TY  - JOUR
T1  - Demokrat Parti Döneminde Fındık Destekleme Alımları
TT  - Support Purchases of the Hazelnut During Democrat Party
AU  - Kaynar, İhsan seddar
PY  - 2019
DA  - April
JF  - Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi
JO  - AİİD
PB  - Seymur AĞAZADE
WT  - DergiPark
SN  - 2602-2540
SP  - 65
EP  - 75
VL  - 3
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Fındık üreticilerinin üye olduğubir kooperatif olarak FİSKOBİRLİK’in kuruluşu özellikle Karadeniz bölgesininkalkınmasında çok önemli olmuştur. Tarım ürünlerinin piyasalarının oluşumunda,her ürün için farklı değişkenler devreye girmektedir. Fındık piyasasınınoluşumunda, üreticilerden ve FİSKOBİRLİK’ten çok daha önemli bir rolü ürünüüreticilerden alan ve piyasaya aracılık eden tüccarlar üstlenmiştir. Desteklemealımları ile devletin fiyata [geç]müdahalesi, çoğu zaman tüccarların etkinliğini daha da artırmıştır. FındığınCumhuriyet tarihi boyunca ülkenin en önemli dış ticaret ürünlerinden biriolması, gündemde daha çok yer almasını sağlamışsa da çok dar bir bölgedebelirli bir alanda sınırlı sayıda üretici tarafından üretilmiştir. Üretildiğibölgede 1950’li yıllarda monokültür olmaya başlamıştır. Piyasa fiyatı ne olursaolsun, üreticilerin fındığı piyasaya ulaştırmak zorunda olması ve üretimdenönce yapılan alivre satışlar; politika yapıcıların üreticilerin çıkarlarınıkorumalarını zorlaştırmıştır.Bu çalışmada Demokrat Parti hükümetleridöneminde 1951’den 1958’e kadar düzenli yapılan destekleme alımlarıincelenmiştir. Çalışma, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nden erişilen birincil kaynaklarla hazırlanmıştır.
KW  - Tarımın Ticarileşmesi
KW  - Fındık
KW  - destekleme alımları
N2  - FİSKOBİRLİK was established byhazelnut producers that had become especially important in the development ofthe Black Sea region. In the making of markets for agricultural products, onecan identify different elements for each product ,which had played importantroles. Merchants, for instane, had a more significant role in the hazelnutmarket than the producers and FİSKOBİRLİK. Activism of merchants increased withstate’s support purchases and (albeit late) intervetion to market prices. Hazelnutwas one of the most important foreign trade products of the country. This pointput the hazelnut to government’s agenda. However, it continued to be producedby a limited number of producers in a very limited area. In 1950s, it began tobe monoculture in the Black Sea region. Regardless of the market price, thefact that producers have to sell the hazelnut and the advanced sales madebefore harvest; policy makers could hardly protect the interests of producers.The study examines the “supportpurchases” made by the state during the Democratic Party continued regularlybetween 1951 and 1958. The main source of this study is “Fonds of RepublicanPeriod” section of the State Archives.
CR  - Arşiv Belgeleri:Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 126-54-6 “1951-1952 dönemi fındık mahsulü fiyatlarının değerlendirilmesine dair işler için Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı'na yetki verilmesi ve kredi tahsisi” (20.07.1951).  Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 126-60-7 “Tasfiye halinde bulunan Ticaret Ofisi'nin tahakkuk etmiş ve edecek karlarının fındık destekleme satın alınmasında kullanılması” (09.08.1951). Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 127-89-13 “Muhtelif kararlarla tahsis olunup da kullanılmayan 1 929 000 liranın Petrol Ofisi'nce akaryakıt alımlarında ve Ziraat Bankası'nda tesis olunan 1 284 000 liranın da fındık satın alınmasında kullanılması” (26.11.1951). Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 128-9-5 1951-“1952 üretim yılında üreticiden fındık satın alınmasına dair Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı'na verilen yetkinin, tüccardan iç fındık satın alınmasına da teşmili” (01.02.1952).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 129-54-8 “Fındık satın alınmasına ilişkin K/870 sayılı Kararın yürürlüğe konulması” (28.07.1952).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 131-23-18 “K/854 sayılı kararla iç fındıklara uygulanan işlemden Giresun Fındık Tarım Satış Koop. Birliğine Satılmayan fındıkların da faydalandırılmasına dair k/890 sayılı kararın yürürlüğe konulması” (20.02.1953).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 132-59-6 “1951-1952, 1952-1953 ve 1953-1954 yıllarına ait fındık ihracaatına ilişkin K/901 sayılı Koordinasyon Kararının onayı” (27.07.1953).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 135-46-19 “K/901 sayılı Karar'la fındık satın alınması için İktisat ve Ticaret Vekaleti'ne verilen yetkinin, ihraç edilmeyen tüccar elindeki fındıkların satın alınmasına da teşmili” (13.05.1954).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 136-60-2 “Fındık satın alması için İktisat ve Ticaret Vekaleti'ne verilen yetki ile Tarım Satış Koop.leri Birliği'ne verilen ödevlerin 1954 yılı içinde geçerli sayılması” (06.07.1954). Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 144-68-5 “Üreticiden fındık satın alınması için İktisat ve Ticaret Vekaleti'ne çeşitli kararnamelerle verilen görevlerin, aynı esaslar çerçevesinde 1956-1957 yılı fındık mahsulüne de uygulanması” (09.08.1956).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 145-120-17 “Giresun Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nce satın alınacak fındıkların alış ve satış fiat farklarının Milli Korunma hesabına geçirilmesi” (25.03.1957).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 146-39-20 “1957-1958 mahsül yılında üreticiden satın alınacak fındık ve bu konu ile ilgili K/1106 sayılı Kararın yürürlüğe konulması” (13.08.1957).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu, 84-533-1 “Fındık ve pamuk piyasaları ve müdahale alımları hakkında hazırlanan bir not”.Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Evrakı Kataloğu, 84-532-10 “Fındık mahsulünün genel durumu hakkında malumat” (24.12.1951).Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Evrakı Kataloğu, 76-480-3 “Giresun, Ordu ve Trabzon'daki fındık tacirlerinin Hükümetten isteklerine dair, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı'nda yapılan toplantıya ait not” (24.01.1952).
CR  - Diğer Kaynaklar:Ballı, E. (2017), “Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçiliğin Gelişimi ve Fiskobirlik: Tarihsel Bir Değerlendirme” Türkiye Cumhuriyeti’nin Ekonomik ve Sosyal Tarihi Uluslararası Sempozyumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 657-700.Kaynar, İ. S. (2012), 19.yy’ın İkinci Yarısından Cumhuriyet’e Fındığın Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Tarihi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Özcan, F. C. (2013), “Ellili Yıllarda Türkiye Ekonomisi”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Hazırlayan Mete Kaan Kaynar, İletişim Yayınları, İstanbul, 39-68. TC Ziraat Vekaleti (1956), “İkinci Ulusal Fındık Kongresi, 7-10 Kasım 1955”, Ankara. Tezcek, F. Ö. (2013), “Kriz ve Kooperatifçilik: Fiskobirlik Örneği” Kriz ve Türkiye, Editörler Hale Balseven, Fuat Ercan, Phoenix Yayınları, Ankara, 417-434. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği (1966), Fındık Semineri 1966, Ankara.
UR  - http://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluiid/issue//540991
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/686567
ER  -