TY - JOUR T1 - Hamam Kültürü Ve Seramik Yansımaları TT - Turkish Bath Culture and Ceramic Reflections AU - Gökbel, Firdevs Müjde PY - 2019 DA - October DO - 10.32547/ataunigsed.547881 JF - Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi JO - GSED PB - Atatürk Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1300-9206 SP - 57 EP - 68 IS - 43 LA - tr AB - İnsanoğlunun en önemli ifade biçimlerinden biriolan sanat, kültürel geçmişe sahip çıkma noktasında önemli bir görevi yerinegetirmektedir. Geçmişte var olan birtakım kültürel değerler modern dünyadayitirilmektedir. Hamam kültürü de bunlardan bir tanesidir. Türk örf veadetlerini yansıtan yapılardan biri olan hamamlar, mimari özelliklerinin yanısıra geleneksel bir hal alan kullanım şekilleri ile Anadolu topraklarınınvazgeçilmez unsurlarındandır. Hamamlar sergilediği yapısal biçimiyle birliktekültürel dokusunda barındırdığı peşkir, peştamal, havlu, kurna, hamam tası,göbek taşı, kese ve takunya gibi ürünlerle kültürel bir zenginlik sunmaktadır.Söz konusu unsurlar kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Bu çalışmada hamam kültürününtarihçesi araştırılarak Türk seramik sanatçılarının hamam kültürü ileilişkilendirdikleri çalışmaları incelenmiştir. Bazı eserlerin hamamdakullanılan birtakım ürünlerin yansıması niteliğinde olduğu, bazılarının iseaktarılmak istenen mesaj ile ilgili simgesel biçimde ele alındığıgörülmektedir. Sonuç olarak konu ileilgili incelenen seramik eserlerin unutulmaya yüz tutan söz konusu kültürelmirasın yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması noktasında büyük önemtaşıdığı söylenebilir. KW - Seramik KW - Gelenek KW - Hamam kültürü N2 - Art, one of the most importantexpressions of human beings, has fulfilled a prominent place in the point ofcultural heritage. A number of cultural values that existed in the past havelost in the modern world. Turkish bath culture is one of them. Turkish baths,one of the buildings reflecting the customs and traditions, are indispensableelements of Anatolian lands with their traditional features as well as withtheir architectural features. Together with the structural form exhibited inthe historical texture of baths, prehistoric, loincloth, towels, bath basin,bath bowl, belly stone, pouch and clogs can be evaluated as historical wealth.These elements have changed from culture to culture. In this study, the history of Turkishbath culture has been searched and the artworks of Turkish ceramic artistsrelated to Turkish bath culture have been analyzed. It is seen that some of theartworks are the reflection of some products used in the baths and some of themare used symbolically about the message to be conveyed. As a result, it can besaid that the ceramic artworks examined on the subject are of great importancein terms of keeping this cultural heritage alive and transferring it to futuregenerations. CR - Avşar, Z., & Avşar, S. (2016). Var olmanın ve arınmanın tarihi seyri içerisinde bedensel-ruhsal temizlik mekânları olarak hamamların iletişim bakımından önemi. Idealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 7(19), 628-658. CR - Başaran, T. (1997). Roma döneminde Hypokaust sisteminin ısıl analiz yönünden günümüz yerden ısıtma sistemiyle karşılaştırılması. A. Güngör, Z. İlken, A. Hepbaşlı, E. Pelin, Ö. Ertöz, & N. Bozokalfa (Ed.), III. Uluslararası Tesisat Mühendisliği Kongresi Mmo Yayını Bildiriler Kitabı (s. 1008-1018) içinde. İzmir: MMO Yayınları. CR - Çınar, S. (2011). Erzurum Gümrük Hamamı’nın öncesi ve sonrası. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 20, 145-154. CR - Daşbacak, C. (2006). Antik çağda Buldan ve çevresinde temizlik kültürü. İ. Ertuğrul, & T. Tok (Ed.), Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 959-960) içinde. Buldan, Denizli. CR - Ertuğrul, A. (2009). Hamam yapıları ve literatürü. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(13), 241-266. CR - Küçükbasmacı, G. (2017). Kastamonu’ da asa suları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 83, 199-221. CR - Kozak, A. M. (2010). Temizliğin tarihçesi. Erişim adresi: https://www.turizmguncel.com/makale/temizligin-tarihcesi-m49.html CR - MEB. (2016). Bursa’da hamam kültürü. Bursa Olgunlaşma Enstitüsü, Bursa. Erişim adresi: http://bursaolgunlasma.meb.k12.tr CR - Özüdoğru, Ş. (1994). Anadolu'da erken tunç çağından günümüze gümüş takıların tarihi gelişimi içinde Alpu takılarının değerlendirilmesi. Anadolu Sanat Dergisi, 2, 127-241. CR - Perk, H. (2017). Anadolu hamam taslarının serüveni. Z Kültür, Sanat, Şehir, Mevsimlik Tematik Dergi, 2, 355-357. CR - Sami, K. (2017). Halk kültürü bağlamında hamamların toplumsal ve mekânsal dönüşümleri, Diyarbakır tarihi “Suriçi” örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(64), 1531-1546. CR - Yegül, F. K. (2009). Anadolu su kültürü: Türk hamamları ve yıkanma geleneğinin kökleri ve geleceği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Anadolu (Anatolia) Dergisi, 35, 99-118. CR - Görsel 1. Caracalla Roma Hamamı. (M.S. 212-M.S. 216) Erişim adresi: https://www.wikizeroo.org/index. php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQmF0aHNfb2ZfQ2FyYWNhbGxh CR - Görsel 2. Basilica Terma Roma Hamamı. (M.S. 2.yy.). Erişim adresi: https://www.ozelkalem.com.tr/iki-bin-yillik-antik-havuzda-kis-ortasinda-yuzme-keyfi/ CR - Görsel 3. Kılıç Ali Paşa Hamamı. (16.yy.). Erişim adresi: https://www10.aeccafe.com/blogs/archshowcase/2015 /01/30/kilic-ali-pasa-hamam-in-istanbul-turkey-by-cafer-bozkurt-architecture/ CR - Görsel 4. Kılıç Ali Paşa Hamamı (iç görünüm). (16.yy.). Erişim adresi: https://www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2015/01/30/kilic-ali-pasa-hamam-in-istanbul-turkey-by-cafer-bozkurt-architecture/ CR - Görsel 5. Ahtapot ve Yunus Desenli Hamam Tası. (M.Ö. 510-500). Erişim adresi: https://www.wikizeroo.org/ index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmlsZTpQaGlhbGVfTG91dnJlX0wyMTAuanBn Görsel 6. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Pano”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 7. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Pano”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 8. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Kurna”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 9. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Kurna”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 10. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 11. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Dualı Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 12. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 13. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 14. Mehmet Tüzüm Kızılcan (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 15. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 16. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Aynası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 17. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Takunya”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 18. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Düzenleme”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 19. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Sabunluk, Liflik”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 20. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Hamam Tası”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 21. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Takunya”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 22. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Sabunluk, Liflik”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi CR - Görsel 23. Hadiye Güvenateş (Sanatçı). (2012) “Hamam Serisi, Düzenleme”. Kaynak: Sanatçı Kişisel Arşivi UR - https://doi.org/10.32547/ataunigsed.547881 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/841678 ER -