TY - JOUR T1 - TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE SÖZCÜK TÜRETME OLANAKLARI (SÖZLÜKSEL OLMAYAN AD TABANLARINDAN AD, EYLEM VE EYLEMSİ YAPIMI) AU - Ergene, Oğuz PY - 2015 DA - December JF - TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi PB - Yasin ŞERİFOĞLU WT - DergiPark SN - 2147-8872 SP - 236 EP - 265 VL - 1 IS - 6 LA - tr AB - Sondan eklemeli bir dil olan Türkçede sözcük türetimi, ad ya da eylem tabanlarına ulanan türlü biçim birimleri ile gerçekleşir. Türkiye Türkçesinde ad, eylem ve eylemsi türetilen ad tabanlarının bir bölümü ise ölçünlü dilde yaygın biçimde kullanılmamaları ya da Türkçe sözlüklerin nitelikleri ve hazırlanma ilkeleri doğrultusunda, sözlük birimi olarak değerlendirilmemektedir. Söz konusu tabanlardan türetilen kimi adlarla eylemler de ölçünlü dilin söz varlığını içeren sözlüklerde işlenmemiştir. Bu çalışmada, Türkçe sözlüklerde sözlük birimi olarak yer almayan ad tabanları ile bu öğelerden türetilen adlar, eylemler ve eylemsiler incelenmiş; türetme yapılan tabanlar, bunlara ulanan türetme işlevli biçim birimleri sınıflandırılmış ve örneklendirilmiştir. Büyük bölümü, genel ağda çevrim içi yayımlanan ulusal ve yerel gazetelerden, haber sitelerinden derlenen örneklerin tamamı, yazılı kaynaklardan elde edilmiştir. Çalışmada, Türkçe biçim birimleri ile sözlüksel olmayan pek çok ad tabanından ad, eylem ve eylemsi türetilebildiği ve genellikle ad türündeki bu örneklerin yazılı kaynaklarda kullanıldığı belirlenmiş; Türkçenin sözcük türetme olanakları üzerine kimi çıkarımlarda bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Türkiye Türkçesi, türetme, biçim bilimi, biçim birimi, sözlükselleşme.Sondaneklemeli bir dil olan Türkçede sözcük türetimi, ad ya da eylem tabanlarınaulanan türlü biçim birimleri ile gerçekleşir. Türkiye Türkçesinde ad, eylem veeylemsi türetilen ad tabanlarının bir bölümü ise ölçünlü dilde yaygın biçimdekullanılmamaları ya da Türkçe sözlüklerin nitelikleri ve hazırlanma ilkeleridoğrultusunda, sözlük birimi olarak değerlendirilmemektedir. Söz konusutabanlardan türetilen kimi adlarla eylemler de ölçünlü dilin söz varlığınıiçeren sözlüklerde işlenmemiştir. Bu çalışmada, Türkçe sözlüklerde sözlükbirimi olarak yer almayan ad tabanları ile bu öğelerden türetilen adlar,eylemler ve eylemsiler incelenmiş; türetme yapılan tabanlar, bunlara ulanantüretme işlevli biçim birimleri sınıflandırılmış ve örneklendirilmiştir. Büyükbölümü, genel ağda çevrim içi yayımlanan ulusal ve yerel gazetelerden, habersitelerinden derlenen örneklerin tamamı, yazılı kaynaklardan elde edilmiştir.Çalışmada, Türkçe biçim birimleri ile sözlüksel olmayan pek çok ad tabanındanad, eylem ve eylemsi türetilebildiği ve genellikle ad türündeki bu örneklerinyazılı kaynaklarda kullanıldığı belirlenmiş; Türkçenin sözcük türetmeolanakları üzerine kimi çıkarımlarda bulunulmuştur.   KW - Türkiye Türkçesi KW - türetme KW - biçim bilimi KW - biçim birimi KW - sözlükselleşme CR - AKSAN Doğan (1990). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim 3, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. CR - BANGUOĞLU Tahsin (1986).Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. CR - BLOOMFIELD Leonard (1956). Language, New York: Henry Holt And Company. CR - BOOIJ Geert (2005). The Grammar of Words, Oxford: Oxford University Press. CR - BOZ Erdoğan (2006). “Sözlük ve Sözlükçülük Sorunu”, Türkçenin Çağdaş Sorunları, s. 9-46, İstanbul: Divan Yayınevi. CR - ___________ (2013). Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, Ankara: Gazi Kitabevi. CR - BÜYÜKKANTARCIOĞLU Nalan (2000). “Türkçe Sözcük Biçimlenmesinde Düzlemler ve Türetmeler”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 81-94. CR - COATES Richard (2005). Word Structure, Taylor & Francis e-Library, http://en.bookfi.org/book/ 1023318 (ET: 18.09.2015). CR - DİL DERNEĞİ (2012). Türkçe Sözlük, Ankara: Dil Derneği Yayınları. CR - GERDTS Donna B. (1998). “Incorporation”, The Handbook of Morphology (Ed. A. Spencer ve A. M. Zwicky), s. 84-100, Oxford: Blackwell Publishers Ltd. CR - GÜNAY V. Doğan (2007). Sözcükbilime Giriş, İstanbul: Multilingual. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/turuk/issue//516885 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/632819 ER -