TY  - JOUR
T1  - Te’vîlâtü’l-Kur’ân ile Keşşâf Tefsirlerinin Nesh Açısından Mukayesesi
TT  - Comparing the Concept of Naskh in Ta’wīlātu'l-Qur’ān and al-Kashshāf
AU  - Harbi, Abdurrahman
AU  - Mollaibrahimoğlu, SÜLEYMAN
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.34247/artukluakademi.551345
JF  - Artuklu Akademi
JO  - Mardin Artuklu Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi
PB  - Mardin Artuklu Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-3264
SP  - 89
EP  - 114
VL  - 6
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Kur’ân-ı Kerîm’inmuhafazasına, tefsir ve teviline yönelik oluşturulan Ulûmü’l-Kur’ân’ın enönemlilerinden biri nesihtir. Birçok akademik çalışmaya konu olan ve hemen herbir müfessirin dikkate aldığı nesh, aynı zamanda İslamî ilimlerin de ortakkadim meselelerindendir. Bu makalede, Mâtürîdî’nin (ö. 333/944) Te’vîlâtü’l-Kur’ân’ıile Zemahşerî’nin (ö. 538/1144) Keşşâf’ı, nesh meselesini ele alışbiçimleri mukayese edilmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışma sonucu iki eserde denesh konusuna yeterince yer verildiği, meselenin genel yönleriyle ele alınıpirdelendiği görülmüştür. İki müfessir de bir taraftan konuyla ilgili gelenekselilmî mirası dikkate alırken diğer taraftan konu hakkındaki dirayetlerini ortayakoymuşlardır. Neshe dair genel anlamda yakın bir duruş sergilemekle beraber ikimüfessirin rivayetleri değerlendirme ve özellikle neshe dayanak teşkil edenkaynaklar hususunda birbirinden farklı ve iç bütünlüklü bir bakış açısı ortayakoydukları görülmüştür.
KW  - Te’vîlâtü’l-Kur’ân
KW  - Keşşâf
KW  - Mâtürîdî
KW  - Zemahşerî
KW  - Nesh
KW  - tefsir
N2  - Naskh (abrogation) is one of the importantnotions in ‘Ulūm al-Qur'ān (the Qur’ānic sciences) thatemerged for the purpose of explaining, preserving and interpretingthe Qur’ān. Naskh was one of the earlycontroversial topics in Islamic sciences and has been discussed in detail byalmost every mufassir (the writer of a commentary on the Qur’ān). Abrogation has been subject to many academic studiesuntil today. In this study, we compared Ta’wīlātu'l-Qur’ān by Imāmal-Māturīdī (D. 333 AH /944 CE) andal-Kashshāf by al-Zamakhsharī(D. 538 AH/1144 CE) in terms of their manner of discussing naskh. As a resultof this comparison, it has been concluded that both works sufficiently anddeeply evaluated the subject matter and each of them proved their proficiencyin their exegesis on the Qur’ān. Furthermore, while giving place to the viewsof the former commentators in the tradition, Imām al-Māturīdī andal-Zamakhsharī also expressed their own arguments. Even though they seem to besimilar in embracing naskh, they vary primarily in evaluating the narratives byvarious mufassirs and especially in the way they used the sources whichconstitute the basis of naskh.
CR  - Arpa, Recep. “Şehristânî’nin Nesh Anlayışı”. İslâmî Araştırmaları Dergisi 32 (2014): 39-61.
CR  - Bakkal, Ali. “İmam Şâfiî’de Nesh Anlayışı”. Harran Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 3 (1997): 109-132.
CR  - Cevzî, Cemalüddin Ebu’l-Fereç Abdurrahman. el-Musaffâ bi eküffi ehli’r-rüsûh min ilmi’n-nâsih ve’l-mensûh. tahk. Hâtim Salih ed-Dâmin. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1406/1986.
CR  - Cühenî, Şerefüddin İbnü’l-Bârizî el-Cühenî. Nâsihu’l-Kur’âni’l-‘Azîz ve mensûhuhû. tahk. Hâtim Salih ed-Dâmin. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1405/1985.
CR  - Cürcânî, Ali b. Muhammed eş-Şerîf el-Cürcânî el-Hüseynî el-Hanefî. Kitâbü’t-ta‘rîfât. tahk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşlî. 3. Baskı. Beyrut: Dâru’n-Nefâes, 1433/2012.
CR  - Herevî, Ebû Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm b. Miskîn el-Herevî. en-Nâsih ve’l-mensûh fi’l-Kur’âni’l-‘Azîz. tahk. Muhammed b. Sâlih el-Müdeyfir. Riyâd: Şirketü’r-Riyâd, 1418/1997.
CR  - İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ. Mu‘cem-ü meķâyîsi’l-luga. tahk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. 6 Cilt. Dâru’l-Fikr, 1399/1979.
CR  - İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Ali İbn Manzûr el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadr, 1414.
CR  - İbn Sîde, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail b. Sîde el-Mürsî. el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a‘zâm. tahk. Abdülhamîd Hendâvî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1421/2000.
CR  - Katâde, Ebü’l-Hattâb Katâde b. Diâme b. Katâde es-Sedûsî el-Basrî. en-Nâsih ve’l-mensûh. tahk. Hâtim Sâlih ed-Dâmîn. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1404.
CR  - Kattân, Mennâ‘. Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân. 35. Baskı. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1418/1998.
CR  - Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü ehli’s-sünne. tahk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1426/2005.
CR  - Nahhâs, Ebû Ca‘fer en-Nahhâs Ahmed b. Muhammed. en-Nâsihu ve’l-mensûh. tahk. Muhammed Abdüsselâm Muhammed. Kuveyt: Mektebetü’l-Felâh, 1408.
CR  - Öztürk, Mustafa. İlâhî Hitâbın Tefsiri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
CR  - Sâlih, Subhî. Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-‘Âlemi’l-Melâyîn, 2014.
CR  - Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdris b. Abbâs. Risâle. tahk. Ahmed Şâkir. Mısır: Mektebetü’l-Haleb, 1358/1940.
CR  - Şevm, Muhammed Kâsım. Ulûmü’l-Kur’ân ve menâhicü’l-müfessirîn. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1435/2014.
CR  - Şimşek, M. Sait. Kur’ân’ın Anlaşılmasında İki Mesele. 5. Baskı, Konya: Kitap Dünyası Yayınları, 2012.
CR  - Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. Tefsîru’l-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. tahk. Muhammed Abdüsselam Şahin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2009.
CR  - Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdillah ez-Zerkeşî. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. tahk. Ahmed Ali. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1427/2006.
CR  - Zürkânî, Şeyh Muhammed Abdülazîm ez-Zürkânî. Menâhilü’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed Şemsüddîn. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1434/2013.
UR  - https://doi.org/10.34247/artukluakademi.551345
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/791043
ER  -