TY  - JOUR
T1  - İbn Ma‘tûḳ’un Dîvân’ındaki Peygamber Methiyeleri
AU  - İyişenyürek, Orhan
PY  - 2019
DA  - November
JF  - Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
JO  - NEÜİFD
PB  - Necmettin Erbakan Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-9890
SP  - 145
EP  - 194
VL  - 47
IS  - 47
LA  - tr
AB  - Arapedebiyatında methiyeler önemli bir yer tutmakla birlikte edebî ürünlerdenözellikle şiirin gelişmesine katkı sağlayan başlıca tema olmuştur. Bu türün yada dinî edebiyatın bir alt başlığı olan peygamber methiyeleri (el-Medâiḥu’n-Nebeviyye) ise methedilen kişinin konumunun manevi açıdansaygınlığından dolayı şairler tarafından özel bir ilgi görmüştür. Bu sebeple bualanda çok sayıda şiir nazmedilmiştir. Bu alanda güzel eserler ortaya koymakbir ayrıcalık addedilmiştir.Bu çalışmada peygambermethiyeleri alanında eser veren şairlerden İbn Ma‘tûḳ’un Dîvân’ında yer alan iki adet peygamber methiyesi tahliledilmiştir. Bu analiz, peygamber methiyeleri alanında klasikleşmiş bir medih şiiridikkate alınarak karşılaştırma metodu ile yapılmıştır. Şiirlerin muhtevaçözümlemesi yapıldıktan sonra beyânî üsluplar ve bedî‘î sanatlar açısındandeğerlerini ortaya koyabilmek için bazı örnekler üzerinde durulmuştur.
KW  - İbn Ma‘tûḳ
KW  - peygamber methiyeleri
KW  - methiye
KW  - Hz. Peygamber
CR  - KAYNAKÇA•	‘Ali el-Ḳârî, ez-Zübde fî Şerhi’l-Bürde, varak 3a.
CR  - •	‘Askerî, Ebû Hilâl el-Ḥasen b. Abdullah b. Sehl, Kitâbu’ṣ-Ṣınâ‘ateyn, thk. Ali Muhammed el-Bicâvî ve Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, 1. Bs., Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-‘Arabiyye, Kahire, 1952.
CR  - •	Beyhaḳî, Ahmed b. el-Hüseyin, Delâilu’n-Nübüvve ve Ma‘rifetü Aḥvâli Ṣâhibi’ş-Şerî‘a, not. Abdülmu‘ṭî Ḳal‘acî, 1. Bs. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1988.
CR  - •	Cezâirî, Abdullah, Teẕyîlu Sülâfetu’l-‘Asr, thk. es-Seyyid Hâdî bi’l-Leyl el-Mûsevî, el-Mektebetu’l-Edebiyyetu’l-Muhtassa, tsz.
CR  - •	Demirayak, Kenan, Arap Edebiyatı Tarihi Osmanlı Dönemi Mısır ve Biladu'ş-Şam Bölgesi 922-1217/1516-1802, 1. Baskı, Fenomen yayıncılık, Erzurum, 2015.
CR  - •	Durmuş, İsmail, “Muhammed (Arap Edebiyatı)”, DİA, XXX, 450-456, İstanbul, 2005.
CR  - •	Ġâzî Şebîb, Fennü’l-Medîḥi’n-Nebevî fi’l-‘Asri’l-Memlûkî, el-Mektebetü’l-‘Asriyye, 1. Bs. Beyrut, 1998.
CR  - •	Ḫafâcî, İbn Sinan, Sirru’l-Fesâḥa, Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 1. Bs. 1982.
CR  - •	Ḥıllî, Ṣafiyyüddin, Şerḥu’l-Kâfiyeti’l-Bedî‘iyye fî ‘Ulûmi’l-Belâġa ve Meḥâsini’l-Bedî‘, thk. Nesîb Neşâvî, 2. Bs. Dâru Sâdır, Beyrut, 1992.
CR  - •	Ḥımsî, Nu‘aym, Naḥve Fehmin Cedîdin li Edebi’d-Duveli’l-Mutetâbi‘a ve Târîḫih, Mudîriyyetu’l-Kutub ve Maṭbû‘atu’l-Câmi‘ıyye, Dımeşk, 1981.
CR  - •	İbn Ḥıcce, Ḫizânetu’l-Edeb ve Ġâyetu’l-Ereb, şerḥ: ‘Isâm Şaı‘tû, Dâr ve Mektebetu’l-Hilâl, 1. Bs. Beyrut, 1987.
CR  - •	İbn Maʿtûḳ, Dîvân, Matbaatu’l-Edebiyye, Beyrut, 1885.
CR  - •	İbn Münḳız, Üsâme, el-Bedî‘ fî Naḳdi’ş-Şi‘r, thk. Ahmed Ahmed Bedevî ve Hâmid Abdulmecîd, Şeriketu Mektebeti ve Matbaati Mustafa el-Bâbî el-Ḥalebî ve Evlâduh, Mısır, tsz.
