TY  - JOUR
T1  - Asur Devleti’nin Anadolu Politikasında Ḫubuškia Ülkesinin Rolü
TT  - РОЛЬ СТРАНЫ ХИБУШКИЯ АНАТОЛИЙСКОЙ                              ПОЛИТИКЕ АССИРИИ
AU  - Akkuş Mutlu, Suzan
PY  - 2018
DA  - December
JF  - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
JO  - ATDD
PB  - Hakan YILMAZ
WT  - DergiPark
SN  - 2148-2292
SP  - 130
EP  - 152
VL  - 5
IS  - 17 Prof.Dr. Hüseyin Sever Armağan  Sayısı
LA  - tr
AB  - YeniAsur Devleti’nin en önemli politikası Anadolu’nun doğal kaynak ve ticaretyollarına hâkim olmaktır. Bu bağlamda Asur siyasetinde Doğu Anadolu Bölgesininçok mühim bir yeri vardır. Ancak M.Ö. I. Binyılda Doğu Anadolu’nun genişalanlarına hükmeden Urartular Asur’a karşı ittifaklar kurarak onun kuvvetli birgüç olarak Anadolu’da varlık göstermesini engellemeye çalışmışlardır. Bu güçlerarasındaki mücadele sahalarından biri de yeri henüz kesin tespit edilememişolan Ḫubuškia Ülkesi’dir. Asursiyasetinde Doğu Anadolu’nun çok önemli bir yeri vardır. M.Ö. I. Bin yıldaAsur’un Anadolu’daki en önemli rakiplerinden biri olan Urartular, Asur’a karşıittifaklar kurarak onun bölgede büyük bir güç olmasını engellemeye çalışmıştır.Bu iki büyük devlet arasındaki mücadele sahalarından biri de ḪubuškiaÜlkesi’dir.Asur kaynaklarından Urartu ile Asur Devleti arasında bir bölgedeolduğu anlaşılan Ḫubuškia, coğrafi konumu ve zengin maden yataklarına sahipolması nedeniyle hem Asur hem de Urartu Devleti için cazibe kaynağı olmuştur. Ḫubuškia’nıntam olarak yeri tespit edilemese de çivi yazılı belgelerden Asur ile Urartuarasında tampon bir bölge oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle her ikidevlet için de son derece önemli bir mevkiide bulunmaktadır. Asur çivi yazılıbelgelerinde Ḫubuškia sıklıkla geçmesine rağmen Urartuların bu ülkeye ne isimverdikleri bilinmemektedir. Urartu Devleti’nin ilk kurulduğu yıllarda kralikent olarak bahsedilen Ḫubuškia Ülkesi’ne Asur krallarının II. Tukulti-NinurtaDönemi’nden Esarhaddon Dönemi’ne kadar pek çok kez sefer düzenlediği ve vergialdığı çivi yazılı belgelerden anlaşılmaktadır. Biz bu çalışmamızda çivi yazılıkaynaklar ışığında Asur’un Anadolu politikasında Ḫubuškia ülkesinin rolü veönemini inceleyeceğiz. 
KW  - Ḫubuškia
KW  - Asur Seferleri
KW  - Urartu
N2  - Наиболееважной политикой нового Ассирийского государства является доминирование надприродными ресурсами и торговыми путями Анатолии. В этом контексте ВосточнаяАнатолия занимает очень важное место в Ассирийской политике. Ногосподствующие  до I тысячелетии до н.е.обширными территориями Восточной Анатолии урартцы  пытались создать коалиции против Ассури и темсамым предотвращать его влияние в Анатолии как сильной державы. Одним из местборьбы между этими силами является страна Хибушкия, местонахождение которой ещене определено. Восточная Анатолия занимала очень важное место в Ассирийскойполитике. В I тысячелетие до н.е. Урартубудущим  одним из важнейших соперниковАссирии в Анатолии, создав коалиции против Ассури пытался предотвращать его силы в регионе. Одним изнаправлений борьбы между этими двумя великими государствами является странаХибушкия.По сведениям Ассурских источников Хибушкия находилась  в регионе между Урарту и Ассирийскимгосударством, был источником привлекательности для Ассирии и Урартскогогосударства из-за его географического положения и богатых месторождений. Хотяточное местоположение Хибушкия  поканеопределено, по клинописным документам подразумевается что она образовала  буферную зону между Ассирией и Урарту.  Исходя из этого Хибушкия имела очень важнуюпозицию для обоих государств.Хотя в ассирийских клинописных  документах часто упоминается имя Хибушкия,неизвестно, как урартцы называли эту страну. Из клинописных документов ясно чтов годы  когда государство Урарту былоосновано Хибушкия  упоминалось каккоролевство и от Ассурскога короля Тукути-Нинурта до  временЭсархаддона на Хибушкию много раз проводились  походы и изымались дани. В этом исследовании  исходя из клинописных источников, мырассмотрим роль и значение страны Хибушкия в Анатолийской политике Ассирии.
CR  - AKURGAL, E., Anadolu Kültür Tarihi, IXX. Baskı, Tübitak Yayınları, Ankara, 2005). 
BELLİ, O., “Nairi-Hubushkia Ülkesi Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, I, (23-26 Mayıs 1983), (1984): 31-39. 
BROWN, S. C., “Media and Secondary State Formation in the Neo-Assyrian Zagros: An Anthropological Approach to an Assyriological Problem”, Journal of Cuneiform Studies, V. 38, No. 1. (1986).
ÇİLİNGİROĞLU, A.,.“Tanrı Assur’a Bir Mektup”, Tarih İncelemeleri Dergisi, II, İzmir, (1984): 1-26.
ÇİLİNGİROĞLU,, A., Urartu Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 1994.
ÇİLİNGİROĞLU,, A., Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir, 1997.
FRANKEL, D. The Ancient Kingdom of Urartu, London, 1979.
GRAYSON, A. K., Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC I (1114-859 B.C.), Vol. 2 (The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods, Vol. 2=RIMA 2), University of Toronto Press, Canada, 1991.
GRAYSON, A. K., Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 B.C.), Vol.3 (The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods, Vol. 3=RIMA 3), University of Toronto Press, Canada, 1996.
GRAYSON, A. K., The Cambridge Ancient History (CAH III), Vol. III, Part 2,  Chapter VIII, Cambridge: Cambridge, University Press, (2008): 103-141. 
KARLSSON, M., Early Neo-Assyrian State Ideology Relations of Power in the Inscriptions and Iconography of Ashurnasirpal II (883–859) and Shalmaneser III (858–824, Uppsala Unıversıtet, Uppsala, 2013.
KINAL, F., Eski Anadolu Tarihi, IV. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,  1998.
KLOCK-FONTANİLLE, I. Hititler, Dost Kitabevi, Ankara,  2005.
KÖROĞLU, K. -KONYAR,  E.,  Urartu: Doğuda Değişim, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,  2011.  
KURT, M., “Yeni Asur Devleti’nin Kuzey Yayılımı ve Doğu Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası”, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, (2009): 1-13.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/atdd/issue//506345
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/615729
ER  -