TY  - JOUR
T1  - TÜRKİYE’NİN GÜNEY SAHİLİNDE YER ALAN DÖRT ŞEHRİN HAVA KALİTELERİNİN İNCELENMESİ
TT  - INVESTIGATION OF AIR QUALITIES OF FOUR CITIES LOCATED ON SOUTHERN COAST OF TURKEY
AU  - Tepe, Ahmet M.
AU  - Doğan, Güray
PY  - 2019
DA  - September
Y2  - 2019
DO  - 10.21923/jesd.535124
JF  - Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi
JO  - MBTD
PB  - Süleyman Demirel Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1308-6693
SP  - 585
EP  - 595
VL  - 7
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Hava kalitesi yönetimikapsamında 2008 yılında başlayan Avrupa Birliği direktifleri ile uyum süreci2019 yılı itibariyle sonlanacaktır. Bu süreçte illerimizde hava kalitesi izlemeistasyonları kurulmuş ve yönetmeliklerimiz AB direktiflerine uygun halegetirilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’nin güney sahilinde yer alan Adana,Antalya, Hatay ve Mersin illerinde bulunan hava kalitesi izlemeistasyonlarından alınan PM10 ve SO2 verileri karşılaştırılmıştır.Akdeniz’e komşu olan bu iller benzer coğrafi özellikler taşımaktadırlar. Bu şehirlerevsel ısınma, motorlu taşıt emisyonları, deniz tuzu ve farklı düzeylerde deolsa çöl tozlarından etkilenmektedirler. 2008-2016 yılları arasını kapsayanhava kalitesi veri seti kullanılarak, illerdeki mevsimsel ve gün içi değişimlerincelenmiştir. İncelenen illerdeki sonuçlara göre dört ilimizde de yıllıkortalama PM10 konsantrasyonlarının AB direktiflerinde verilen sınır değerlerdenyüksek olduğu tespit edilmiştir. PM10 konsantrasyonlarının kış aylarında yazaylarına göre istatistiksel olarak yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu durumun kışaylarında artan evsel ısınma kaynaklı emisyonlardan kaynaklandığı ve kışaylarında etkili olan inversiyonun PM10 konsantrasyonlarında görülen buyükselmede önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. Gün içi değişimlerincelendiğinde ise Adana haricindeki illerde PM10 değerlerinin trafiğin yoğunolduğu sabah ve akşam saatlerinde yükseldiği belirlenmiştir. Adana’da isesadece trafiğin yoğun olduğu akşam saatlerinde PM10 konsantrasyonlarınınyükseldiği görülmüştür. Bunun Adana’daki istasyonun çevresinde bulunanfabrikaların PM10 konsantrasyonlarına olan etkisinden kaynaklandığıbelirlenmiştir.
KW  - Akdeniz
KW  - Mevsimsel değişim
KW  - Kümeleme
KW  - PM10
KW  - SO2
N2  - Adaptation period of Turkey, which has been started in2008, in the scope of air quality management with the EU directives will becompleted within 2019. In this period,air quality monitoring stations have been established in our provinces and ourregulations have been adapted to EU directives. In this study, PM10 and SO2concentrations of Adana, Antalya, Hatay and Mersin that are located along theMediterranean Coast of Turkey were analyzed. These provinces, which areadjacent to the Mediterranean, have similar geographical features. Cities areaffected by domestic heating, motor vehicle emissions, sea salt and desert dustat different levels. Seasonal and diurnal changes in the provinces wereexamined by using the air quality data set covering the period of 2008-2016. Whenthe results are examined, it is determined that the annual average PM10concentrations of all four cities were higher than the limit values given inthe EU directives. PM10 concentrations were significantly higher in winter thanin summer months. It was observed that this situation was caused by increasingdomestic heating emissions in winter and inversion which is observed in winterhas a significant effect on this increase seen in PM10 concentrations. When thediurnal changes are examined, it is determined that in all cities except Adana,PM10 values increase in the morning and evening hours when traffic is intense.In Adana, PM10 concentrations increased only in the evening when traffic washeavy. It was determined that this was because of the effect on the PM10concentrations of the factories around the station in Adana.
CR  - Ackermann, R.O., Aggarwal, S., Dixon, J.R., Fitzgerald, A.D., Hanrahan, D.C., Hughes, G.A., … Somani, A.H., 1999. Pollution Prevention and Abatement Handbook, 1998: Toward Cleaner. Pollution Prevention and Abatement Handbook, 1998: Toward Cleaner. World Bank Publications.
