TY - JOUR T1 - XIV. Asır İrân Tasavvuf Eğilimleri Bağlamında İrfânî Tasavvufa Dair AU - Altunkaya, Mustafa PY - 2014 DA - March JF - İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi JO - ifd PB - İnönü Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1308-9684 SP - 171 EP - 189 VL - 5 IS - 1 LA - tr AB -  Modern sonrası dönemde, tasavvuf/irfân geleneğinin ele alınarak bugünün sosyal ve siyasalhareketlerine etkisini konu alan araştırmalar yeni ve yetersizdir. Günümüzde gelişme eğilimindekiaşırılık (tatarruf) temayülleri karşısında tasavvufun dengeleyen vasat rolünün incelenmesi, ilimçevrelerinde öncelikli konulardan addedilmektedir. İslam maneviyâtının sembol kavramları olarakTasavvuf/İrfan, daha çok Horasan ekolünün etkisiyle şekillendiği halde, tarihsel süreçte ve tatarrufîsaiklerin etkisiyle iki farklı gelenek gibi algılanabilmektedir. Oysa bu kavramlar, Hicrî ikinci yüzyıldan itibaren şekillenmeye başlamış ve Kerbelâ sonrası serhad bölgelere göçe zorlanan Ehlibeytâlimlerinin etkisinde teorik ve sistematik biçimini almıştır. Bu nedenle ilk mutasavvıfların ortayaçıkışında, selef ve ehlibeyt ulemâsının etkin ve belirleyici olduğu söylenebilir. Nitekim, hemen bütün silsilelerde yeralan Ma’rûf-i Kerhî (ö. 200), İmam Rızâ (ö. 203)’nın öğrencisi ve müridi, Zünnûni Mısrî (ö. 245) ise İmam Cafer-i Sadık (ö. 148)’ın öğrencisi Cabir b. Hayyan (ö. 193)’ın talebesidir.Bu çalışma, İslami eğilimlerin ayrışma potansiyeline dikkat çekip, zühd temelli eğilimlerin gerçekteaynı kökten beslendiklerini, bilimsel yöntemle tespit etmekte ve Tasavvufî İslâm Birliği’nin imkânlarına odaklanmaktadır.  KW - Tasavvuf ve irfân KW - Ehl-i Beyt KW - Turaniyan-İraniyan KW - 3T eğilimleri KW - yeni düzen CR - Abdulati, M. Ahmed, İmam Muhammed Abduh’un Siyasi Düşüncesi, Kahire, 1978. CR - Beyan, M.Hüseyin; Mebâni-ye İrfan ve Tasavvuf, Allame Tabatabai Üniv. Yayını, Tahran, 1374. CR - Bolay, Süleyman Hayri; Felsefi Doktrinler Sözlüğü, Akçağ Yayınları Ankara, 1994. CR - Brzezinski, Z.; Kontrolden Çıkmış Dünya, çev. H. Menemencioğlu, İst. 1996. CR - Cebecioğlu, Ethem; Seheriyât, Erkam Matbaası, İstanbul, 2010. CR - Gener Cihangir, Ezoterik/Batınî Doktrinler Tarihi, Beyaz Yay, Ank. 2012. CR - Firuzanfer, Bediuzzaman; Mevlana Celaleddin, Çev. F.Nafiz Uzluk, MEB Yayını, İst, 1985 CR - Frager, Robert; Aşktır Asıl Şarap, Gelenek Yay, İst, 2004. CR - Garcıa, Jr.Manual; İsyan Kuralları, Çev. A. Parılyıldız, 2011http://www.sendika.org/yazi.php?3712 CR - Guenon, Rene; İslam Maneviyatı Taoculuğa Bakış, M. Kanık, İnsan Yay, İst, 1989. CR - Gustave, Le Bon; Kitleler Psikolojisi, Çev. H.İlhan, Alter Yayınları, Ankara 2000. CR - Hani, Muhammed b. Abdullah; Behcetü’s-Seniyye, Çev. A.Akçiçek, Gonca Yay., İst. 1976. CR - Huntıngton, Samuel P.; Biz Kimiz? Amerika’nın Ulusal Kimlik Arayışı, çev. A. Özer, İst. 2004. CR - Isfehani, Rağıb; el-Müfredat fi Ğaribi’l-Qur’an, Beyrut, 1994, Daru’l-Qalem, Beyrut, 1412. Kemikli, Bilal; Türk İslam Edebiyatı, Bursa: Emin Yayınları, 2010. CR - Kısmir, Yuhanna; Felasifetu’l-Arab-Ebu’l-Ala el-Maarri, Daru’l-Meşrik, Beyrut, 1985. CR - Kureyşi, Ali; Malik b. Nebi’de Toplumsal Değişim, Çev. Mustafa Altunkaya, Ekin Yay, 2002. CR - Lahori, Muhammed İkbal; İslamî Benliğin İçyüzü, Çev. A.Yüksel, Hece Yay., İstanbul, 1986. CR - Lipson, Leslie; Uygarlığın Ahlaki Bunalımları, çev. J. Ç. Yeşiltaş, İstanbul, 2000. CR - Mitchel, Richard; The Society of the Muslim Brothers. London 1969. CR - Mutahhari, Murtaza; Mecmua-i Asar, Sadra Yayınları, Tahran, 1385, C. 23. CR - Nicholson, Reynold; The Mystics of İslâm, Routledge, Kegan Paul, London, 1914. CR - Onat, Hasan; Kral Çıplak, İki bin yirmi üç Dergisi, Ankara, 2012. CR - Panel Bildirileri, Yaşamı Seçin Nükleerden Vazgeçin, EMO Yayını, Ankara 2011. CR - Rumî, Mevlana Celaleddin, Rubaiyat, MEB Yayınları, Ankara 1994. CR - Said Havva, Eğitim Risalesi, Fi Afaki’t-Tealim, 1980, Mektebetü Vehbe. CR - Seccadi, Seyyid Ziyauddin; Mebani-ye İrfan ve Tasavvuf, İnsani İlimler Yayını, 1374 CR - Semerkandî, Ali b. Yahya; Bahru’l-Ulûm, Süleymaniye Kütüphanesi KAP Böl. 106-109. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifd/issue//535356 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/663008 ER -