TY  - JOUR
T1  - Hz. İbrahim’in Konukları Bağlamında Kur’an’da Lafz-ı Müteşabih
TT  - اللّفظيّ الْمتشابه بسياق ضيف إبراهيم في القرآن
AU  - Şahan, Ramazan
PY  - 2019
DA  - June
Y2  - 2019
DO  - 10.32950/rteuifd.557429
JF  - Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
PB  - Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-2823
SP  - 244
EP  - 280
IS  - 15
LA  - tr
AB  - Kur’ân’ın amaçlarıdoğrultusunda bazı kıssalar anlatılmaktadır. Bir kıssa hangi sûredeanlatılıyorsa o sûrenin ana eksenine ve genel konularına uygun, temel hedef ve gâyesinehizmet edecek tarzda anlatılır ve kıssanın maksada uygun kısmı serdedilir. Bunaörneklerinden biri de Hz. Lût kavmini helâke giderken öncelikle Hz. İbrahim’euğrayıp ona bir erkek çocuk müjdeleyen rahmet ve azap meleklerinin kıssasıdır.Bu kıssa Kur’ân’ınfarklı sûrelerinde anlatılmıştır. Ancak kıssanın ilgili kısmı her sûrenin kendiamaç ve gâyesine uygun gelecek tarzda zikredilmiştir. Farklı ifade ve tabirler debuna göre seçilmiştir. Aynı kıssa anlatılıyor olmasına rağmen birbirine benzerifadeler (lafzî müteşabih) kullanılsa da hiçbir sûrede diğer sûredekinin aynısıtekrar edilmemiş, canlı bir müzenin farklı açılardan görüntüleriserdedilmiştir.Buaraştırmada öncelikle Hz. İbrahim’e gelen elçi veya konukların kıssası elealınacak, sonra bu kıssada yer alan edebî ifade ve inceliklerin benzer vefarklı yönleri incelenecektir.
KW  - Tefsir
KW  - Kıssa
KW  - İbrahim
KW  - Müteşabih
KW  - Konuk
N2  - تقص بعض قصص القرآن على مقاصد القرآن الكريم.وإذا تَمَّ إخبارُ قِصّةٍ ما في أيّة سورة من القرآن فيَتِمُّ شَرْحُها بأُسلوبٍيُوافِقُ الْمِحْوَر الرّئيسيّ والْمواضيع العامّة للسّورة وبطريقةٍ تَخْدمُالهَدف الأساسيّ والغَرض منها ويَتمُّ أيضًا سَرْدُ الجُزء الْمطابِق لِلمَقْصد منالقصَّةِ. إحدى الأمثلة على ذلك هي قصّةُ ملائكة الرحمة وملائكة العذاب الذينجاؤوا إلى النبي إبراهيم قبل ذهابهم لتدمير قوم لوط وبَشَّروه بأن زوجته ستلد غلاما.هذه القصّةُ قد حُكِيَتْ في سُوَرٍ مختلفةٍ منالقرآن ومع ذلك أنّ الجزءَ ذا الصِّلةِ من القصّة تَمَّ ذكرُه بِطريقة مناسبة لِغَرَضِكلٍّ من هذه السُّوَرِ. تَمَّ اختيار الأقوال والتعبيرات الْمختلفة وِفقًا لِذلك. على الرَّغْممن حكاية القصّة نفسها واستعمال التعبيرات الْمماثلة نفسها أيضا (الْمتشابِهاللّفظيّ) إلاّ أنه لم يكن هناك أيُّ تعبيرٍ يُذْكَرُ نفسه في سورة أخرى فكأنك فيمتحف حَيٍّ تعرض لك الصورة من زوايا مختلفة.وفي هذه الدراسة ستَتمُّ مناقشةُقصّة الْمبعوثين أو الضُّيوف القادمين إلى النبيّ إبراهيم، بعد ذلك سيَتِمُّ بَحثُالجوانب الْمتشابهة والْمختلفة من الْميزات والتعبيرات الأدبية الواقعة في هذهالقص
CR  - Abbas, Fadıl Hasan. Eṣâlîbu’l-beyân fî ‘ulûmi’l-belâġati. Amman: Dâru’n-Nefâis, 1430/2009.
CR  - ----. Kaṣaṣu’l-Ḳur’âni’l-Kerîm. Amman: Dâru’n-Nefâis, 1430/2010.
CR  - el-Ânî, Abdulkadi b. Molla Huveyş es-Seyyid Mahmud Âli Ğâzî. Beyânu’l-me’ânî. Dımaşk: Matabatu’t-Terakkî, 1382/1965.
