TY  - JOUR
T1  - Türkiye’de yetiştirilen nohut çeşit ve hatlarının mineral madde içeriklerinin belirlenmesi
TT  - Determination of mineral content of chickpea varieties and lines grown in Turkey
AU  - Erbaş Köse, Özge Doğanay
AU  - Mut, Zeki
PY  - 2019
DA  - May
DO  - 10.16882/derim.2019.516765
JF  - Derim
JO  - DERİM
PB  - Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
WT  - DergiPark
SN  - 1300-3496
SP  - 73
EP  - 78
VL  - 36
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Nohut dünyanın birçok ülkesinde yetiştirileniyi bir karbonhidrat ve protein kaynağıdır. Bu çalışmada, Yozgat koşullarındayetiştirilen 25 nohut hat ve çeşidinin mineral madde içeriği belirlenmiştir.Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 2011 yılında üç tekerrürlü olarakyürütülmüştür. Yapılan varyans analizi sonucunda incelenen elementlerbakımından çeşitler arasında istatistiki olarak önemli farklar belirlenmiştir. Çeşitlerinortalama potasyum (K) içeriği 7314.3-9980.1mgkg-1,fosfor (P) içeriği 1969.9-3705.3mgkg-1, kükürt (S)içeriği 1417.2-2224.6mgkg-1, kalsiyum (Ca) içeriği963.1-1908.4mgkg-1, magnezyum (Mg) içeriği 844.2-1267.2mgkg-1,sodyum (Na) içeriği 403.2-1027.2mgkg-1, çinko (Zn)içeriği 14.2- 23.8mgkg-1, demir (Fe) içeriği37.5-79.1mgkg-1, bor (B) içeriği 7.1-12.9mgkg-1,mangan (Mn) içeriği 10.9-23.2mgkg-1ve bakır (Cu) içeriği5.58-8.22mgkg-1 arasında değişmiştir. Çalışmada, Gökçeve 63-C genotipleri incelenen bütün mineral maddeler bakımından ortalamanınüstünde değerlere sahip olmuştur. Ayrıca korelasyon analizine göre potasyum ilekükürt hariç diğer tüm elementler arasında istatistiki olarak önemli ve pozitifilişki belirlenmiştir.
KW  - Korelasyon
KW  - Mineral madde
KW  - Nohut
KW  - Yozgat
N2  - Chickpeais a good source of carbohydrates and proteins grown in many countries of theworld. In this study, the mineral content of 25 chickpea cultivars grown underYozgat conditions were determined. The experiment was carried out in randomizedcomplete block design with three replications in 2011 year. As a result ofanalysis of variance, significant differences have been determined among thevarieties in terms of all the properties examined. Potassium (K) content of thevarieties varied between 7314.3-9980.1mgkg-1, phosphorus(P) contents between 1969.9-3705.3mgkg-1, sulfur (S) contentsbetween 1417.2-2224.6mgkg-1, calcium (Ca) contentsbetween 963.1-1908.4mgkg-1, magnesium (Mg) contentsbetween 844.2-1267.2mgkg-1, sodium (Na) contents between403.2-1027.2mgkg-1, zinc (Zn) contents between14.2-23.8mgkg-1, iron (Fe) contents between37.5-79.1mgkg-1, boron (B) contents between7.1-12.9mgkg-1, manganese (Mn) contents between 10.9 to23.2mgkg-1 and copper (Cu) contents between5.58-8.22mgkg-1. Gökçe and 63-C genotypes had values aboveaverage for all mineral contents examined. In addition, according tocorrelation analysis, a statistically significant and positive relationship wasdetermined between all elements except potassium and sulfur.
CR  - Akçin, A. (1998). Yemeklik Dane Baklagiller. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:8.
CR  - Alajaji, S. A., & El-Adawy, T. (2006). Nutritional composition of chickpea (Cicer arietinum L.) as affected by microwave cooking and other traditional cooking methods. Journal of Food Composition and Analysis, 19(8):806-812.
CR  - Arab, E.A.A., Helmy, I.M.F., & Bareh, G.F. (2010). Nutritional evaluation and functional properties of chickpea (Cicer arietinum L.) flour and the improvement of spaghetti produced from its. Journal of American Science, 6(10): 1055-1072.
CR  - Bailey, R.L., West Jr, K.P., & Black, R.E. (2015). The epidemiology of global micronutrient deficiencies. Annals of Nutrition and Metabolism, 66(2):22-33.
CR  - Bayrak, H., & Önder, M. (2017). Konya ekolojisinde tarımı yapılan yerel nohut popülasyonları ve çeşitlerinin (Cicer arietinum L.) tarımsal, teknolojik ve besinsel karakterlerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (Özel Sayı):52−61.
CR  - Benoist, B., McLean, E., Egll, I., & Cogswell, M. (2008). Worldwide Prevalence of Anaemia 1993–2005, WHO Global Database on Anaemia, WHO Press, Geneva, Switzerland.
CR  - Bueckert, R. A., Thavarajah, P., & Pritchard, J. (2011). Phytic acid and mineral micronutrients in field-grown chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars from Western Canada. European Food Research and Technology, 233(2):203-212.
CR  - Canci, H., & C. Toker. (2009). Evaluation of yield criteria for drought and heat resistance in chickpea (Cicer arietinum L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 195(1):47–54.
CR  - Chillo, S., Laverse, J., Falcone, P. M., Protopapa, A., & Del Nobile. (2008). Influence of the addition of buckwheat flour and durum wheat bran on spaghetti quality. Journal of Cereal Science, 47(2):144-152.
CR  - FAO, (2016). FAO Production Yearbook. Food and Agriculture Organization of United Nations, Rome. http://www.faostat.fao.org/. Erişim tarihi: 12 Aralık 2018].
CR  - Kaya, M., Kan, A., Yilmaz, A., Karaman, R., & Sener, A. (2018). The fatty acid and mineral compositions of different chickpea cultivars cultivated. Fresenius Environmental Bulletin, 27(2):1240-1247.
CR  - Miller, D.D., & Welch, R.M. (2013). Food system strategies for preventing micronutrient malnutrition, Food Policy, 42:115-128.
CR  - SAS, (1998). INC SAS/STAT users’ guide release 7.0, Cary, NC, USA.
CR  - TÜİK, (2017). Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel üretim istatistikleri.  https://biruni.tuik.gov.tr /medas/?kn=92&locale=tr. Erişim tarihi: 18 Aralık 2018].
CR  - Vandemark, G. J., Grusak, M. A., & Mc Gee, R. J. (2018). Mineral concentrations of chickpea and lentil 
cultivars and breeding lines grown in the U.S. Pacific Northwest. The Crop Journal, 6(3):253-262.
UR  - https://doi.org/10.16882/derim.2019.516765
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/725977
ER  -