TY  - JOUR
T1  - Arapça Güzel Sözler Derlemesİ Nesrü’l-leâlî’nin Mensur Bir Tercümesi
TT  - Compilation of Famous Arabic Words A Prosaically Translation of  Nesrü’l-leâlî
AU  - Ceyhan, âdem
AU  - Yılmaz, Hasan
PY  - 2019
DA  - September
DO  - 10.18026/cbayarsos.514544
JF  - Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
PB  - Manisa Celal Bayar Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1304-4796
SP  - 96
EP  - 136
VL  - 17
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Nesrü’l-leâlî,Hz. Ali’nin binlerce sözü arasından Tabersî’nin (öl. 548/ 1154) seçip elifbasırasına göre hazırladığı bir kitapçık olup 290 civarında Arapça vecize ihtivaeder. Ahlâk ve adaba ait fikir ve tavsiyeleri dile getiren bu hikmetli sözler,asırlar boyunca çeşitli âlim, şair ve yazarlarımız tarafından tercüme ve şerhedilmiştir. Türk edebiyatı tarihinde tespit edilebilen en eski örnekleri 15.asırda meydana getirilmiş Nesrü’l-leâlî tercüme ve şerhleri, yüzyıllar boyuncadevam etmiştir. 15-19. asırlar arasında yekûn olarak on dört ilim adamı, şairve yazar tarafından çevrilen yahut şerh edilen bu derlemenin mütercimleriarasında Ali Şîr Nevâî, Kastamonulu Latîfî, Muallim Nâcî gibi bazı tanınmışedebî şahsiyetler de vardır. Söz konusu Arapça vecizeler kitapçığının,mütercimi belli olmayan Türkçe tercümelerine de rastlanır. Buçalışmada önce Nesrü’l-leâlî’nin hangi tarihte ve kimin tarafından yapıldığıbelli olmayan Arap harfli mensur Türkçe tercümelerinden biri tanıtılmış; sonrabahsi geçen kitapçığın yeni harflere çevrilen metnine yer verilmiştir. İsmibelirsiz mütercimin, vecizeleri çevirdikten sonra onlardan çıkardığı fikir veyatavsiyeleri de ifade ettiği görülür. Bahis konusu tercümenin devamında bulunanve insanlarla iyi geçinme adabına dair on bir tavsiyeyi içine alan kısa Arapçametinle onun Türkçe tercümesi de -aynı mütercimin eseri olabileceğidüşünülerek- çalışmaya dâhil edilmiştir.
KW  - Hz. Ali
KW  - vecize
KW  - Nesrü’l-leâlî
KW  - tercüme
KW  - adap
N2  - Nesrü’l leali is a booklet that is prepared by Tabersî and it containsapproximately 290 Arabic aphorisms of Hz. Ali chosen among his thousands wordswhich was organized in accordance with the order of elifba. These wise wordswhich express the ideas and recommendations of morality and dignity, have beenthe subject of translation and commentary activities of various scholars, poetsand writers for centuries. The oldest examples that can be identified in thehistory of Turkish literature which were created in 15’th century, itstranslations and interpretations have continued for centuries. There are somewell known literary figures such as Ali Şîr Nevâî, Kastamonulu Latîfî andMuallim Nâci among the interpreters of this collection which have beentranslated or interpreted by four scientists, poets and writers. There are alsoTurkish translations of the book whose translaters are unknown. In these studies, one of the first Turkish translations of Arabiclanguage prose whose author and the date of writing are unknown, its firstintroduced then the text of booklet translated into new letters are given. After the translation of thevocabularies, the unclear translator also expresses the ideas or lessonslearned from them. The Turkish translation of the short Arabic text, whichincluded the advice to the people andthe people who followed the translation process, was included in the study,considering that it could be the work of the same translator as well.
CR  - Ali Haydar, Şemmetü’l-esrâr, Saruhan Sancağı Matbaası, 1297/1880, 52 s.
CR  - Ali Şir Nevâî, Nazmü’l-cevâhir, Süleymaniye Ktp. Kılıç Ali Paşa nr. 781/1.
CR  - CEYHAN, Âdem, Türk Edebiyatı’nda Hazret-i Ali Vecizeleri, Öncü Kitap, Ankara 2006.
CR  - Dânişî Şaban Efendi, Terceme-i Nesrü’l-leâlî, Süleymaniye Ktp. Mikrofilm Arşivi nr. 3273;
CR  - Hâfız, Lü’lü’-i Mendûd, Yapı Kredi Sermet Çifter Ktp. nr. 786.
CR  - Kâsım, Nazmü’l-Leâlî der Terceme-i Nesrü’l-Leâlî, İstanbul Üniversitesi Ktp. TY nr. 2210.
CR  - Latîfî, Nazmü’l-cevâhir, İstanbul Arkeoloji Müzesi Ktp. Nr. 341/2.
CR  - Mustafa bin Şücâ, Terceme-i Nesrü’l-leâlî, Millet Ktp. Ali Emirî, Şer’iyye nr. 629.
CR  - Mâtemî, Terceme-i Nesrü’l-leâlî Min Kelâmi Ali bin Ebî Tâlib, Süleymaniye Ktp. Fatih nr. 5404/8.
CR  - Muallim Nâcî, Emsâl-i ‘Alî, (1. Basım) İstanbul 1303, 3+39 s; (2. Basım) İstanbul 1307, 38 s; (3. Basım) 1328, 32 s.
CR  - Nesîb Yusuf Dede, Rişte-i Cevâhir, İstanbul Dârü’t-tıbâati’l-âmire, 1250/1834; İstanbul Takvîm-i Vekâyi’ Matbaası, 1257/1842; Süleymaniye Ktp. Hâlet Efendi, nr. 298.
CR  - Osman Selahaddîn el-Mevlevî, Terceme-i Nesrü’l-leâlî, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi M.R. 759, vr. 43b-58b.
CR  - ÖZ, Mustafa, "Tabersî", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/tabersi (17.01.2019).
CR  - Rıhletî, Tercemeti’l-leâlî, Süleymaniye Ktp. Esad Efendi, nr. 1350.
CR  - Vâhidî, (Haz.: Hasan Yılmaz), Cinânü’l-cenân (İnceleme-Metin), Yayınlanmmış Yüksek Lisans Tezi, Manisa 2009.
UR  - https://doi.org/10.18026/cbayarsos.514544
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/815496
ER  -