeniden yapılanma sonucu ortaya çıkmıştır. Daha öncesinde mahbes olarakadlandırılan bu yerler, suçlunun cezasının ifasını beklediği ya da yargılanmayıbeklediği yerlerdi. Mahbesler genellikle vilayet binaları veya idarecilerinkonakları altında bulunan mahzen veya depo gibi alanlardır. MahbeslerTanzimat’tan sonra müstakil bir yer olarak inşa edilmeye başlayarak suçlununıslah edildiği yerlere dönüşmüştür. Yozgat Hapishanesi de 19. yüzyılınsonlarında kurulmuş bir hapishanedir. Bu çalışmada Yozgat Hapishanesi’nin 20. yüzyılınbaşında yani Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yaşadığı fiziki değişim,mahkumlarının sağlık ve güvenlik durumları, ne tür suçluların bulunduğu,hapishanede görevli memurların durumları ele alınmaya çalışılacaktır.
KW  - Osmanlı
KW  - Yozgat
KW  - Hapishane
KW  - Mahkûm
N2  - In modern sense,prisons have emerged in Europe with industrialization. In the OttomanEmpire, prisons emerged after the Tanzimat with the restructuring of theadministrative units. These places, formerly called mahbes, were placeswhere the criminal's waited trial or punishment. These were usually places suchas cellars or warehouses under the houses of the provincial buildings oradministrators. The prisons began to be built as an independentunits after the Tanzimat and it became places where the criminalswere rehablitated. Yozgat Prison was established in the late 19th century.In this study, the physical changes of the Yozgat prison throughout theOttoman period, health and safety conditions of the prisoners, thetypes of the criminals and the positions of the prison officers in the prisonwill be studied.
CR  - Sadaret Mektûbi Kalemi Evrakı (A. MKT.): 139/54
CR  - Sadaret Mektûbi Kalemi Umum Vilâyât Evrakı (A. MKT. UM.): 462/68
CR  - Babıali Evrak Odası Evrakı (BEO.): 339/25368
CR  - Dahiliye Emniyet-i Umumiye Takibat-ı Adliye Kalemi Evrakı (DH. EUM. ADL.): 20/52; 28/28; 36/01;
CR  - Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye İkinci Şube (DH. EUM. 2. Şb.): 10/80
CR  - Dahiliye Emniyet-i Umumiye Evrak Odası Kalemi Evrakı (DH. EUM. VRK.): 13/84
CR  - Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Müdüriyeti Evrakı (DH. MB. HPS.): 08/63; 09/45; 10/10; 14/11; 49/23; 73/06; 79/17; 80/60; 97/08; 108/38; 109/14; 123/28; 152/45; 154/40; 158/8; 159/02; 160/41.
CR  - Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Müdüriyeti Müteferrik Evrakı (DH. MB. HPS. M.): 03/04; 03/30; 11/26; 12/35; 16/91; 17/32; 21/06; 24/09; 25/25; 25/64; 27/02; 27/24; 27/36; 28/77; 30/53; 30/90; 32/52; 35/93; 53/27.
CR  - Meclis-i Vâlâ Evrakı (MVL.): 97/70; 667/39
CR  - Şûrâ-yı Devlet Evrakı (ŞD.): 2216/27
CR  - AKSU, Şener, “Otorite-Yaşamalanı İlişkisinde Hapishanenin Yeri”, Hapishane Kitabı, Ed: Emine Gürsoy Naskali-Hilal Oytun Altun, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2005, s. 59-68.
CR  - BARDAKOĞLU, Ali, “Hapis”, DİA, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1997, s. 54-64
CR  - BOZKURT, Nugül “XX. Yüzyılın Başlarında Kütahya Hapishanesinin Genel Durumu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 21, Bahar 2012, s. 261-277.
CR  - DEVELİOĞLU, Ferit, Lügat, Aydın Kitabevi, İstanbul, 1984.
CR  - DEMİRKOL, Kurtuluş, II. Meşrutiyet Döneminde Edirne Vilayeti Hapishaneleri, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü basılmamış doktora tezi, Sakarya, 2012.
CR  - FOUCAULT, Michel, Hapishanenin Doğuşu, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Yayınları, Ankara, 2015.
CR  - GÖNEN, Yasemin Saner, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Hapishaneleri İyileştirme Girişimi, 1917 Yılı”, Hapishane Kitabı, Ed: Emine Gürsoy Naskali-Hilal Oytun Altun, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2005, s. 173-181.
CR  - KARACA, Ali, “XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Fahişe Hatunlara Uygulanan Cezalar: Hapis ve Sürgün”, Hapishane Kitabı, Ed: Emine Gürsoy Naskali-Hilal Oytun Altun, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2005, s. 152-162.
CR  - ÖZÇELİK, Mücahit, “Mütareke Dönemi’nde Osmanlı Hapishanelerinin Durumu” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 7, Sayı 14, Güz 2011, s. 16-37.
CR  - PAKALIN, Mehmet Zeki, Tarih Deyimleri ve Terimler Sözlüğü, C. 3, MEB. Yayınları, İstanbul, 1983.
CR  - SANER, Yasemin “Osmanlının Yüzlerce Yıl Süren Cezalandırma ve Korkutma Refleksi: Prangaya Vurma”, Osmanlı’da Asayiş, Suç ve Ceza 18.-19. Yüzyıllar, Ed: Noemi Levy-Alexandre Toumarkıne, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1986, s. 163-189.
CR  - SCHULL, Kent, “Tutuklu Sayımı: Jön Türklerin Sistematik Bir Şekilde Hapsihane İstatistikleri Toplama Çalışmaları ve Bunlarına 1911-1918 Hapishane Reformu Üzerinde Etkileleri”, Osmanlı’da Asayiş, Suç ve Ceza 18.-19. Yüzyıllar, Ed: Noemi Levy-Alexandre Toumarkıne, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1986, s. 212-238.
CR  - ŞEMSEDDİN Sami, Kamus-ı Türki, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1978, s. 317
CR  - TANIŞ, Cihat, “Osmanlı Devleti’nde Hapishane Islahatı: Muş Hapishanesi Örneği (1908-1914)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.11, S.57, s. 141-146.
CR  - TEKİN, Saadet – ÖZKES, Sevilay, “Cumhuriyet Öncesi Türkiye’de Hapishane Sorunu”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, VII/16-17, 2008 Bahar-Güz, s. 187-201.
CR  - YILDIZ, Gültekin, Mapusâne Osmanlı Hapishanelerinin Kuruluş Serüveni (1839-1908), Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2012.
CR  - YILDIZ, Özgür, “Osmanlı Hapishaneleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karesi Hapishanesi Örneği”, Akademik Bakış, C. 9, S. 17, Kış 2015, s. 91-111.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue//502385
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/606561
ER  -