CR  - Ashbaugh, L.L., Malm, W.C. ve Sadeh, W.Z., 1985. A residence time probability analysis of sulfur concentrations at grand Canyon National Park. Atmospheric Environment (1967), 19(8), 1263–1270.
CR  - Atkinson, R.W., Ross Anderson, H., Sunyer, J., Ayres, J.O.N., Baccini, M., Vonk, J.M., … Katsouyanni, K., 2001. Acute Effects of Particulate Air Pollution on Respiratory Admissions. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 164(10), 1860–1866.
CR  - Bell, J.N.B., Power, S.A., Jarraud, N., Agrawal, M. ve Davies, C., 2011. The effects of air pollution on urban ecosystems and agriculture. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 18(3), 226–235.
CR  - Cape, J.N., Fowler, D. ve Davison, A., 2003. Ecological effects of sulfur dioxide, fluorides, and minor air pollutants: recent trends and research needs. Environment International, 29(2–3), 201–211.
CR  - EPA., 2012. Regulatory Impact Analysis for the Final Revisions to the National Ambient Air Quality Standards for Particulate Matter. North Carolina: U.S. Environmental Protection Agency.
CR  - European Environment Agency., 2013. Air quality in Europe — 2013 report. EEA report.
CR  - Fioletov, V.E., McLinden, C.A., Krotkov, N., Yang, K., Loyola, D.G., Valks, P., … Martin, R. V., 2013. Application of OMI, SCIAMACHY, and GOME-2 satellite SO2 retrievals for detection of large emission sources. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 118(19), 11,311-399,418.
CR  - Griffin, R.D., 2006. Principles of Air Quality Management, Second Edition (2. bs., C. 329). USA: CRC Press.
CR  - Kawamoto, K., Hayasaka, T., Nakajima, T., Streets, D. ve Woo, J.-H., 2004. Examining the aerosol indirect effect over China using an SO2 emission inventory. Atmospheric Research, 72(1–4), 353–363.
CR  - Lovett, G.M., Tear, T.H., Evers, D.C., Findlay, S.E.G., Cosby, B.J., Dunscomb, J.K., … Weathers, K.C., 2009. Effects of Air Pollution on Ecosystems and Biological Diversity in the Eastern United States. Annals of the New York Academy of Sciences, 1162(1), 99–135.
CR  - Miller, B., 2015. Sulfur oxides formation and control. B. B. T.-F. F. E. C. T. Miller (Ed.), Fossil Fuel Emissions Control Technologies içinde (ss. 197–242). Butterworth-Heinemann.
CR  - Muezzinoglu, A., 2000. Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
CR  - Pope, C.A. ve Dockery, D.W., 1992. Acute Health Effects of PM10 Pollution on Symptomatic and Asymptomatic Children. American Review of Respiratory Disease, 145(5), 1123–1128.
CR  - Poschl, U., 2005. Atmospheric aerosols: Composition, transformation, climate and health effects. Angewandte Chemie-International Edition, 44(46), 7520–7540.
CR  - Seaton, A., Godden, D., MacNee, W. ve Donaldson, K., 1995. Particulate air pollution and acute health effects. The Lancet, 345(8943), 176–178.
CR  - Seinfeld, J.H. ve Pandis, S.N., 2006. Atmospheric Chemistry and Physics: From Air Pollution to Climate Change (second edi.). New Jersey: Wiley.
CR  - TÜİK., 2010a. Bölgesel Göstergeler TR61. Ankara.
CR  - TÜİK., 2010b. Bölgesel Göstergeler TR63. Ankara.
CR  - TÜİK., 2010c. Bölgesel Göstergeler TR62. Ankara.
CR  - Tuncel, G., 2013. Türkiye’de Hava Kirliliği Çalışmaları - I. Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, 2(4), 103–104.
CR  - Uria-Tellaetxe, I. ve Carslaw, D.C., 2014. Conditional bivariate probability function for source identification. Environmental Modelling & Software, 59, 1–9.
CR  - Grange, S.K., Lewis, A.C. ve Carslaw, D.C., 2016. Source apportionment advances using polar plots of bivariate correlation and regression statistics. Atmospheric Environment, 145, 128-134.
CR  - Zhou, H., Hopke, P.K., Zhou, C. ve Holsen, T. M., 2019. Ambient mercury source identification at a New York State urban site: Rochester, NY. Science of the Total Environment, 650, 1327-1337.
UR  - https://doi.org/10.21923/jesd.535124
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/805913
ER  -