TY  - JOUR
T1  - Oruç Bey’in Aktardığı Efsaneler ve Bunların Türk Efsaneleri İçindeki Yeri
TT  - Legends Told by Oruç Bey and Their Place in Turkish Legends
AU  - Dülger, Elif
PY  - 2014
DA  - June
DO  - 10.32704/erdem.537445
JF  - Erdem
PB  - Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
WT  - DergiPark
SN  - 1010-867X
SP  - 71
EP  - 86
IS  - 66
LA  - tr
AB  - Yüzyıllardır varlığını koruyan sözlü kültür ürünlerinden olan efsanelerin sınıflandırılmasında bir ana başlığın “tarihî efsaneler” adını taşıması, tarih kitaplarının efsaneler ile ilişkisini gösteren en önemli delildir.Özellikle savaş ve fetihlerin anlatıldığı kısımlarda bunlara ilişkin efsanelerin, bazı tarihî kahramanların anlatıldığı kısımlarda ise onlarınetrafında oluşmuş efsanelerin karşımıza çıkması hemen her tarihî kaynakta görülen bir husustur. Bu çalışmanın amacı, 15. yüzyıl Osmanlımüverrihlerinden Oruç Bey’in Tevârih-i Âl-i Osman adlı eserinde yerverdiği efsanelerin tespit edilmesidir. Oruç Bey sadece bir tarih kitabıyazmakla yetinmemiş, atasözleri, deyimler, beddualar, efsaneler, halkinançları, gelenekler, âdetler, yer adlarının veriliş hikâyeleri gibi pekçok kültürel bilgiyi de eserine kaydetmiştir. Söz konusu eser, Osmanlıİmparatorluğu’nun ilk iki yüzyıllık tarihi kadar, o devrin Türk kültürünü araştırmak isteyenler için de önemli bir kaynaktır.
KW  - Türk efsaneleri
KW  - tarihî efsane
KW  - dinî efsane
KW  - Oruç Bey
KW  - Tevârih-i Âl-i Osman
N2  - Legends are oral culture products that exist for centuries, and theirclassification includes “historical legends” which is an evidenceshowing the relationship between historical sources and legends.In almost every historical source, legends of war and conquestsare encountered. The purpose of this study is to determine legendswhich were told by Oruç Bey, a historian of Ottoman Empirein the 15th century, in his work entitled Tevârih-i Âl-i Osman.Oruç Bey has not only confined himself to writing a history book,but also has wrote down proverbs, idioms, curses, legends, folkbeliefs, traditions, customs, and many other cultural informationlike stories of naming a place as well. That work is an importantsource for those who want to investigate the first two centuries’history of the Ottoman Empire as well as Turkish culture of the era.
CR  - Alpaslan, İsmet (1991). “Kıbrıs Çıkartmasındaki Ahmed-i Hani”, Milli Folklor 12, s.46.
CR  - Alptekin, Ali Berat (1980). “Silifke’de Kırtıl Dağı’nın Efsanesi”, Türk Folkloru 11, s.6-7.
CR  - Boratav, Pertev Naili (2000). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
CR  - Can, Şefik (1997). Klasik Yunan Mitolojisi, İstanbul: İnkılap Yayınları.
CR  - Elçin, Şükrü (2001). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - Eliade, Mircea (1999). Şamanizm, Çev. İsmet Birkan, Ankara: İmge Kitabevi.
CR  - Erhat, Azra (2003). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
CR  - Dülger, Elif (2012). “Oruç Bey’in Tevârih-i Âl-i Osmân Adlı Eserine Göre Türklerde Yer Adı Verme Geleneği”, Turkish Studies 7/3, s.1067-1074.
CR  - Evliya Çelebi (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Transkripsiyonu-Dizini), Haz. Orhan Şaik Gökyay, 1. cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Karadavut, Zekeriya (1992). “Yozgat Efsaneleri (İnceleme-Metin)”, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya.
CR  - ——— (2011). “İstanbul’un Fethiyle İlgili Bir Efsane: Didon Hilesi ve Yayılma Alanları”, 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildiriler I (İstanbul Tarihi: Medeniyetlerin Buluşma Noktası Olarak İstanbul), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, s.647-658.
CR  - Kaya, Doğan (2001). Folklorumuzda Beddua Söyleme Geleneği ve Türk Halk Şiirinde Beddualar, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
CR  - Korkmaz, Esat (2003). Eski Türk İnançları ve Şamanizm Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
CR  - Kur’ân-ı Kerîm Açıklamalı Meâli (2002). Haz. Hayrettin Karaman, Ali Özek, İbrahim
CR  - Kâfi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadrettin Gümüş, Ali Turgut, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
CR  - Manâkıb-ı Hünkâr Hacı Bektâş-ı Veli Vilâyet-Nâme (1995). Haz. Abdülbâki Gölpınarlı, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
CR  - Ocak, Ahmet Yaşar (1997). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler: Metodolojik Bir Yaklaşım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
CR  - ——— (2005). Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - ——— (2007). İslam-Türk İnançlarında Hızır-İlyas Kültü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
CR  - Oruç Beğ Tarihi (2008). Haz. Necdet Öztürk, İstanbul: Çamlıca Basın Yayın.
CR  - Öztürk, Necdet (2011). Saray Penceresinden 14.-15. Yüzyıl Osmanlı Sosyal Hayatı, İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
CR  - Sakaoğlu, Saim (2009). Efsane Araştırmaları, Konya: Kömen Yayınları.
CR  - Seyidoğlu, Bilge (1986). “Gezgin Efsaneler Üzerinde Bir Araştırma: Norveç ve Türkiye (Erzurum) Efsaneleri”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri (2. Cilt - Halk Edebiyatı), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s.359-363.
CR  - Wensinck, Arent Jan (1993), “al-Khadir”, Encylopédie de l’Islam, Leiden: E. J. Brill.
CR  - Yerasimos, Stefanos (2012). Türk Metinlerinde Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Zebîdî (1986). Sahihi Buhari Muhtasarı Tecrîdi Sarîh Tercemesi ve Şerhi, 4.-5. cilt,
CR  - Haz. Kâmil Miras, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.32704/erdem.537445
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/666472
ER  -