TY  - JOUR
T1  - MEVLÂNÂ’NIN MESNEVİ’Sİ EKSENİNDE HADİS YORUMU ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER
TT  - SOME EVALUATIONS ON THE INTERPRETATION OF HADİTH  ON THE AXIS OF MEVLANA’S MASNAWİ
AU  - Bayram, Fatih
PY  - 2019
DA  - April
JF  - Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi
JO  - DASED
PB  - Hakkari Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2564-7202
SP  - 15
EP  - 39
VL  - 3
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Sufiler yanitasavvuf geleneği; genel olarak dini metinlerin, özel olarak da hadislerinanlaşılmasında diğer yöntemler yanında “işâri yorum” denilen yöntemi dekullanmışlardır. Bu bağlamda bizim kanaatimiz, “işâri yorum”u bütünüyle dışlamakyerine onu, ayet ve hadislerin anlaşılması ve yorumlanmasında bir imkan olarakdeğerlendirmek, İslam ilimler arasındaki iç tutarlılık ve yorumda bütünlükaçısından ondan istifade etmek ya da en azından göz ardı etmemek gerektiğiyönündedir. Bir sufi olarak Mevlânâ da Mesnevi adlı eserinde bu türyorumlara yer vermiştir. Araştırmamız, Mesnevi’de yer almakla beraber hemgeleneksel, hem de modern dönemde İslami ilimlerin farklı alanlarında istimaledilmiş, temsil gücü yüksek seçme rivayetler üzerinden mezkur imkana vurguyapmaktadır. Rivayetler “Yorumda Bütünlük/Yorumda İç Tutarlılık”, “YorumdaParçalanma” ve “Yorumda Vurgu Kayması” gibi başlıklar altında ele alınmış, işâriyorumun bir imkan olarak kullanılmasının önündeki engellere temas edilmiştir.
KW  - Hadis
KW  - İşâri Yorum
KW  - Mevlana
KW  - Mesnevi
N2  - Sufis, so thetradation of Sufism in understanding the religious texts in general and thehadiths in particular have also used to “sufi comment” method with othermethods. In this context our opinion, rather than completely exclude the “suficomment”, is to evaluate it as an opportunity to understand and interpret thehadiths, to take adventage of it in terms of internal consistency and integrityin interpretation between Islamic sciences, at least not to ignore it. As aSufi, Mevlana also included these comments in his book called Masnawi. Ourresearch emphasize this opportunity with representative narratives we havechosen from Masnawi. These narratives have been used in different fields ofIslamic sciences both in the traditional period and in the modern period. Thenarratives were dealt under the headings of "Integrity in Comment-InternalConsistency in Comment", “Disintegration in Comment”, "Change ofEmphatic Word in Commet" and the obstacles to using the sufi comment havebeen contacted.
CR  - KAYNAKÇA
CR  - Abdurrezzak b. Hemmam. (1403). el-Musannef (thk. Habîburrahman el-A’zamî), el-Mektebü’l-İslami, Beyrut.Ahmed b. Hanbel. (1421/2001). Müsned (thk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşid), Müessesetü’r-risale, Beyrut.Atasağun, Galip. (2007). “Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî’nin Hayatı ve Eserleri”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Konya, sy. 3 (Mevlânâ Özel Sayısı), s. 59-93.Aydın, Mehmet. (1996). “Eva de Vitray Meyerovitch'in Mesnevi Hakkındaki Değerlendirmeleri - I ve II”, 7. Milli Mevlânâ Sempozyumu-13 Aralık 1995, Konya, s. 20-32.Aydın, Mustafa. (2014). Moderniteye Dışarıdan Bakmak, Açılımkitap, İstanbul.Bezzâr. (1988-2009). Müsned (thk. Mahfuzurrahman Zeynullah vd.), Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, Medine.Ceyhan, Semih. (2004) “Mesnevi”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, c. XXIX, s. 325-334.Cündioğlu, Dücane. (2015). Kur’an’ı Anlama’nın Anlamı, Kapı Yayınları, İstanbul. Dârimî. (1412/2000). Sünen (thk. Hüseyin Selim Esed ed-Dârânî), Dâru’l-muğnî, Suudi Arabistan.Davutoğlu, Ahmet. (2014). “Takdim” (Mian M. Şerif, İslam Düşünce Tarihi içerisinde), İnsan Yayınları, İstanbul.………. (2018). Alternatif Paradigmalar, Küre Yayınları, İstanbul.Dawson, Christopher. (2003). İlerleme ve Din (trc. Yusuf Kaplan-Aylin Doğan), Açılımkitap, İstanbul.Demirel, Şener. (2007). “Mevlânâ’nın Mesnevi’si ve Şerhleri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. V, sy. 10 (Eski Türk Edebiyatı Tarihi II), s. 469-504.Dermenghem, Emile. (1958). Hz. Muhammed’in Hayatı (çev. Reşat Nuri Güntekin), İnkılap Kitabevi, İstanbul.Ebû Dâvûd, es-Sicistâni. (ty). Sünen (thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid), el-Mektebetü’l-asriyye, Beyrut.Ebû Nuaym, el-Isfahânî. (1416/1996). Hilyetü’l-Evliya (thk. Ebû Hacer Said b. Besyûni Zağlûl), Dâru’l-fikr/Mektebetü’l-hanci, Beyrut/Kahire.Ebû Ya’lâ el-Mevsılî. (1404/1984). Müsned (thk. Hüseyin Selim Esed), Daru’l-me’mûn li’t-türâs, Dımeşk.  