CR  - •	İbnü’l-Esîr Naṣrullah b. Muhammed eş-Şeybânî, el-Meselu’s-Sâir fî Edebi’l-Kâtibi ve’ş-Şâ‘ir, thk: Ahmed el-Hûfî-Bedevî Tabâne, Riyad, 1983.
CR  - •	İbnü’l-Mu‘tez, Abdullah, Kitâbu’l-Bedî‘, şerh ve thk. İrfan Matarcî, Müessesetu’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1. Bs. Beyrut, 2012.
CR  - •	İskenderî, Ahmed ve ‘Anânî, Mustafa, el-Vasîṭ fi’l-Edebi’l-‘Arabî ve Târîḫih, Dâru’l-Meârif li’t-Tıbâ‘ati ve’n-Neşr, Kahire, tsz.
CR  - •	Kaya, Mahmut, "Kasîdetü’l-Bürde", DİA, XXIV, 568, 569, İstanbul, 2001.
CR  - •	Ḳayrevânî, İbn Reşîḳ, el-‘Umde fî Meḥâsini’ş-Şi‘ri ve Âdâbihî ve Naḳdih, thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid, Dâru’l-Cîl, 5. Bs. Beyrut, 1981.
CR  - •	Ḳudâme b. Cafer, Naḳdü’ş-Şi‘r, thk. Muhammed Abdülmün‘im Ḫafâcî, Dâru’l-Kutubu’l-‘Ilmiyye, Beyrut, tsz.
CR  - •	Lâmî, Abdurrahman Kerim, Mevsû‘atü’l-Edebi’l-‘Arabî fi’l-Aḥvâz ḫılâle Ḥukmi İmârateyi’l-Muşa‘şiyyîn ve’l-Ka‘biyyîn, ed-Dâru’l-‘Arabiyyeti li’l-Mevsûât, 1. Bs. 2011.
CR  - •	Mahmud Salim Muhammed, el-Medâiḥu’n-Nebeviyye ḥattâ Nihâyeti’l-‘Aṣri’l-Memlûkî, Dâru’l-Fikr, 1. Bs. Dimeşk, 1996.
CR  - •	Maṭlûb, Ahmed, Mu‘cemu’l-Muṣṭalaḥâti’l-Belâġiyye ve Ṭaṭavvurihâ, Mektebe Lubnân Nâşirûn, Beyrût, 2007.
CR  - •	Muḥibbî, Muhammed Emîn b. Faḍlullah, Ḫulâṣatu’l-Eser fî A‘yâni’l-Ḳarni’l-Ḥâdiye ‘Aşer, (Adem er-Rûmî ve el-Ḥasen es-Sekkâf).
CR  - •	Muhsin el-Emîn, A‘yânu’ş-Şî‘a, thk. Hasan el-Emîn, Dâru’t-Teâruf li’l-Matbûât, Beyrut, 1983.
CR  - •	Nebhânî, Yusuf b. İsmail, el-Mecmû‘atu’n-Nebhâniyye fi’l-Medâiḥi’n-Nebeviyye, Dâru’l-Fikr, tsz.
CR  - •	Sa‘leb, Ebu’l-‘Abbâs, Ḳavâidu’ş-Şi‘r, thk. Muhammed Abdulmun‘im Ḫafâcî, 1. Bs. ed-Dâru’l-Mıṣriyyeti’l-Lübnâniyye, Kahire, 1996.
CR  - •	Sekkâkî, Yûsuf b. Ebubekir, Miftâḥu’l-‘Ulûm, 2. b. Dâru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye, Beyrût, 1987.
CR  - •	Ṭaberânî, Süleyman b. Ahmed, el-Mu‘cemu’l-Kebîr, thk. Hamdî Abdülmecid es-Selefî, Mektebetü İbn Teymiyye, tsz.
CR  - •	Tahrânî, Âḳâ Büzürg-i, ez-Zerî‘a ilâ Teṣânîfi’ş-Şî‘a, Dâru’l-Aḍvâ’, 2. Bs. Beyrut, tsz.
CR  - •	Zeydân, Corcî, Târîḫu Âdâbi’l-Luġati’l-‘Arabiyye, not. Şevki Ḍayf, Dâru’l-Hilâl, Kahire, tsz.
CR  - •	Zeyneb Abdülkerim, “Dirâse Tahlîliyye li Nemâzice Şi‘riyye min Şi‘ri’bni Maʿtûḳ el-Mûsevî”, Mecelletü Külliyyetü’t-Terbiyeti’l-Esâsiyye li’l-‘Ulûmi’t-Terbeviyye ve’l-İnsaniyye, s. 44, Câmi‘atü Bâbil, Nisan, 2015.
CR  - •	Ziriklî, Hayreddin, el-A‘lâm li Eşheri’r-Ricâli ve’n-Nisâi mine’l-‘Arabi ve’l-Musta‘ribîne ve’l-Musteşriḳîn, Dâru’l-‘Ilmi li’l-Melâyîn, 15. Baskı, Beyrut, 2002.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/neuifd/issue//573317
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/860018
ER  -