@article{article_508144, title={İMPARATORLUK’TAN CUMHURİYET’E TÜRKİYE’DE YABANCI SERMAYE ANLAYIŞI}, journal={Atatürk Yolu Dergisi}, volume={14}, year={2014}, DOI={10.1501/Tite_0000000409}, author={Sükan, Bige}, keywords={Yabancısermaye, Osmanlıborçlanmaları, Atatürk, İngiliz yatırımları, Fransız yatırımları, Alman yatırımları, dışkrediler}, abstract={<div>Yabancısermaye, Osmanlı  İmparatorluğu’na 19. yüzyılın ikinci yarısından  </div> <div>itibaren dışborçlanmalar ve sermaye yatırımlarıile girmişti. 1854’te Kırım  </div> <div>Savaşı’nıfinanse etmek amacıyla başlatılan borçlanma hareketi, beraberinde hızlı </div> <div>bir sermaye transferini de getirmişti. Bu borçlanmaların doğal bir sonucu olarak ilk  </div> <div>önce bankacılık, daha sonra ise demiryolları, su, gaz, madencilik, sigortacılık gibi  </div> <div>sektörlere yabancısermaye yatırımıyapılmıştı. Sonuçta, I. Dünya Savaşıöncesi  </div> <div>Osmanlı  İmparatorluğu’nda Fransız, Alman ve  İngiliz sermayeleri egemen  </div> <div>olmuşlardı.  </div> <div>Avrupalıdevletlerin en fazla yatırım yaptığısektör olan demiryolları, Osmanlı </div> <div>ekonomisi ve maliyesinin yabancısermayenin denetimine girmesinde, Osmanlıdış </div> <div>borçlarının artmasında önemli rol oynamıştı. Osmanlıyöneticilerinin ise, demiryolu  </div> <div>ulaşım projelerinden ekonomik, mali, askeri ve siyasi beklentileri vardı. Bu  </div> <div>beklentiler, Osmanlıyöneticilerinin yabacısermaye anlayışınıyansıtıyordu. Diğer  </div> <div>yandan OsmanlıDevleti’nin borçlanma nedenleri de, onun yabancısermaye  </div> <div>anlayışının kavranmasıaçısından önemli verilerdi.  </div> <div>OsmanlıDevleti’nin ekonomik ve siyasi bağımsızlığınıkaybetmesinin ve  </div> <div>parçalanmasının nedenlerini çok iyi bilen Gazi Mustafa Kemal’in yabancısermaye  </div> <div>anlayışıfarklıydı. O, yabancısermayeye karşıdeğildi ve ülke kalkınmasıiçin gerekli  </div> <div>görüyordu. Ancak yeni Türk Devleti’nin geçmişte olduğu gibi yabancısermayenin  </div> <div>jandarmalığınıyapmayacağınıve ülkenin onun denetimine girmesine izin  </div> <div>verilmeyeceğini daha Lozan barışgörüşmelerinin kesintiye uğradığıdönemde ilan  </div> <div>etmişti. Borçlanma konusunda ise, Osmanlı’nın yaptığıgibi dışborçların israf  </div> <div>edilerek yeni borçlanmalara yol açmasına karşıydı. O, ülkenin kalkınması, üretimin  </div> <div>artması, halkın refahının sağlanmasıve gelir kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla  </div> <div>yapılacak borçlanmalara taraftardı. Atatürk döneminde gerçekleşen yabancı </div> <div>sermaye hareketleri ve alınan dışkrediler, O’nun yabancısermaye anlayışını </div> <div>yansıtan uygulamalardı. </div>}, number={54}, publisher={Ankara Üniversitesi}