TY  - JOUR
T1  - Tüketim Toplumunda Metalaştırılan Dini Yeniden Okuma Önerisi: Bireyin Dine Yabancılaşması Üzerine Bir Giriş
AU  - Koç, Bekir
PY  - 2019
DA  - June
Y2  - 2019
DO  - 10.34085/buifd.554550
JF  - Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
JO  - BUIFD
PB  - Bingöl Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5128
SP  - 141
EP  - 167
IS  - 13
LA  - tr
AB  - TüketimToplumunda Metalaştırılan Dini Yeniden Okuma Önerisi: Bireyin DineYabancılaşması Üzerine Bir Giriş*AProposal for Reconsidering the Religion Commodified in the Consumer Society: AnIntroduction to the Individual's Alienation to ReligionBekri Koç, Araştırma Görevlisi, BingölÜniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Sosyolojisi Anabilim DalıRA, Bingol University, Faculty of Theology, Department of İslamicArt HistoryBingol,Turkeybekir_koc_55@hotmail.comorcid.org/0000-0002-5298-0448Öz Tüketim,insanın yeryüzüne attığı ilk adımından günümüze kadar uzanan bir olgudur. Dinde aynı tarihi serüven içerisinde kendine yer edinmektedir. Bu bağlamda tüketimile din veya dini inanç, ibadet ve değerler, tarih boyunca farklı ilişkileriçinde olmuşlardır. Birçok sosyolog, tüketim ve din ilişkisini çeşitliyönlerden ele alarak, kendi toplumlarındaki tezahürlerini yorumlamaya çalışmışlardır.Nitekim Marx, hem tüketim hem de din konusundaki düşünceleriyle günümüze kadaruzanan bu ilişkileri analiz etmemize fayda vermektedir. Yabancılaşma kavramı,Marx tarafından her ne kadar sanayileşme ve kapitalist sistem üzerinden kenditoplumunu analiz için kullanılmışsa da; günümüz tüketim toplumlarındametalaştırılan dini inanç, ibadet ve değerlerin durumunun gösterilmesine dekatkı sunabilmektedir. Buçalışma, dini inanç, ibadet ve değerlerin, tüketim kodlarıyla sarmalanması, metalaştırılmasıve topluma sunulmasının sebep olduğu, bireylerin dine yabancılaşması konusunuiçermektedir. Bu konu, Marx’ın yabancılaşma kavramı üzerinden günümüz Türkiyetüketim toplumunun analiz edilmesi ve dindar bireylerin toplumsal durumunungösterilmesi amacını taşımakta ve metalaştırılan dini yeniden okuyabilme önerisinisunmaya çalışmaktadır. Anahtar Kelimeler: TüketimToplumu, Yabancılaşma, Din, Marx, Dine Yabancılaşma, Türkiye.AbstractConsumptionis a phenomenon that extends from the first step taken by man into the earth tothe present day. Religion also takes its place in the same historicaladventure. In this context, the relationship between consumption and religion,or religious beliefs, worships and values has taken different forms throughouthistory. Many sociologists have studied the relationship between consumptionand religion from various aspects and tried to interpret its manifestations intheir own societies. As a matter of fact, Marx helps us analyze these relationsthat extend over to the present day with his suggestions about both consumptionand religion. Although the concept of alienation has been used by Marx forindustrialization and for the analysis of his society through the capitalistsystem, it can contribute to the demonstration of the state of religiousbeliefs, worships and values commodified in today's consumption societies. Thisstudy examines the alienation of individuals to religion, which is caused bythe encapsulation and commodification of religious beliefs, worships and valuesby the consumption codes and its conveyance to society. The study aims toanalyze the consumer society in contemporary Turkey through Marx's concept ofalienation and to show the social status of religious individuals, and tries tosuggest the proposal of reconsidering the religion that has been commodified. Keywords: ConsumerSociety, Alienation, Religion, Marx, Alienation to Religion, Turkey.
KW  - Tüketim Toplumu
KW  - Yabancılaşma
KW  - Din
KW  - Marx
KW  - Dine Yabancılaşma
KW  - Türkiye
CR  - Atay, Tayfun. Din Hayattan Çıkar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
CR  - Aydın, Mustafa. Güncel Kültürde Temel Kavramlar. İstanbul: Açılımkitap Yayınevi, 2011.
CR  - Aytaç, Ömer. “Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/1 (2006): 27-53.
CR  - Barbarosoğlu, Fatma. Şov ve Mahrem. İstanbul: Timaş Yayınları, 2006.
CR  - Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu Söylenceleri Yapıları. Trc. Hazal Deliceçaylı - Ferda Keskin. 5. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
CR  - Bauman, Zygmunt. Özgürlük. Trc. Kübra Eren. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
CR  - Berger, Peter Ludwig. Kutsal Şemsiye Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. Trc. Ali Coşkun. 4. Baskı. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
CR  - Binark, Mutlu - Kılıçbay, Barış. Tüketim Toplumu Bağlamında Türkiye’de Örtünme Pratiği ve Moda İlişkisi. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı, 2000.
CR  - Bocock, Robert. Tüketim. Trc. İrem Kutluk. 3. Baskı. Ankara: Dost Kitapevi, 2009.
CR  - Bulaç, Ali. İnsanın Özgürlük Arayışı. İstanbul: İnkılap Kitapevi, 2015.
