TY  - JOUR
T1  - Mevlânâ’ya atfedilen mülemma bir gazel üzerine
TT  - On a mulemma ghazal attributed to Mevlana
AU  - Açıkgöz, Cenk
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.29000/rumelide.580559
JF  - RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
JO  - RumeliDE
PB  - Yakup YILMAZ
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7782
SP  - 242
EP  - 252
IS  - 15
LA  - tr
AB  - Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, genellikle Farsçaşiirler yazmayı tercih etse de sanatı ve fikirleriyle klasik Türk edebiyatınıderinden etkilemiştir. Mevlânâ çok sayıda eseri bulunan üretken birşahsiyettir. Buna rağmen, bazen Mevlânâ’ya ait olmayan şiirler de Mevlânâ’yaatfedilmiştir. Bu çalışmamızda, Mevlânâ’ya atfedilen mülemma bir gazelinMevlânâ’ya aidiyeti tekrar değerlendirilmiştir. Birçok kitap ve makaledeMevlânâ’ya ait olduğu belirtilen bu mülemma gazelin Şeyhî Divanı’nda dabulunduğu tarafımızdan ortaya konmuştur. Çalışmamız bir giriş bölümü, üç anabölüm ve bir sonuç bölümünden meydana gelmiştir. Giriş bölümünde, bazen klasikTürk edebiyatının temel kaynaklarında aynı şiirlerin farklı şairlere aitgösterildiği belirtilmiş ve bu duruma örnekler verilmiştir. Ardından MevlânâCelâleddîn-i Rûmî’ye atfedilen bazı şiirlerde de benzer sorunlarlakarşılaşıldığı belirtilmiş, makalemizin konusu olan mülemma gazel üzerindekısaca durulmuştur. Birinci bölümde, Mevlânâ’nın gazellerini ele alan ilmîyayınlarda, Mevlânâ’ya atfedilen mülemma gazele yönelik yaklaşımlar elealınmıştır. İkinci bölümde, bahsi geçen gazelin Türk Edebiyatı Numuneleri veŞeyhî Divanı adlı eserlerde bulunan şekilleri üzerinde durulmuştur. Üçüncübölümde, gazeller arasındaki nüsha farkları ve gazellerin dayandırıldığıkaynaklar değerlendirilmiştir. Çeşitli araştırmacıların konuya yaklaşımlarındanhareketle gazelin kime ait olduğu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıcagazelin gerçek sahibi hakkındaki düşünce ve tahminler sıralanmıştır. Sonuçbölümünde, araştırma sırasında karşılaşılan sorunlara ve araştırmadan eldeedilen faydalara değinilmiştir.
KW  - Mevlânâ
KW  - Şeyhî
KW  - mülemma
KW  - gazel
KW  - Dîvân-ı Kebîr
N2  - Although Mevlana Celaleddin-i Rumi preferred towrite Persian poems, he deeply influenced classical Turkish literature with hisart and ideas. Mevlana is a productive figure with many works.  Nevertheless, poems which do not belong toMevlana are sometimes attributed to Mevlana. In this study whether a mulemmaghazal attributed to Mevlana really belongs to him was reevaluated. In manybooks and articles, it is stated that this mulemma ghazal belongs to Mevlana.But it was revealed by us that this mulemma ghazal was also found in theŞeyhi’s Divan. Our study consists of an introduction part, three main parts anda conclusion part. In the introduction part, it is stated that sometimes thesame poems are shown as belonging to different poets in the basic sources ofclassical Turkish literature and examples are given.Then, some of the poems attributed to MevlanaCelaleddin-i Rumi have been mentioned and mulemma ghazal was briefly discussed.In the first part, in the scientific studies that dealt with Mevlana’s ghazals,the approaches to mülemma ghazal attributed to Mevlana was discussed. In thesecond part, the forms of these ghazals in the works like Turk EdebiyatıNumuneleri and Şeyhi Divanı. In the third part, the differences between theseghazals and resources were reevaluated. It has been tried to find out whomghazal belongs to by various researchers. In addition, opinions and estimatesabout the actual owner of ghazal are listed. In the conclusion section, theproblems encountered during the research and the benefits obtained from theresearch are discussed.
