@article{article_538067, title={Yahudilik’te ‘Tikkun Olam: Dünyayı Tamir Etme’ Kavramı Üzerine Bir Araştırma}, journal={Cumhuriyet İlahiyat Dergisi}, volume={23}, pages={291–309}, year={2019}, DOI={10.18505/cuid.538067}, author={Özalp, Mürsel}, keywords={Dinler Tarihi,Tikkun Olam,Dünyayı Tamir Etmek,Yahudilik,Amerikan Yahudiliği}, abstract={<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">İbranice bir terkip olan <i>tikkun
olam, </i> dünyayı tamir etmek, onarmak ya da iyileştirmek gibi anlamlara
gelmektedir. Günümüzde bu ifade, özellikle Amerikan liberal Yahudi kanat
tarafından aktivizm, siyasi katılım ve sosyal adalet çağrı ve çabalarından
hayır hasenat işlerine, çevre sorunlarından sağlıklı beslenmeye kadar varan
geniş bir alanda slogan olarak kullanılmaktadır. Yahudi dini günlerine ve
Yahudi tandanslı toplantılara katılan Amerikan başkanları da konuşmalarında <i>tikkun olam </i>ı İbranice aslıyla zikredip,
bunun Yahudiliğin özünde bulunan, Yahudi geleneği ve düşüncesinde önemli yer
tutan dini bir kural ve/veya vecibe olduğunu dillendirmektedirler. Ancak,
terkibin geçtiği dini literatürdeki bağlamlarına bakıldığında, net bir
tanımlamada bulunmak zor olsa da modern/moda kullanım alan ve anlamlarını
yansıtmadığı görülmektedir. Zaten geleneği temsil iddiasındaki Rabbinik
Yahudilik ve onun günümüzdeki uzantısı olan Ortodoks Yahudilikte <i>tikkun </i> <i>olam </i> görmezden gelinen hatta reddedilen bir terimdir. Bu durum
terimin Amerika ve İsrail’deki kullanım ve yaygınlık oranlarında da
görülmektedir. Dolayısıyla bu makalede, özellikle Mişna’daki kaidelerden
hareketle <i>tikkun olam </i> terkibinin
dini-hukuki bağlam ve muhtemel anlamları, Yahudi litürjisinde <i>tikkun </i> <i>olam </i> kavramı ve kastettiği anlam ile mistik Yahudilikteki <i>tikkun </i>anlayışı ortaya konulacak,
ibarenin modern dönemdeki gelişimi, değişim ve dönüşümü gösterilecektir. </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <b> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">Özet: </span> </b> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">Son yıllarda ve özellikle Amerika’da, İbranice
bir terkip olan <i>tikkun olam </i>,
aktivizm, siyasi katılım, sosyal adalet, her tür hayırseverlik faaliyeti, çevre
sorunları, terörle mücadele ve sağlıklı beslenme gibi geniş bir alanda slogan
olarak kullanılmaktadır. Terkibin bu denli yaygınlık kazanmasında ibarenin
literal anlamıyla ele alınması ve taşıdığı belirsizlik başat rol oynamıştır.
Dolayısıyla bu makale çalışması tikkun olam kavramının Yahudi dini
literatüründeki yeri ile modern dönemdeki değişim ve dönüşümünü ortaya koymayı
amaçlamaktadır.  </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">Kelimesi kelimesine <i>tikkun olam </i>,
dünyayı onarmak, tamir etmek ya da iyileştirmek gibi anlamlara gelmektedir.
Ancak bu terkibin dini literatürdeki bağlamlarına bakıldığında ne anlam ifade
ettiğini net bir şekilde ortaya koymak zordur. Zira süreç içerisinde kimileri <i>tikkun </i> <i>olam </i>ı muayyen fıkhi hükümlerin tebdiline yönelik hukuki bir gerekçe
olarak ele almış, kimileri ona mesihî döneme yönelik eskatolojik bir anlam
yüklemiş, kimileri de mistik bağlamıyla okumuştur. </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">Yahudi dini literatüründe <i>tikkun
olam </i> ilk kez Mişna’nın Gittin risalesinde evlenme, boşanma, kölelik, esaret
vb. konulara dair verilen bir hükmün gerekçesi olarak basitçe “tikkun <i> </i>olamdan dolayı” şeklinde geçmektedir.
Zikredilen konular bağlamında bu kavrama “dünyayı tamir etmek, düzenlemek,
iyileştirmek, değiştirmek; topluma çeki düzen vermek, toplumu geliştirmek,
toplum düzenini korumak ya da kamu yararını gözetmek” gibi birbiriyle
bağlantılı muhtelif anlamlar verilmiştir. Doğrusu bu mevzuların gerekçesi
olarak <i>tikkun olam </i>ın kadının medeni
durumunu netleştirme, Yahudi toplumundan esir kaçırmayı önleme ya da ekonomik
kaygılar ve kölelerin yasal statüsünü belirleme gibi bireysel ve toplumsal
maslahatları öne alan hukuki bir gerekçe olduğu daha olası görülmektedir. </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <i> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;">Tikkun olam </span> </i> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;"> ibaresinin geçtiği bir diğer kaynak ise <i>aleynu </i> duasıdır. Ancak <i>aleynu </i> duasında <i>tikkun olam </i> Tevrat’ın ve <i>halaka </i>nın
gözetilip yerine getirilmesi şartına bağlı olarak Tanrı’nın krallığında
gerçekleşmesi beklenen bir duruma işaret etmektedir. Dolayısıyla <i>aleynu </i> duasında <i>tikkun olam, </i> güncel kullanım alan ve anlamlarında olduğu gibi
dünyanın sosyo-politik ve ekolojik kaygılarını değil, Tanrı’nın egemenliğine
olan arzuyu, diğer b}, number={1}, publisher={Sivas Cumhuriyet Üniversitesi}