TY - JOUR T1 - ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ AU - Özcan, Halil Ziya AU - Batur, Zekerya AU - Sağcan, Yaşar Ceren PY - 2019 DA - June JF - Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi JO - ADEA PB - Musa ÇİFCİ WT - DergiPark SN - 2651-5067 SP - 33 EP - 55 VL - 3 IS - 1 LA - tr AB - Okuma becerisi, ana dili eğitiminde anlama becerisininkazandırılmasında önemli bir yere sahiptir. Bu beceri aracılığıyla öğrencininsözcük dağarcığı artmakta, öğrenci hem yazılı hem de sözlü olarak kendini dahaiyi bir şekilde ifade edebilmektedir. Buna bağlı olarak günümüzde öğrencilerinhangi sınıfta ne tür kitap okuduğu merak konusu olmuştur. Bu çalışma, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıföğrencilerinin okuma eğilimlerinin belirlenmesini amaçlamaktadır. Çalışma,betimsel olup araştırmada yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmagrubunu, bir devlet okulunda öğrenim gören toplam 311 ilköğretim öğrencisioluşturmaktadır. İlköğretim öğrencilerinin okuma eğilimlerinin belirlenmesiniamaçlayan bu çalışmanın veri toplama aşamasında MEB’in resmi e-okul sistemindeyer alan ve sınıf rehber öğretmenleri tarafından oluşturulan sınıfkitaplığından yararlanılmıştır. Yapılan bu çalışma Uşak merkez ilçede yer alanbir ilköğretim okulu ve bu okulda öğrenim gören öğrencilerin e-okulsistemindeki sınıf kitaplıklarında yer alan kitaplar ile sınırlandırılmıştır.Çalışma grubunda yer alan her bir öğrencinin okuduğu kitap Excel dosyasınaaraştırmacılar tarafından aktarılmış, daha sonra kitaplar türlerine görekodlanmıştır. Yapılan kodlamanın geçerliliğini ve güvenirliliğini arttırmakamacı ile kodlamalar uzmanlık alanı Türkçe eğitimi ve ölçme değerlendirme olanüç uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Alınan dönütler çerçevesinde gereklidüzeltmeler yapılmış olup kodlamalara son hâli verilmiştir. Çalışmanınsonucunda 5. sınıf öğrencilerinin toplam 312 farklı kitap, hem kız hem de erkeköğrencilerin en çok “Nasrettin Hoca Fıkraları” adlı kitabı; 6. sınıföğrencilerinin toplam 353 farklı kitap, kız öğrencilerin en çok “Küçük Prens”adlı kitabı, erkek öğrencilerin ise en çok “Yalnız Efe” adlı kitabı; 7. sınıföğrencilerinin toplam 308 farklı kitap, hem kız hem de erkek öğrencilerin ençok “Nutuk” adlı kitabı; 8. sınıf öğrencilerinin toplam 80 farklı kitap, kızöğrencilerin en çok “Şeker Portakalı” adlı kitabı, erkek öğrencilerin ise ençok “Beni Neden Sevmedin?” adlı kitabı okuduğu belirlenmiştir. KW - Ortaokul KW - okuma KW - okuma eğilimi KW - e-sınıf kitaplığı CR - Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi. CR - Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık CR - Alpay, M.(1991) Kütüphane: Dünü Yarına Bağlayan Köprü. istanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği. CR - Arı, G. ve Okur, A. (2013) “Öğrencilerin İlköğretim 100 Temel Eseri Okuma Durumu”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 17, Sayı: 3, Ss 307-328 CR - Aytaş, G.(2003). Okuma Gelişiminde Çocuk Edebiyatının Rolü. Türklük BilimiAraştırmaları, 13. sayı. CR - Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, 169, 277- 296. CR - Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi. CR - Bamberger, R.(1990). Okuma Alışkanlığını Geliştirme. (Çev. Bengü Çapar). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları CR - Batur, Z. (2012). Divânü Lûgati’t-Türk’te Anlama ve Anlatma Becerilerine İlişkin Örnekler. Turkish Studies, 7(2), 219-231. CR - Bondanza, A., Kelly, K., & Treewater, A. (1998). Means of improving reading comprehension. Dominican College School of Education. Retrieved from ERIC database. (ED424567). CR - Bozpolat,E. (2010). Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlığına Đlişkin Tutumlarının Değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği), Zeitschriftfürdie Türken Journal of World of Turks, Vol.2, No.1,ss.411-427 CR - Coşkun, E., Karakoç, M., ve Zorbaz, K. Z. (2007). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıkları. 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (10-15 Eylül 2007-Ankara) Bildiri Özetleri Kitabı, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 169-170. CR - Çoşkun, E. (2002). Okumanın Hayatımızdaki Yeri ve Okuma Sürecinin Oluşumu, TÜBAR, Cilt XI, ss 231-244. CR - Christensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (A. Aypay, çev. ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.Deci R. , Ryan. M ve Edward L. (1985).Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York : PlenumDemirel, Ö.(1990) Yabancı Dil Öğretimi: ilkeler, Yöntemler, Teknikler. Ankara: Usem Yayınları. CR - Demirer. V., Çintaş Yıldız, D. ve Sünbül, A. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanılan ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki: Konya ili örneği. İlköğretim Online, 10(3), 1028-1036. CR - Devrimci, H.(1993) ilkokul 5. Sınıf Çocuklarında Okuma Alışkanlığının incelenmesi.Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Bilim Uzmanlığı Tezi), Ankara: Hacettepe ÜniversitesiDurkin, D. (1989). Teaching them to read (fifth edition). Boston: Allyn and Bacon. CR - Deniz, E.(2015). “Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları”, Okuma Yazma Eğitim Araştırmaları, 3 (2), Ss 46-64.Duran, E. ve Sezgin. B. (2012) “İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının Ve İlgilerinin Belirlenmesi”, Turkish Studies 7 (4): 1649-1662. CR - Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.Göktürk, A.(1997) Okuma Uğraşı. istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997. CR - Güleryüz, H. (2000). Türkçe Programlanmış İlkokuma Yazma Öğretimi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık. CR - Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel. CR - Harris, A. J ve Sipay, E.R. (1990). How to Increase Reading Ability. (Ninth Edition). New York: Longman. CR - İşcan, A., Arıkan, İ. B. ve Küçükaydın, M. A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. UluslararasıAvrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 1-16 CR - Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. CR - Kavcar, C.; Oğuzkan, F. & Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi CR - Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi,alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24(1): 11-32 CR - Mavi, (1995). Okuma hatalarının okuma alışkanlığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi. CR - May, F.B. (1986).Reading as Communication: An Interactive Aproach. MerillÖzbay,M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara : Öncü KitapÖz, F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık. CR - Özkaya, G. P. ve Çetin, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1). CR - Pardon, L.S. (2004), “What Every Teacher Needs to Know About Comprehension”, The Reading Teacher, v:58, i:3, p:272(9). CR - Schunk, H. D.(2009). Öğrenme Teorileri ( Çev. Mehmet Şahin). Ankara : Nobel Yayın DağıtımSever, S. (2004). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık CR - Tazebay, A. (1995). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin okuma becerilerinin okuduğunu anlamaya etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. CR - Thorndike, R.L. (1973). Reading Comprehension Education in Fifteen Countries. New York Temizkan, M. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Okuma Stratejilerinin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara CR - Temizyürek, F., Çolakoğlu, K. B. ve Coşkun, S. (2013). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 114-150. CR - Tinker, M. A ve McCullough, C. M. (1986). Teaching Elementary Reading. New York : Appleton Century-Crofts.Townsend, R.(2002). Okuma Zenginliği (Çev: Tayfur Keskin), istanbul: Sistem Yayıncılık. CR - Ungan, S. (2008).Türkiye’de Kitap Okuma: Okuma Alışkanlığımızın Kültürel Altyapısı, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler DergisiWang J.H ve Guthire T. J. (2004). Modeling the effect of intrinsic motivation,extrinsic motivation, amount of reading, and past reading achievement on text. Reading Research Quarterly, Cilt 39162-186, ss. 162-186.Wittrock, M. C. (1981). Reading comprehension. In F. J. Pirozzolo & M. C. Wittrock (Eds.), Neuropsychological and cognitive processes of reading (pp. 229-259). New York: Academic. CR - Yalınkılıç, K. ve Ülper, H. (2011) “İlköğretim 6-7-8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık düzeyleri”, Samsun Sempozyumunda sunuldu. [çevrimiçi] http://www.academia. edu/1346267/ ilkogretim _ 6 8._sinif_ogrencilerinin_ okuma _ aliskanlik_duzeyleri. CR - Yıldız, M. ve Ceviz, N. (2008). Arapça Okuma Becerisini Geliştirme Rehberi. (2. Baskı). İstanbul: Elif Yayınları. CR - Yılmaz, B. (1993). Okuma alışkanlığında halk kütüphanelerinin rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı. CR - http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/adea/issue//556494 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/744387 ER -