CR  - el-Askerî, Ebû Hilal el-Hasen b. Abdillah. el-Fûrûḳu’l-luġaviyye. Thk. Muhammed İbrahim Selîm. Kâhire: Dâru’l-İlmi ve’s-Sekâfeti, ts..
CR  - Aydemir, Abdullah. Tefsirde İsrâiliyyât. Ankara: D.İ.B. Yayınları, 1979.
CR  - el-Bûtî, Muhammed Said Ramazan. Min Ravai’l-Ḳur’an. Dımeşk: y.y., 1970.
CR  - el-Cezâîrî, es-Seyyid Nimetullah. en-Nûru’l-mubin fi kaṣaṣi’l-enbiyâ ve ve’l-murselîn. Thk. el-Hacc Muhsin Akil. Beyrut: y.y., 1997.
CR  - ed-Dehlevî, Şah Veliyyullah Ahmed ibn Abdirrahîm. el-Fevzu’l-kebîr fi uṣûli’t-tefsîr. Beyrut: y.y., 1987.
CR  - Demirci, Muhsin. Tefsir Usûlü ve Târîhi. İstanbul: İFAV Yayınları, 1998.
CR  - Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs. Çev. Ahmet Çelen. İstanbul: y.y., 1997.
CR  - Dıyarbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan. Târîḫu’l-ḫamîs fi ahvâli enfesi nefîs. Beyrut: Müessesetü Şaban, 1866.
CR  - Dineverî, Ebu Hanife Ahmed ibn Davud. el-Aḫbâru’t-tıvâl. Thk. Abdulmunim Amir. Mektebetü’l-Müsenna., Bağdad: y.y., ts..
CR  - Eren, Cüneyt, Konulu Tefsir Metodu. İstanbul: y.y.,  2000.
CR  - el-Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Ebû Tahir Muhammed b. Yakûb. Beṣâiru zevi’t-temyîz fî kitabillahi’l-’azîz. Thk. Muhammed Ali en-Neccâr. Kâhire: el-Meclisu’l-A’lâ li’ş-Şüûni’l-İslâmiyye, 1426/1996.
CR  - el-Ğırnatî, Ebû Cafer Ahmed b. İbrâhim İbnü’z-Zübeyr es-Sekafi. Thk. Mahmûd Kamil Ahmed, Milâku’t-te’vîli’l-ḳâti’ bi-zevî’l-ilhâdi ve’t-ta’tîl fî tevcîhi’l-muteşâbihi’l-lafẓi min ‘âyi’t-tenzîl. Beyrut: Dârü’n-Nehdati’l-Arabiyye, 1985/1405.
CR  - el-Hâlidî, Salah Abdulfettah. Leṭâifu Ḳur’âniye. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1435/2004.
CR  - Hatîb el-İskâfî, Ebû Abdillah Muhammed b. el-İsbehânî. Durratu’t-tenzîl ve ġurratu’t-te’vîl. Thk. Muhammed Mustafa Aydın. Mekke: Câmiatu Ummi’l-Kurâ, 1422/2001.Havva, Said, el-Esâs fi’t-tefsîr. Çev. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1990.
CR  - el-Hicazî, Muhammed Mahmud. el-Vaḥdetü’l-mevdûiyye fi’l-Ḳur’ani’l-Kerîm. Kahire: y.y., 1970.
CR  - İbn Asâkir, Ali b. Hasan b. Hibetillah b. Abdillah. Târîḫu Medineti Dımeşk. Thk. Ömer ibn Ğarâme el-Umrevî. Beyrut: y.y., 1997.
CR  - İbn Haldun, Ebu Zeyd Veliyyuddin Abdurrahman Muhammed. Târîḫu İbni Haldun. Beyrut: y.y., 1979.
CR  - İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail ibn Ömer, el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: y.y.,  1981.
CR  - ----. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-Azîm, Thk. Samî ibn Muhammed es-Selâme, Rıyad: Dâru Tayyibe, 1420/1999.
CR  - İbnü’l-Cevzî, Cemaluddin Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. et-Tebṣıra. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1406/1986.
CR  - ----. Funûnu’l-efnân fî ‘ulûmi’l-Ḳur’ân. Beyrut: Dâru’l-Beşâir, 1408/1987.
CR  - İbnü’l-Esîr, Ebu’l-Hasen İzzeddin Ali ibn Muhammed. el-Kâmil fi’t-târîḫ. Beyrut: y.y., 1979.
CR  - el-Kinânî, Ebû Abdillah Muhammed b. İbrahim b. Sadullah ibn Cemaa Bedruddin. Keşfu’l-me’ânî fî muteşabihi’l-mesânî. Thk. Abdulcevad Halef, b.y.: Dâru’l-Vefa, 1410/1990.