CR  - Coşgun, Melek. “Popüler Kültür ve Tüketim Toplumu”. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi 1/1 (2012): 837-850.
CR  - Çakmak, Muhammet. “Yabancılaşma Kavramı Üzerine Bazı Değerlendirmeler ve Kur’an’ın Yabancılaşma Kavramına Bakışı”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1996): 301-312.
CR  - Çarkoğlu, Ali - Kalaycıoğlu, Ersin, “Türkiye’de Dindarlık: Uluslararası Bir Karşılaştırma”. İstanbul Politikalar Merkezi (2009): 1-43.
CR  - Çubukçuoğlu, M. Emre - Haşılıoğlu, S. Burak, “Dindarlık Olgusunun Satınalma Davranışı Faktörleri Üzerine Etkisi”. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi 4/1 (2012): 1-18.
CR  - Debord, Guy. Gösteri Toplumu ve Yorumları. Trc. Ayşen Ekmekçi - Okşan Taşkent. 4. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
CR  - Demirezen, İsmail. “Tüketim Toplumunun Oluşumu ve Din ile Etkileşimi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 97-109.
CR  - Demirezen, İsmail. Tüketim ve Din. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2015.
CR  - Featherstone, Mike. Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. Trc. Mehmet Küçük. 3. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
CR  - Fromm, Erich. Marx’ın İnsan Anlayışı. Trc. Kaan H. Ökten. İstanbul: Antan Yayınevi, 2004. Göle, Nilüfer. Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme. 10. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları, 2010.Hürriyet Gazetesi. “Tepki Geldi Asena'lı Tesettür Partisi İptal”. Erişim: 3 Nisan 2019. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/tepki-geldi-asenali-tesettur-partisi-iptal-26581649Hürriyet Gazetesi. “Tesettürde Vücut Hatları Devrimi”. Erişim: 2 Nisan 2019. http://www.hurriyet.com.tr/tesetturde-vucut-hatlari-devrimi-3567169Hürriyet Gazetesi. “VIP Hac butik umre”. Erişim: 2 Nisan 2019.  http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/vip-hac-butik-umre-40362973Iannaccone, Laurence Robert. “Voodoo Economics? Reviewing The Rational Choice Approach to Religion”. Journal for the Scientific Study of Religion 34/1 (1995): 76-88.Köksal, Emrah. “Kurumsal Yabancılaşma”. Polis Bilimleri Dergisi 12/2 (2010): 107-123.
CR  - Marshall, Gordon. “Suç”. Sosyoloji Sözlüğü. Trc. Osman Akınbay - Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2014.
CR  - Marx, Karl. Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili. Trc. Alaattin Bilgi. 2. Baskı. 1. Cilt. Ankara: Sol Yayınları, 1978.
CR  - Marx, Karl. “1844 El Yazmaları”. Yabancılaşma. Trc. Barışta Erdost. 4. Baskı. Ankara: Sol Yayınları, 2010.
CR  - Milliyet Gazetesi. “ İslamcı basında tesettür kavgası”. Erişim: 2 Nisan 2019. http://www.milliyet.com.tr/islamci-basinda-tesettur-kavgasi/guncel/haberdetayarsiv/05.08.2001/248926/default.htm
CR  - Ofluoğlu, Gökhan - Büyükyılmaz, Ozan, “Yabancılaşmanın Teorik Gelişimi ve Tarihsel Süreç İçinde Farklı Alanlarda Görünümleri”. Kamu-İş Dergisi 10/1( 2008): 113-144.
CR  - Okutan, Birsen Banu. Türkiye’de Popüler Kültür Din ve Kadın Marjinalizasyondan Entegrasyona. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2013.
CR  - Orçan, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türk Tüketim Kültürü. 2. Baskı. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı, 2008.
CR  - Özbudun Sibel - Demirer, Temel – Markus, George. Yabancılaşma Ve…. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2007.
CR  - Pappenheim, Fritz. Modern İnsanın Yabancılaşması Marx’a ve Tönnies’ye Dayalı Bir Yorum. Trc. Salih Ak. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2002.
CR  - Swain, Dan. Yabancılaşma Marx’ın Teorisine Bir Giriş. Trc. Hande T. Urbarlı. İstanbul: Durak İstanbul Yayıncılık, 2013.
CR  - Şeriati, Ali. Dine Karşı Din. Trc. Doğan Özlük. Ankara: Fecr Yayınları, 2009.
CR  - T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü. “İnanç Turizmi”. Erişim: 2 Nisan 2019. http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,10173/inanc-turizmi.html
CR  - The Guardian. “Be Muslim for a month in Istanbul: pray five times a day and fast”. Erişim: 2 Nisan 2019.  https://www.theguardian.com/travel/2011/apr/21/muslim-for-month-istanbul-turkey
CR  - Tuğcu, Tuncar. Yabancılaşma Problemi Hıristiyanlığın ve Marksizmin Kökleri. Ankara: Alesta Yayınevi, 2002.
CR  - Türk Dil Kurumu. “Tüketim”. Erişim: 1Nisan 2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cb1af99a82563.73286365
CR  - Veblen, Thorstein. Aylak Sınıfın Teorisi. Trc. Zeynep Gültekin - Cumhur Atay. (İstanbul: Babil Yayınları, 2005
UR  - https://doi.org/10.34085/buifd.554550
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/722291
ER  -