CR  - Açıkgöz, C. (2017). Hayâlî Bey dîvânı’nın harfü’l-yâ’ bölümündeki 95 ve 96. gazeller kime ait?. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 1-8.
Açıkgöz, C. (2018). Fuzûlî’nin Türkçe divan’ındaki XXV. gazel Nesîmî’ye mi ait?. Ü. Aslan, H. Taş ve Ö. Zülfe (Ed.). Bir devr-i kadîm efendisi Prof. Dr. Tahir Üzgör’e armağan içinde (s. 29-43). Ankara: Yayın Evi.
Akyüz, K., Yüksel, S., Beken, S. ve Cunbur, M. (1958). Fuzûlî Türkçe divan. Ankara: İş Bankası, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Ayan, H. (2014). Nesîmî hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve Türkçe divanının tenkitli metni. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Biltekin, H. (2003). Şeyhî dîvânı (inceleme-tenkitli metin-dizin). Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Biltekin, H. (2018). Şeyhî dîvânı. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-215511/seyhi-divani.html  (Erişim tarihi: 01.03.2019, saat: 21.35).
Çelebi, A. H. (1939). Mevlâna hayatı – şahsiyeti – eserlerinden parçalar. [İstanbul]: Kanaat Kitabevi.
Çıpan, M. (Ed.). (2012). Mevlânâ Celâleddîn Muhammed-dîvân-ı kebîr (tıpkıbasım) (1. Cilt). Ankara: T.C. PTT Genel Müdürlüğü Yayınları.
Ergun, S. N. (1932). Mevlâna. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
Fürûzanfer, B. (1339). Kulliyât-ı Şems yâ dîvân-ı kebîr (5. Cilt). Tahran: İntişârât-ı Dânişgâh-ı Tehrân.
Fürûzanfer, B. (2005). Mevlâna Celâleddin Feridun Nafiz Uzluk (Çev.). Konya: T.C. Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Gölpınarlı, A. (1957). Mevlânâ Celâleddin dîvân-ı kebîr I (1. Cilt). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gölpınarlı, A. (1992). Mevlânâ Celâleddin dîvân-ı kebîr II (2. Cilt). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gönensay, H. T., Hamamizade, İ. ve Yücel H. Â. (1926). Türk edebiyatı numuneleri, menşelerden onuncu hicret asrına kadar (1. Cilt). İstanbul: Maarif Vekaleti Neşriyatından, Millî Matbaa.
İsen, M. ve Kurnaz, C. (1990). Şeyhî divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Karahan, A. (1966). Kanuni Sultan Süleyman çağı şairlerinden Figanî ve divançesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Karaismailoğlu, A. (2015). Dîvân-ı kebîr gazel dizini – yazma, basma ve çeviriler için karşılaştırmalı dizinler-. Ankara: Akçağ Yayınları.
Mansuroğlu, M. (1954). Mevlânâ Celâleddin Rumî’de Türkçe beyit ve ibareler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 207-220.
Mazıoğlu, H. (2007). Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Türkçe şiirleri. Türk Dili-Dil ve Edebiyat Dergisi, XCIV/672, 811-822.
Şafak, Y. (2009). Mevlânâ’ya atfedilen “yine gel...” rubâîsine dair. Tasavvuf-İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 24, 75-80.
Tanrıkorur, C. (2005). Osmanlı dönemi Türk mûsikîsi (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Tarlan, A. N. (1945). Hayâlî Bey dîvânı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Yaltkaya, M. Ş. (1934). Mevlânâ’da Türkçe kelimeler ve Türkçe şiirler. İstanbul: Remzi Kitaphanesi.
Zülfe, Ö. (2009). Rahîkî [ö. 953/1546] ve şiirleri. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi/The Journal of Turkish Cultural Studies, 21, 171-198.
UR  - https://doi.org/10.29000/rumelide.580559
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/740161
ER  -