CR  - el-Kirmânî, Mahmûd b. Hamza b. Nasr Ebû’l-Kâsım Burhanuddin. Esrâru’t-tekrâr fî’l-Ḳur’ân el-musemmâ el-burhân fî tevcîhi muteşâbihi’l-Ḳur’ân limâ fîhi mine’l-ḥucceti ve’l-beyân. Thk. Abdulkadir Ahmed Ata. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
CR  - Kitab-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit Tercümesi. İstanbul: y.y., 1995.
CR  - el-Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed ibn Ahmed. el-Câmi’u li aḥkâmi’l-Ḳur’an. Thk. Ebu İshak İbrahim Itfiş. Kahire: 1967.
CR  - Kutub, Seyyid, et-Taṣvîru’l-Fenniyyu fi’l-Ḳur’an. b.y: y.y., 1976.
CR  - Mehran, Muhammed Beyyûmî. Dirâsâtun târîḫiyyetün mine’l-Ḳur’âni’l-Kerîm. Beyrut: y.y., 1980.
CR  - el-Mevdûdî, Ebu’l-Ala, Tefhimu’l-Ḳur’an, Çev. Heyet. Kur’an’ın Anlamı ve Tefsiri. İstanbul: y.y., 1996.
CR  - el-Mut’inî, Abdulazîm İbrahim. İstifhamu’l-belâġî li’l-istifhâm fî’l-Ḳur’âni’l-Hakîm. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1432/2012.
CR  - en-Neysaburî, el-Hâkim Ebu Abdillah Muhammed ibn Abdullah. el-Mustedrek ‘ala’s-Saḥiḥayn fi’l-hadîs. Haydarabad: y.y.,  ts.
CR  - Paşa, Ahmet Cevdet, Mecelle-i aḥkâm-i adliyye. Hz. Ali Himmet Berki. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1982.
CR  - Râğıb el-İsfehânî. el-Mufredât fi ġaribi’l- Ḳur’an. İstanbul: Kahraman Yayınevi, 1986.
CR  - er-Râzî, Fahruddin. Mefâtîḥu’l-ġayb. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l’Arabî, 1420/1999.
CR  - es-Sa’lebî, Ebu İshak Ahmed ibn Muhammed b. İbrahim. ‘Arâisu’l-mecâlis. Beyrut: y.y., ts.
CR  - es-Sâbûnî, Muhammed Ali, en-Nubuvvetu ve’l-enbiyâ, Mektebetü’lG. Beyrut: Müessesetü Menâhili’l-İrfân, 1405/1995.
CR  - ----. Ṣafvetü’t-tefâsîr. Dâru’s-Sâbûnî, Kâhire: y.y.,  1417/1997.
CR  - Samerrâî, Fâdıl b. Sâlih. Belâġatü’l-kelime fi’t-ta’bîri’l-Ḳur’anî. Kahire: Şirketu’l-’Âtik, 1437/2006.
CR  - ----. Lemesâtun beyâniyyetun fî nuṣûṣin mine’t-tenzîl. Ammân: Dâru Ammâr, 1423/2003.
CR  - eş-Şarâvî, Muhammed Mütevelli. Kaṣaṣu’l-enbiyâ. Kahire: y.y., ts.
CR  - Şengül, İdris, Kur’an Kıssaları Üzerine. İzmir: y.y., 1994.
CR  - Şimşek, Said. Günümüz Tefsir Problemleri. Konya: y.y., 1995.
CR  - Şimşek, Said. Kur’an Kıssalarına Giriş. İstanbul: y.y., 1998.
CR  - Tabbara, Afif Abdulfetteh. Me’a’l-enbiyâ fi’l-Ḳur’ani’l-Kerîm. İstanbul: y.y., ts..
CR  - et-Taberî, Muhammed ibn Cerîr. Târiḫu’l-umem ve’l-mulûk. Beyrut: y.y., 1987.
CR  - Vasfî, el-Hacc Muhammed. el-İrtibatu’z-zemenî beyne’l-enbiyâ ve’r-rusul. Beyrut: y.y., 1997.
CR  - el-Yakûbî, İbn Vâzıh Ahmed b. İshak b. Cafer. Târîḫu’l-Yakubî. Beyrut: y.y., ts..
CR  - Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîru’l-munîr fî’l-’aḳîde ve’ş-şerîa ve’l-menhec. Dâru’l-Fikr, Dımaşk 1418/1998.
UR  - https://doi.org/10.32950/rteuifd.557429
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/739489
ER  -