Erul, Bünyamin. (2007). Sahabenin Sünnet Anlayışı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.Güler, Mehmet Nuri. (2007) “Mesnevi’deki Bazı Ahkâm Ayetlerin Yorumu Işığında Fıkıh ve Tasavvuf’un Bilim Kuramı’na Ait Genel Bir Değerlendirme”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 12, sy. 18, s. 199-213.Hâkim en-Nîsâbûrî, (1411/1990). el-Müstedrek (thk. Mustafa Abdülkadir Atâ), Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye, Beyrut.Hanefi, Hasan. (2011). Gelenek ve Yenilenme (trc. M. Emin Maşalı), Otto Yayınları, Ankara.İbn Battâl. (1423/2003). Şerhu Sahihi’l-Buhâri (thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrahim), Mektebetü’r-Rüşd, Riyad.İbn Ebî Şeybe. (1409). Musannef (thk. Kemal Yusuf el-Hût), Mektebetü’r-rüşd, Riyad. İbn Hacer el-Askalâni, (1379). Fethu’l-Bâri, Dâru’l-ma’rife, Beyrut.İbn Hibbân. (1414/1993). Sahih (thk. Şuayb Arnavut), Müessesetü’r-risâle, Beyrut.İbn Mâce, (ty). Sünen (thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki), Dâru ihyâi’l-kütübi’l-arabiyye, Kahire.Kara, İsmail. (2018). Müslüman Kalarak Avrupalı Olmak, Dergâh Yayınları, İstanbul.………. (2014). Türkiye'de İslâmcılık Düşüncesi-I, Dergah Yayınları, İstanbul.Karapınar, Fikret.  (2007). “Rivayetlerde İşâri Yorum”, Hadis Tetkikleri Dergisi, İstanbul, c. V, sy. 2, s. 89-104.Kaya, Mahmut. (2011). “Tasavvur”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, c. XXXX, s. 126-127.Kuzâî, Ebû Abdullah. (1407/1986). Müsnedü’ş-Şihâb (thk. Hamdi b. Abdülmecid es-Silefi), Müessesetü’r-risâle, Beyrut.Makdisi, Ziyâuddin. (1420/2000). el-Ehâdisü’l-Muhtâra (thk. Abdülmelik b. Abdullah b. Düheyş), Daru Hıdır, Beyrut.Ma’mer b. Raşid, (1403). el-Câmi’ (Abdurrezzak’ın Musannef’i içerisinde, thk. Habîburrahman el-A’zamî), el-Mektebü’l-İslami, Beyrut.Mevlânâ, (2018) Mesnevi (çev. Süleyman Nahîfî, sad. Âmil Çelebioğlu), Sufi Kitap, İstanbul.………. (1997). Mesnevi (çev. Şefik Can), Ötüken Yayınları, İstanbul.Münâvi, (1356). Feyzu’l-Kadir, el-Mektebetü’t-ticâriyyeti’l-kübrâ, Mısır.……….. (1408/1988). et-Teysir bi şerhi Cami’ı’s-Sağîr, Mektebetü’l-İmâmi’ş-Şafii, Riyad.Müslim b. Haccâc. (ty). el-Câmiu’s-Sahih (thk. M. Fuad Abdülbaki), Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut.Oral, Osman. (2015). “Mevlânâ’nın Hocası Seyyid Burhaneddin’in Hayatı”, International Journal of Russian Studies- Uluslararası Rusya Araştırmaları Dergisi, c. VIII, sy. 1, s. 1-9.Öngören, Reşat. (2004). “Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, c. XXIX, s. 441-448.Özafşar, Mehmet Emin. (2000). Hadisi Yeniden Düşünmek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara.………. (2003). “Hadisçilerin Peygamber Tasavvuru/Anlayışı”, Diyanet İlmi Dergi (Diyanet İşleri Reisliği Yıllığı), Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) -Özel Sayı-, Ankara, s. 307-330.Pekolcay, Necla. (1972). “Mevlâna Celâleddin Hayatı ve Eserleri Arasındaki İlgi”, İslam Medeniyeti Dergisi, İstanbul, sy. 26, s. 44-45.Selçuk, Hikmet. (1998). “Mevlana’nın Hayatı ve Eserleri”, Kur’an Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi, İstanbul, c. I, sy. 3, s. 68-79.Söylemez, İdris. (2018). “Mevlana’nın Mesnevî’sinde Hz. Peygamber”, Asos Journal: The Journal of Academic Social Science, c. VI, sy. 86, s. 259-283.Taberânî, Ebû’l-Kâsım. (1415/1994). el-Mu’cemu’l-Kebîr (thk. Hamdi b. Abdülmecid es-Selefi), Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire.Tahiru’l-Mevlevi, (2017). Şerh-i Mesnevi, Şamil Yayınları, İstanbul.Tekin, Mustafa. (2004). “Mevlânâ Celâleddin-i Rûmi’nin Hayatı, Eserleri ve Din Algılayışı”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Diyarbakır, c. VI, sy. 2, s. 11-34.Tirmizî, Ebû İsa. (1998). Sünen (thk. Beşşâr Avvâd Maruf), Dâru’l-ğarbi’l-İslami, Beyrut.Uludağ, Süleyman. (2001) “İşârî Tefsir”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, c. XXIII, s. 424-428.Yardım, Ali. (2008). Mesnevi Hadisleri, Damla Yayınları, İstanbul.Yıldırım, Ahmet. (2004). “Hadisleri Anlamada İşârî Yorum”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Isparta,  sy. 13, s. 13-36.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/dased/issue//548440
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/705813
ER  -